Nhân vật chính tố cáo Nixon trở lại Quốc hội điều trần về một Tổng thống khác

Ron Elving (NPR) | DCVOnline

Nước Mỹ sắp gặp lại John Dean, với lời khai lạnh lùng, điềm tĩnh và gây tranh cãi trong cuộc điều tra Watergate đã bắt đầu cuộc phá hủy công khai sự nghiệp của Tổng thống Richard Nixon.

Cựu phụ tá Toàn Bạch Ốc John Dean III, trước Ủy ban Watergate của Thượng viện vào Thứ Hai, ngày 25 tháng 6 năm 1973. Dean đã trở lại với quần chúng với tư cách là người bình luận trên CNN và thường chỉ trích của Tổng thống Trump. Ảnh: Associated Press

Khi ông điều trần trước ủy ban điều tra đặc biệt của Thượng viện vào ngày 25 tháng 6 năm 1973, Dean và cặp kính nghiêm nghị của ông đã in sâu vào ý thức mọi người, phiên điều trần của ông được truyền đi trực tiếp trên cả ba mạng truyền hình và được hàng chục triệu người theo dõi.

Dean đã từng là cố vấn của Toàn Bạch Ốc khi ông cảnh cáo Nixon rằng “bứu ung thư đang phát triển trong nhiệm kỳ tổng thống” có thể nguy hiểm chết người. Chẩn đoán của Dean dựa trên sự tham gia của chính ông, và bằng cách chống lại tổng thống đương nhiệm, ông đã giúp chẩn đoán của mình trở thành sự thật.

Thứ Hai, Dean sẽ trở lại Quốc hội bằng lời yêu cầu của Ủy ban Tư pháp Hạ viện, nơi ông làm việc một thời gian ngắn với tư cách là nhân viên cấp dưới cho các đảng viên đảng Cộng hòa hơn 50 năm trước.

Đó là trước khi ông làm phụ tá cho Nixon, và trước khi xẩy ra vụ bê bối đưa Dean vào tù và tạo trở thanh khét tiếng cả đời. Trước khi thập niên 1970 kết thúc, cuốn hồi ký của Dean (Blind Ambition, Tham vọng mù quáng) đã cho ra đời một bộ phim truyền hình ngắn trong đó Dean Martin Sheen thủ vai Dean thời trẻ tuổi.

Dean đang được gọi ra điều trần vì ủy ban Tư pháp Hạ viện và Chủ tịch Ủy ban (dân biểu đảng Dân chủ ở New York) Jerry Nadler đang xem xét nội dung báo cáo của luật sư đặc nhiệm Robert Mueller về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 — và hành động của Tổng thống Trump đối với cuộc điều tra của Mueller.

Một số trong những hành động đó của Trump được coi là  những trường hợp có thể cản trở công lý trong báo cáo của Mueller. Thể loại phạm tội đó là trọng tâm của những ngày Dean ra điều trần dưới ánh đèn TV sáng chói 46 năm trước trong tháng này.

Phiên điều trần hôm thứ Hai không phải là một phần của một cuộc luận tội chính thức để giải nhiệm Trump, và cho đến nay, Chủ tịch Nadler đã đồng ý dùng từ ngữ của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho cuộc điều trần này như “điều tra”. Ít nhất là như vậy.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là khi Dean đã nổi tiếng khi lên tiếng buộc tội Nixon vào năm 1973, anh ta cũng không phải là nhân chứng của cuộc luận tội. Đó chỉ là một hoạt động của ủy ban của Thượng viện đi tìm kiếm thông tin về “cuộc vận động tranh cử”.

Ủy ban  thượng viện đó không có quyền bắt đầu tiến trình luận tội chính thức (nó phải bắt đầu tại Hạ viện). Nhưng trong suốt mùa hè 1973 đó, những phát giác của ủy ban đó đã làm mnhieefu người thay đổi suy nghĩ và khiến việc luận tội là điều không thể tránh khỏi.

John Dean, cựu cố vấn của Toàn Bạch Ốc cho Tổng thống Nixon, phát biểu trong phiên điều trần về việc đề cử thẩm phán tòa phúc thẩm liên bang Brett Kavanaugh làm phó thẩm phán tại Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, vào ngày 7 tháng 9 năm 2018 tại Washington, DC. Ảnh: Mark Wilson / Getty Images

Với người theo dõi tin tức, ai cũng đã quen thuộc với Dean, không cần giới thiệu lại. Hiện đã 80 tuổi, ông là cộng tác viên thường xuyên trên CNN và là khách thường xuyên của những chương trình tin tức khác. (Ông đã được phỏng vấn trên NPR nhiều lần, gần đây nhất là trong Câu chuyện Cuối tuần, Chủ nhật ngày 2 tháng 12 năm 2018.)

Dean là một người phê bình rốt ráo về chính quyền Trump, cho rằng tổng thống Trump “tệ hơn Nixon”, đặc biệt về ứng xử của Trump đối với Mueller.

Vì vậy, Nadler và Ủy ban của ông muốn nghe về quan điểm đó cho mục đích riêng của họ. Và nếu họ cũng hy vọng Dean khích được tổng thống, họ sẽ không phải chờ đợi lâu. Tổng thống Trump đã tweet phản ứng của ông vào Chủ nhật, nói rằng đảng Dân chủ muốn lập lại cuộc điều tra Mueller quá đáng, họ “thậm chí còn đưa cả luật sư bẩn thỉu của CNN John Dean.”

 Trong suốt hai năm, đảng Dân chủ đã chỉ nói đến Phúc trình Mueller, bởi vì họ biết rằng nó đã do 13, sau đó tăng lên 18, người Dân chủ nổi giận ghét Trump đúc kết. Nhưng bất chấp sự thiên vị,  bản Phúc trình, những phát giác [cho thấy là không thông đồng dữ kiện dẫn đến ……..

Donald J. Trump ✔ @realDonaldTrump

…. việc không cản trở. Nhóm Dân chủ tiêu tùng –  sau khi đã bỏ biết bao thời giờ và tiền bạc (40.000.000 đô la), Phúc trình Mueller là một thảm họa đối với họ. Nhưng họ muốn làm lại, hoặc lập lại. Họ thậm chí còn đưa anh luật sư bẩn thỉu của @CNN John Dean. Xin lỗi, không có chuyện làm lại — Trở về làm việc!

Donald J. Trump ✔ @realDonaldTrump

Vào tháng 1 năm 2018, trong một lần xuất hiện trên CNN, Dean đã so sánh sự can thiệp của cuộc bầu cử ở Nga với vụ trộm tại cao ốc văn phòng Watergate năm 1972 đã bắt đầu vụ bê bối Watergate. Ông nói rằng những nỗ lực của tổng thống để làm những người điều tra thất vọng trong cả hai trường hợp đều có thể được coi là cản trở công lý.

Cản trở công lý là một trong những “tội” cáo buộc trong các bài viết luận tội tổng thống Nixon. Cản trở công lý cũng là một cáo buộc quan trọng đối với Tổng thống Bill Clinton khi ông bị Hạ viện luận tội năm 1998 (ông thoát tội sau một phiên tòa tại Thượng viện đầu năm 1999).

Cũng trong lần xuất hiện trên CNN đó vào tháng 1 năm 2018, Dean đã dự đoán đảng Dân chủ sẽ giành quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11, như họ đã thắng cử, và “bắt đầu quá trình giáo dục để mọi người sẵn sàng đối phó với vấn đề rất nghiêm trọng mà chúng ta đã gặp phải với tổng thống” — nghĩa là với Trump.

Dean cho rằng, với chính sách của Bộ Tư pháp chống lại việc truy tố một tổng thống, cả trong thời Watergate và hiện nay, biện pháp khắc phục duy nhất là luận tội.

Dean sẵn sàng so sánh Nixon và Trump, và liên kết việc hành động của họ trong cuộc điều tra về cuộc vận động bầu cử của họ, giải thích lý do tại sao ông dự kiến ​​sẽ đi đến việc trực tiếp truyền hình một lần nữa.

Như một người dẫn chương trình Fox News nói vào thứ Bảy, đảng Dân chủ muốn người dân bàn về việc luận tội, và “không cuộc luận tội nào như Watergate và không có áo nói về Watergate được như John Dean.”

Dean là một người trong cuộc quan trọng ytong vụ Watergate — và là người tố cáo — do vai trò đặc biệt của ông là cố vấn Toàn Bạch Ốc. Vị trí quan trọng đó trong quá khứ thường là một cái ghế không thoải mái. Toàn Bạch Ốc đầy những người do tổng thống chọn lựa, nhưng trách nhiệm trước tiên của họ là triung thanh với thể chế chứ không phải trung thành với tổng thống. Điều đó ggay ra những lựa chọn khó khăn đối với khá nhiều luật sư, những người đã giữ vị trí này trong lịch sử.

Dean đã phải trả một giá đắt cho những lựa chọn của ông. Bị kết án tới bốn năm tù, được giảm án sau khi làm chứng tố cáo một số cựu đồng nghiệp tại Toàn Bạch Ốc. Ông chỉ ngồi tù bốn tháng trước khi được thả ra.

Gần đây hơn, những cố vấn của Toàn Bạch Ốc đã phải vật lộn với trách nhiệm kép của họ trong những năm thời tổng thống Clinton. Và cố vấn Toàn Bạch Ốc đầu tiên của Trump, Don McGahn, đã được phỏng vấn kỹ trong cuộc điều tra của Mueller. Phúc trình của Mueller cho thấy Trump đã cố gắng thúc dục McGahn tìm cách sa thải Mueller, những ứng xử đó của Trump có thể cấu thành sự cản trở công lý.

Ủy ban của Nadler đã gởi trát đòi McGahn ra điều trần, nhưng ông đã từ chối ra làm chứng theo lệnh của Toàn Bạch Ốc và có thể bị truy tố vì khinh thường Quốc hội. McGahn rời Toàn Bạch Ốc vào năm 2018, sự ra đi của ông được tổng thống công bố trên Twitter. Trong một lần nhắc đến McHahn, Tổng thống nói McGahn không phải là “loại chuột như John Dean.”

 Hôm nay, tờ @nytimes bệ rạc đã viết một bài giả mạo ngụ ý rằng vì Cố vấn Toàn Bạch Ốc Don McGahn đã bỏ nhiều giờ trả lời với Luật sư đặc nhiệm, anh ta phải là một “loại chuột” như John. Nhưng tôi đã để cho anh ấy và tất cả những người khác làm chứng. Tôi không phải điều trần. Tôi không có gì để giấu……

Donald J. Trump✔ @realDonaldTrump

Dean vào làm việc cho Toàn Bạch Ốc vào năm 1970, sau khi tốt nghiệp Trung tâm Luật Georgetown ở Washington. Mới 32 tuổi khi trở thành cố vấn, anh đã có hai năm làm việc tại một tổ hợp luật và bốn năm làm nhân viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện, nơi anh gặp lại một người bạn cũ thời ở quân trường: Barry Goldwater Jr., khi đó là dân biểu California năm thứ nhất. Dean đã trở nên thân thiện với gia đình Goldwater, và giao du trong giới chính khách đảng Cộng hòa để rồi sau đó gặp John Mitchell, một người thân tín lâu năm và là Tổng chưởng lý đầu tiên của Nixon, và cuối cùng Dean trở thành Cố vấn ở Toàn Bạch Ốc.

Dean bắt đầu làm việc vào tháng 6 năm 1972 khi năm kẻ trộm bị bắt lúc đang đặt thiết bị nghe lén trong trụ sở của Ủy ban Quốc gia Dân chủ, lúc đó đặt tại cao ốc văn phòng Watergate ở Washington D.C.

Trong những tháng sau vụ kiện của kẻ trộm Dean đã tham gia che giấu sự việc. Kể cả việc hủy bỏ  bằng chứng và giám sát việc thanh toán món “tiền im lặng” cho những kẻ trộm cũng như đánh lạc hướng những người điều tra ở vòng ngoài.

Lúc đầu, việc che đậy có vẻ thành công. Bất chấp những bản tin của đội ký giả huyền thoại Bob Woodward và Carl Bernstein của tờ The Washington Post, hầu hết dân chúng cả nước không quan tâm đến câu chuyện Watergate vào mùa thú năm đó. Nixon đã tái đắc cửi vào tháng 11 và thắng ở 49 tiểu bang.

Nhưng Dean cảm thấy bản thân gặp nguy hiểm trong những tháng đầu năm 1973, vì nắp che đậy đang bị hở ở nhiều gọc. Có những câu hỏi từ thẩm phán phiên tòa và Ủy ban Tư pháp Thượng viện đã đưa ra trong phiên điều trần phê chuẩn cho giám đốc FBI.

Dean trở nên nghi ngờ rằng ông đang được chuẩn bị làm dê tế thần vì âm mưu che giấu và âm mưu nghe lén. Sau đó, ông nhớ lại Nixon nói với rằng “Không, không, không John. Anh là luật pháp ở đây … luật sư không đi tù.”

Nhưng Dean đã lo sợ đến nỗi phải thuê luật sư riêng vào tháng Tư và bắt đầu hợp tác với giới điều tra mà anh ta đã từng cưỡng lại. Cuối tháng đó, Nixon lên truyền hình quốc gia để thông báo về việc hai phụ tá hàng đầu từ chức (cuối cùng họ vẫ phải ngồi tù vì vai trò của chính họ trong vụ che giấu) và việc sa thải Dean.

Cựu phụ tá Toàn Bạch Ốc John Dean III tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch Ủy ban Thượng viện Watergate Sam Ervin, D-N.C. trong tập tin ảnh ngày 25 tháng 6 năm 1973 này. Ảnh: Associated Press

Ngay sau đó, Thượng viện đã thành lập một “Ủy ban đặc biệt hoạt động trong cuộc vận động tranh cử tổng thống” do dân biểu bảo thủ của đảng Dân chủ Sam Ervin, Bắc Carolina chủ tọa. Mặc dù tên như vậy, ủy ban đó đã sớm được gọi là Ủy ban Watergate và được hiểu là nhằm vào Toàn Bạch Ốc.

Dean được biết đến như nhân chứng quan trọng nhất tại những phiên điều trần đó, mặc dù lời khai của ông là điểm khởi đầu của cuộc thử thách kéo dài nhiều tuần. Một điểm mấu chốt khác là sự tiết lộ rằng Nixon đã ghi âm lại tất cả các cuộc họp của Phòng Bầu dục. Những người trong điều tra, cũng như Quốc hội, muốn có những cuộn băng đó. Cuộc chiến pháp lý sau cùng đã được Tối cao Pháp viện giải quyết bằng một quyết định không có phản đối nào rằng Nixon phải nộp những cuộn băng đó. Chưa đầy hai tuần sau đó, Tổng thống Nixon đã từ chức cvào mùa hè năm 1974.

Khi đó, Dean đã thú nhận tội danh của mình và bị kết án. Nhưng đến đầu năm 1975, ông đã thụ án được giảm khinh và trở lại đời sống riêng tư. Không được phép hành nghề luật sư, ông đã trở thành một chuyên đầu tư ở ngân hàng và đã viết một số sách, bao gồm cả cuốn viết về  Chánh án William Rehnquist và Tổng thống Warren Harding, người được quê hương Akron, Ohio của ông ca ngợi.

Dean cũng đã lên án chính quyền của Tổng thống Ronald Reagan (về thỏa thuận đổi vũ khí lấy con tin với Iran-Contra) và chính phủ George W. Bush vì tội “tệ hơn Watergate” (vì đã nói dối với Quốc hội để chuẩn bị chiến tránh với Iraq).

John Dean điều trần trước Hạ viện Hoa Kỳ ngày 10 tháng 6, 2019. Nguồn: YouTube.

Dean cũng đã xuất bản cuốn “Khối Bảo thủ không có lương tâm”, Conservatives Without Conscience (2006), một cuốn sách chủ ý nhắc đến cuốn “Lương tâm của một người bảo thủ” (Conscience of a Conservative) của Barry Goldwater, Sr.

© 2019 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net


Nguồn: Key Nixon Accuser Returns To Capitol With Sights Set On Another President | Ron Elving | NPR | June 10, 2019.