Thử thách cuối cùng của Ba Dũng?

Carlyle A. Thayer – Trà Mi lược dịch

csvnNếu Việt Nam muốn thay đổi lãnh đạo thì đây là thời gian tốt nhất để thực hiện vì bất kỳ quyết định nào của Đảng có thể được Quốc hội phê chuẩn ngay lập tức.

Đảng Cộng sản Việt Nam đang họp những ngày cuối của Hội nghị Trung ương 6 (khóa XI), ông Carlyle Thayer, chuyên gia về Việt Nam, ngày 04/10/2012, có một bài nhận định về cuộc đấu đá trong nội bộ Đảng CSVN và tương lai của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Sau đây là bản lược dịch một phần trích trong bài “Việt Nam: thử thách cuối cùng của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng?

(Vietnam: Showdown for Prime Minister Nguyen Tan Dung?”)

Ai có thể thay Nguyễn Tấn Dũng nếu ông bị loại?

Từ khi thống nhất đến nay, phó thủ tướng thứ nhất luôn luôn trở thành thủ tướng khi thủ tướng về hưu. Hiện nay có bốn phó thủ tướng, tất cả đều do thủ tướng Dũng chọn: Nguyễn Xuân Phúc, Hoàng Trung Hải, Nguyễn Thiện Nhân và Vũ Văn Ninh. Không ai trong số bốn người này được chỉ định làm phó thủ tướng thứ nhất. Đứng đầu danh sách này, ông Phúc, nguyên chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, là người thân với thủ tướng và cũng là phó thủ tướng duy nhất là ủy viên Bộ Chính trị.

Nguyễn Sinh Hùng. Có thể thay Dũng? Nguồn ảnh: cimsi.org.vn
Nguyễn Sinh Hùng. Có thể thay Dũng?
Nguồn ảnh: cimsi.org.vn

Nếu thủ tướng Dũng bị loại, liệu những người chỉ trích ông có chấp nhận việc thăng chức một trong những người đã được ông đỡ đầu hay không? Một tin đồn cho rằng cựu phó thủ tướng, đương kim chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ủy viên Bộ Chính trị, ông Nguyễn Sinh Hùng, có thể được chỉ định làm quyền thủ tướng.

Khi thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mới được bổ nhiệm, ông đã tìm cách giảm số phó thủ tướng và bổ nhiệm thêm hai ứng viên của ông (Hoàng Trung Hải và Nguyễn Thiện Nhân). Đề nghị của ông Dũng đã gây ra va chạm và sau cùng, số phó thủ tướng tăng từ ba lên năm người. Một trong những phó thủ tướng mà ông Dũng tìm cách loại ra là ông Nguyễn Sinh Hùng. Là ủy viên Bộ Chính trị, ông Hùng được biết là người chỉ trích cách ông Dũng giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế 2007 – 2008; cuộc khủng hoảng kinh tế đó bắt đầu với tình trạng lạm phát phi mã và tác động của cuộc Khủng hoảng Tài chánh Thế giới.

2/10/2012 – Câu hỏi 1: Ông đã viết, “Có tin đồn cho rằng một số thông tin này nằm trong các tập hồ sơ của Bộ Công an.” Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng kiểm soát Công an. Có tin tại Hà Nội cho rằng rằng quân đội, chứ không phải là cảnh sát, đã bắt giữ Nguyễn Đức Kiên của Ngân hàng Thương mại châu Á vì lý do này.

Carl Thayer (CT): Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Lê Hồng Anh, cựu Bộ trưởng Bộ Công an (BTCA), thân thiết với nhau. Bộ trưởng Bộ Công an có trách nhiệm trả lời trước Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, tôi cho rằng vì Dũng đã có thời gian làm việc ở Bộ Công an nên đã tiếp tục có mối quan hệ thân thiết. Nhưng các thông tin chi tiết trong những trang Danlambao và Quanlambao đến từ đâu? Tôi suy đoán rằng một phần lớn (hoặc đa số) lộ dạng ngay trong Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang đã được lệnh phải hành động. Áp lực đến từ nội bộ đảng. Tôi cũng đã nghe tin về việc quân đội giam giữ Kiên. Tôi rất nghi ngờ điều này.

03 tháng 10 – Câu hỏi 2: Khả năng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ bị bãi nhiệm ra sao? Và nếu khả năng đó cao, ông nghĩ phe phía nào đã thành công trong việc loại ông ấy?

CT: Tôi không nghĩ rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ bị loại. Có khả năng Đảng sẽ giám sát lớn nhiều hơn và kiểm soát các chính sách của ông Dũng và rút lại một số quyền hành của ông ấy.

Câu hỏi 3: Ông nghĩ gì về tin đồn cho rằng Nguyễn Sinh Hùng có thể là một trong những những người sẽ thay ông Dũng?

CT: Nếu Thủ tướng Dũng bị bãi nhiệm thì người kế nhiệm ông có thể là một trong các Phó Thủ tướng Chính phủ. Chuyển Nguyễn Sinh Hùng từ vai trò Chủ tịch Ban Thường vụ Quốc hội sẽ tạo ra một ghế trống cần có người thay. Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là Hội nghị Trung ương lần này sẽ kết thúc vào ngày 15 tháng 10 và phiên họp tiếp đó của Quốc hội sẽ xảy ra một tuần sau đó. Nếu Việt Nam muốn thay đổi lãnh đạo thì đây là thời gian tốt nhất để thực hiện vì bất kỳ quyết định nào của Đảng có thể được Quốc hội phê chuẩn ngay lập tức.

Câu hỏi 4: Có bao nhiêu người trong Ban chấp hành Trung ương?

CT: Có 200 thành viên của Ban Chấp hành Trung ương, 175 ủy viên chính thức (có quyền biểu quyết) và 25 ủy viên dự khuyết (không có quyền biểu quyết).

Câu hỏi 5: Trong Quốc hội, Ủy ban Thường vụ (hoặc các Uỷ ban khác) thường họp như thế nào? Theo sự hiểu biết của tôi là họ họp ít nhất hai lần mỗi năm. Nếu vậy, có cần phải nhịp nhàng với các cuộc họp của Ban Chấp hành Trung ương của Đảng Cộng sản hay không?

Gs. Carl Thayer Nguồn ảnh: chhv.wordpress.com
Gs. Carl Thayer
Nguồn ảnh: chhv.wordpress.com

CT: Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) họp khoảng mỗi tháng một lần. UBTVQH họp khóa 7 vào tháng ba / tháng tư, khóa 10 vào tháng Tám và khóa 11 vào tháng Chín. Theo hiểu biết của tôi thì bảy Ủy ban của Quốc hội họp ít nhất hai lần một năm để trùng với phiên họp lập pháp. Tất nhiên họ có thể họp thường xuyên hơn để xem xét các dự thảo luật sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc duyệt xét lại. Quốc hội có hai phiên họp lập pháp mỗi năm. Trong quá khứ BCH Trung ương Đảng luôn luôn họp trước Quốc hội. Nhưng từ năm 1992, Việt Nam đã cố tách sự chồng chéo chức năng giữa Đảng và Nhà nước. Ban Chấp hành Trung ương đã họp ba lần mỗi năm kể từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 10 vào năm 2006. Tất cả các Bộ trưởng đều là thành viên của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Họ dùng những quyết định của Đảng làm kim chỉ Nam cho các hoạt động lập pháp ở Quốc hội.

Điều quan trọng là Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương 6, khóa 11, của Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ kết thúc ngày 15 tháng 10. Phiên họp thứ 13 của Quốc hội sẽ xảy ra vào ngày 22 tháng 10. Nếu có bất kỳ thay đổi nào trong ban lãnh đạo của chính phủ, Quốc hội sẽ có phương tiện để nhanh chóng phê chuẩn những thay đổi này.

Quốc hội có bảy ủy ban và một Hội đồng Dân tộc. Các ủy ban gồm: Ủy ban về Luật, Ủy ban Kinh tế và Ngân sách, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban về Ngoại giao, Ủy ban An ninh và Quốc phòng, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và thanh thiếu niên, và Ủy ban về các vấn đề xã hội. Các trang web của Quốc hội (Quốc Hội Việt Nam) và trang web Chính phủ (Chính Phủ Việt Nam) không cung cấp những chi tiết của các cuộc họp của các ủy ban của Quốc hội.

Câu hỏi 6: Uỷ ban thường vụ hay các Uỷ ban khác có thể gọi các phiên điều trần / những cuộc họp chuẩn bị thường xuyên hay không?

CT: Uỷ ban Thường vụ làm việc của Quốc hội khi Quốc hội không nhóm họp. Họ có thể họp bất cứ khi nào. Họ có những cuộc họp chuẩn bị để lập chương trình nghị sự cho kỳ họp Quốc hội lập pháp. Ủy ban Thường vụ Quốc không tổ chức các phiên điều trần chính thức nhưng họ nhận báo cáo từ các ủy ban và các Bộ liên quan. Không một thành viên nào của UBTVQH có thể là thành viên của Nội các (ví dụ: một bộ trưởng trong chính phủ).

© DCVOnline


Nguồn: Carlyle A. Thayer, “Vietnam: Showdown for Prime Minister Nguyen Tan Dung?” Thayer Consultancy Background Brief, October 2, 2012. Revised October 4, 2012.
Tựa của DCVOnline.