Biden nhắm vào Cuba trong cuộc khủng hoảng tệ nhất giữa Mỹ và Nga kể từ sau Chiến tranh Lạnh
Tom O’Connor | DCVOnline
Khi cuộc chiến ở Ukraine châm ngòi cho cuộc khủng hoảng khiến mối quan hệ giữa Mỹ và Nga thậm chí còn tệ hơn so với thời kỳ đối đầu trong Chiến tranh Lạnh, Tổng thống Joe Biden đang gây áp lực với đồng minh cũ của Moscow ở Tây Bán cầu là Cuba.
Chủ nghĩa cộng sản đã rời khỏi Điện Kremlin từ lâu, nhưng ý thức hệ này vẫn còn sôi động ở hòn đảo châu Mỹ Latinh chỉ cách bờ biển Florida 90 dặm. Washington và Havana đã cố gắng vượt qua những khác biệt để theo đuổi mối quan hệ hợp tác dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, nhưng Donald Trump, người kế nhiệm của ông, đã quyết định tăng lệnh cấm vận đã có từ 60 năm với Cuba.
Kể từ khi lên nắm quyền vào đầu năm ngoái, Biden, người từng ủng hộ việc tan băng quan hệ Mỹ-Cuba cách đây nhiều năm khi còn là phó tổng thống của Obama, không những vẫn duy trì chính sách “áp lực tối đa” mà đối thủ của ông đã theo đuổi, mà còn mở rộng bằng những lệnh trừng phạt mới nhắm vào những viên chức chính phủ và tổ chức Cuba bị cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Gần đây nhất, Mỹ đã mở một mặt trận chính trị mới chống lại Cuba, cáo buộc nước này ngầm ủng hộ cuộc tấn công của Nga vào Ukraine bằng cách không tuân theo những quyết định của Liên hiệp quốc lên án Moscow và khuếch đại những lập luận rằng Mỹ và các đồng minh NATO đã giúp tạo tiền đề cho cuộc xung đột.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nói với Newsweek: “Chính phủ Nga đã tiếp xúc với các đối tác chuyên quyền ở các nơi khác trên thế giới, bao gồm một số tác nhân đàn áp, phi dân chủ nhất ở Bán cầu này. Kể cả Cuba.” Người phát ngôn nói thêm,
“Chúng tôi tố cáo việc Cuba tái chế lại và lặp lại câu chuyện sai sự thật của Nga về cuộc chiến chống Ukraine cho người dân Cuba trên các phương tiện truyền thông nhà nước. Hành động này kể cả việc đăng những tin gần đây khẳng định rằng những hành động tàn bạo ở Bucha là được tạo ra và các tuyên bố của Chính phủ Cuba đổ lỗi cho Hoa Kỳ và NATO về cuộc xung đột.”
Nhưng một viên chức cao cấp của chính phủ Cuba đã phản bác lại đặc điểm này của Havana, nói với Newsweek
“Không có nhiều quốc gia giúp đỡ Ukraine hơn Cuba ở châu Mỹ Latinh. Tôi nghĩ chúng tôi đã là một trong những người bạn tốt nhất của họ.”
Ví dụ, viên chức cao cấp đó của chính phủ Cuba đã thảo luận về một chương trình kéo dài ba mươi năm tiếp nhận trẻ em và những bà mẹ bị ảnh hưởng vì thảm họa hạch tâm Chernobyl năm 1986 để điều trị ung thư tại khu nghỉ mát bên bờ biển Tarará gần Havana “với kết quả rất tốt.” Ngay cả sau khi Liên Xô sụp đổ đã mang lại những khó khăn lớn cho Cuba, đất nước này vẫn tiếp tục gánh chịu phí tổn điều trị ung thư và các bệnh khác trong nhiều năm. Viên chức cao cấp nói tiếp,
“Vì vậy, không ai có thể nói rằng chúng tôi hài lòng với những gì đang diễn ra ở đó. Đồng thời, chúng tôi nhận thấy rằng chúng tôi không thể thông qua một nghị quyết tại Liên Hiệp Quốc không phản ảnh sự phức tạp và vai trò của hành động vô trách nhiệm của Hoa Kỳ và NATO khi phớt lờ những tuyên bố chính đáng từ Nga đã khiến tình hình đi đến thời điểm này.”
Và sau khi Cuba quyết định cùng với 33 quốc gia khác, kể cả Trung Hoa và Ấn Độ, bỏ phiếu trắng trước một cuộc biểu quyết của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào đầu tháng trước được 141 quốc gia thành viên ủng hộ lên án Nga, viên chức cao cấp của nước này lập luận rằng Cuba
“cương quyết phát biểu trong lập trường chính thức của chúng tôi và giải thích về cuộc bỏ phiếu trắng của chúng tôi rằng chúng tôi đã và chúng tôi chống lại việc sử dụng vũ lực, rằng chúng tôi chống lại việc vi phạm các chuẩn mực quốc tế và luật pháp quốc tế.
Nhưng Cuba cũng chống lại sự thao túng mà Mỹ đang dùng để gửi thêm vũ khí đến Ukraine. Cuba ủng hộ đối thoại và hòa đàm, một giải pháp lâu bền thực sự, chứ không phải các biện pháp kích động chiến tranh nhiều hơn.”
Đáng chú ý là Cuba đã không cùng với Belarus, Eritrea, Bắc Hàn, Nga và Syria phản đối cuộc bỏ phiếu của Liên Hiệp Quốc.
Một phần của “sự thao túng” mà viên chức cao cấp của Cuba tuyên bố đề cập đến một loạt các dòng tweet chính thức của tòa Đại sứ Mỹ ở Havana, thường xuyên được sử dụng để phát đi các thông điệp ủng hộ Ukraine và chỉ trích Nga. Một số tweet cáo buộc chính phủ Cuba bày tỏ sự “ủng hộ” Moscow trong cuộc xung đột.
Viên chức cao cấp của Cuba cho biết:
“Hoa Kỳ đang cố gắng thông tin sai cho người dân Hoa Kỳ và cũng gây hiểu lầm cho dân của chúng tôi để tìm ra những tiền đề và lời nói dối mới nhằm biện minh cho chính sách vô nhân đạo phi lý về bao vây kinh tế và tài chính đối với Cuba và dân chúng ở đây.”
Moscow cũng đã tuyên truyền luận điệu của họ về cuộc chiến ở Ukraine qua tòa Đại sứ của họ ở Havana, chia sẻ các dòng tweet có quan điểm đối lập, trong đó quân đội Nga đã dũng cảm thực hiện điều mà Tổng thống Vladimir Putin gọi là “Cuộc hành quân đặc biệt” nhằm vô hiệu hóa Ukraine về mặt quân sự và chính trị trong khi nỗ lực loại bỏ các lực lượng cực hữu mà ông tuyên bố đã cướp ban lãnh đạo Ukraine.
Cách mà Cuba có thể đưa vào tranh chấp này đã xuất hiện hơn một tháng trước khi cuộc xâm lăng từ ngày 24 tháng 2 bắt đầu, khi Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói sẽ không loại trừ việc Moscow có thể sẽ trả lời bằng những cuộc động binh mới ở châu Âu của Washington và đồng minh bằng cách tăng cường sự hiện diện quân sự giữa các quốc gia đối tác ở Tây Bán cầu.
Vào tháng 12, ông cảnh cáo rằng các cuộc đàm phán an ninh thất bại giữa NATO và Nga có thể dẫn đến tình hình tồi tệ hơn Cuộc khủng hoảng hỏa tiễn Cuba đã đưa thế giới đến bờ vực chiến tranh hạch tâm 60 năm trước. Tranh chấp đó kết thúc với việc rút hỏa tiễn có khả năng hạch tâm của Liên Xô và Hoa Kỳ khỏi Cuba và Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời giúp bắt đầu một dự án kéo dài hàng chục năm về các biện pháp kiểm soát vũ khí, kể từ đó đã bị xói mòn đáng kể khi quan hệ giữa hai cường quốc hạch tâm hàng đầu thế giới tiếp tục tệ đi xuống mức thấp nhất mọi thời đại.
Ngày nay, các mối đe dọa hạch tâm lại được Washington và Moscow đem ra dọa nhau, lần này là cuộc chiến ở Ukraine, và Biden đã đi xa hơn khi kêu gọi Putin rời bỏ quyền lực và hầu tòa vì cáo buộc tội ác chiến tranh.
Và chưa đầy một tuần trước khi xung đột ở Ukraine bùng nổ, Phó Thủ tướng Nga Yuri Borisov đã đến thăm Cuba, cùng với các đồng minh cánh tả Venezuela và Nicaragua, nhằm tăng cường hợp tác. Khi các cuộc xung đột ở Đông Âu bắt đầu, Chủ tịch Hạ viện Nga Vyacheslav Volodin đã có mặt tại Cuba trong khuôn khổ chuyến công du hai nước, kể cả Nicaragua.
Tất cả những diễn biến này ở châu Mỹ Latinh, cùng với các chuyến thăm trước đó của các nhân vật lãnh đạo Argentina và Brazil để gặp gỡ với Putin, được Tư lệnh quân đội miền Nam Hoa Kỳ, Tướng Laura Richardson cho biết là đã “chứng tỏ mối quan hệ, có khả năng mở rộng quan hệ của Nga với khu vực” trong buổi điều trần của bà trước Ủy ban Quân sự Thượng viện vào cuối tháng trước.
Khi được Newsweek hỏi liệu Moscow có đang cân nhắc các hoạt động quân sự ở Tây Bán cầu để đáp trả việc Mỹ và NATO củng cố sườn phía đông của khối BĐTD ở châu Âu và viện trợ quân sự trực tiếp cho Ukraine hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng Nga
“luôn cởi mở với những hợp tác có ý nghĩa và luôn cởi mở trong quan hệ hợp tác với châu Mỹ Latinh trên mọi lĩnh vực, từ chính trị đến hợp tác quân sự, kỹ thuật và quan hệ nhân đạo và thương mại.
Chúng tôi luôn nhấn mạnh rằng hợp tác của chúng tôi trong lĩnh vực quân sự được thực hiện theo các thỏa thuận song phương dựa trên luật pháp quốc gia và luật pháp quốc tế, và không nhằm mục đích thay đổi cán cân quân sự và chính trị trong khu vực và không nhằm chống lại các quốc gia khác.”
Maria Zakharova
Tuy nhiên, Zakharova cũng cảnh cáo rằng Mỹ và NATO đã “vượt qua mọi ranh giới đỏ” trong chính sách của họ đối với Ukraine, đồng thời chỉ trích cách ứng xử của Washington và các đồng minh ở Tây Bán cầu. Zakharova nói:
“Chúng tôi hiểu khá rõ ràng rằng ở khu vực châu Mỹ Latinh này, các chính khách và quốc gia đang chịu áp lực mạnh của Mỹ và phương Tây, sử dụng toàn bộ bộ công cụ không liên quan gì đến ngoại giao. Tôi đang nói về ảnh hưởng chính trị và đòn bẩy kinh tế và tống tiền trực tiếp, bao gồm cả chống lại những cá nhân.”
Maria Zakharova
Và, vào thời điểm mà Nga cũng phải đối mặt với các lệnh trừng phạt do Mỹ đứng đầu do hậu quả của các hành động của họ ở Ukraine, Zakharova tuyên bố rằng “Mỹ và tập thể phương Tây không nghĩ về các hậu quả kinh tế, xã hội và toàn cầu của các lệnh trừng phạt quốc tế, bao gồm cho khu vực của riêng họ.”
Nga đã lên tiếng phản đối các chính sách của Mỹ đối với Cuba, nhưng Moscow không đơn độc trong nỗ lực này.
Lệnh cấm vận đang diễn ra của Hoa Kỳ đối với Cuba đã bị Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc thường xuyên lên án theo cách thậm chí còn nhất trí hơn cuộc chiến của Nga với Ukraine. Vòng gần đây nhất vào ngày 24 tháng 6 năm ngoái đã nhận được khoảng 184 phiếu bầu trong số 193 quốc gia thành viên lên án Mỹ, chỉ có Mỹ và Israel phản đối, trong khi Brazil, Colombia và Ukraine bỏ phiếu trắng, còn Cộng hòa Trung Phi, Moldova, Myanmar và Somalia thì không bỏ phiếu.
Chính quyền Biden đã bảo vệ sách lược của mình.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết:
“Chính sách của chúng tôi đối với Cuba trước hết là hỗ trợ người dân Cuba, sự ổn định về chính trị và kinh tế cũng như quyền con người của họ. Điều này có nghĩa là chúng tôi cam kết chịu trách nhiệm đối với những viên chức chính phủ Cuba liên quan đến việc vi phạm nhân quyền.”
Ngay sau khi cuộc bỏ phiếu của Liên Hiệp Quốc diễn ra, một làn sóng biểu tình hiếm khi có đã quét qua Cuba vào ngày 11 tháng 7, khi những người biểu tình phản đối vì thiếu hàng hóa và thuốc chữa bệnh trong bối cảnh ngày càng bất bình với việc chính phủ giải quyết đại dịch COVID-19. Một số còn tấn công nhân viên an ninh, và hàng trăm người đã bị bắt, một số khác nhận những bản án tù lâu dài đã trở thành một mục tiêu khác trong các cuộc tấn công chính trị của Washington nhằm vào Havana.
Những viên chức chính phủ Cuba lập luận rằng cuộc nổi dậy ngắn ngủi được khuếch đại bằng một chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội do một phe chiến binh chống cộng của cộng đồng người Cuba sống ở Hoa Kỳ tiến hành và được nâng cao với sự hỗ trợ của Washington, một luận điệu bị chính quyền Biden phủ nhận.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết:
“Chính quyền phối hợp chặt chẽ với khu vực tư nhân và các bên liên quan khác để làm cho Internet dễ tiếp cận hơn với người dân Cuba. Chính quyền Mỹ ủng hộ các nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại kiểm duyệt Internet, hạn chế truy cập nội dung và ngừng hoạt động, kể cả ở Cuba. Chúng tôi đã củng cố sự ủng hộ đó kể từ cuộc biểu tình trên toàn quốc vào ngày 11 tháng 7 và sẽ tiếp tục làm như vậy.”
Thay vì đàm phán trực tiếp với đại diện của Havana, Washington phần lớn xây dựng chính sách Cuba bằng cách liên lạc và quan hệ với những gì người phát ngôn nói là “giới lãnh đạo Mỹ gốc Cuba và các bên liên quan đại diện cho các ý kiến đa dạng khi họ làm việc để giúp nâng cao tiếng nói của những người biểu tình ở Cuba.”
Người phát ngôn bộ Ngoại giao Mỹ nói tiếp,
“Chính phủ Hoa Kỳ làm việc với các tổ chức phi chính phủ và các nhóm tôn giáo để tạo điều kiện cho các hoạt động quyên góp tư nhân và các hoạt động xuất cảng dụng cụ y tế và liên quan đến sức khỏe, các mặt hàng thực phẩm thiết yếu và đồ dùng vệ sinh cơ bản và các sản phẩm vệ sinh trực tiếp cho người dân Cuba. Chúng tôi vẫn cam kết thực hiện những chính sách sẽ thúc đẩy nguyện vọng dân chủ của người dân Cuba.”
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng Mỹ “sẽ tiếp tục sát cánh với người dân Cuba ngay cả khi chế độ đồng minh với Nga bóp nghẹt khát vọng dân chủ, đưa ra thông tin sai lệch và vi phạm nhân quyền.”
Trong số các nhóm kêu gọi Tòa Bạch Ốc thực hiện các biện pháp thậm chí còn cứng rắn hơn là Trung tâm vì một Cuba tự do, có trụ sở tại Washington D.C., tổ chức hoạt động, được khuyến khích với cuộc bỏ phiếu chưa từng có gần đây để loại Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, hiện đang đề nghị Biden làm điều tương tự với Cuba, ngay cả khi các tổ chức khác kêu gọi bình thường hóa các quan hệ chính trị và kinh tế.
Viên chức chính phủ cao cấp của Cuba cũng than thở về việc thiếu ngoại giao trực tiếp giữa Washington và Havana, lưu ý rằng “Biden đã hơn một năm tại vị và chúng tôi chưa có một cuộc thảo luận chính thức nghiêm túc nào về bất kỳ vấn đề nào.”
Ngay cả dưới thời Trump, một số cuộc họp ban đầu đã diễn ra, ngay cả khi nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục kêu gọi cộng đồng người Mỹ gốc Cuba chống cộng sản, phần lớn ở Florida, mà Trump cuối cùng đã giành được phiếu trong cuộc tái tranh cử không thành công năm 2020 đối đầu với Biden.
Viên chức chính phủ cao cấp của Cuba nói:
“Họ tiếp tục thực thi chính sách gây áp lực tối đa mà theo kế hoạch mà chính quyền Trump đưa ra để làm cho nền kinh tế Cuba sụp đổ nhằm bóp nghẹt người dân Cuba để xem liệu các điều kiện bi thảm có thể tiến triển thành bạo loạn hay không. và sự tuyệt vọng và các hành động thay đổi chế độ được thúc đẩy bằmg sự lăng xăng quấy rầy và can thiệp của Hoa Kỳ (điều mà Hoa Kỳ sẽ không bao giờ cho phép người khác làm với Hoa Kỳ), vì vậy đây là điều cần phải được giải quyết một cách khách quan.
Họ thực thi các biện pháp này trong thời gian đại dịch bất kể ảnh hưởng của những biện pháp cưỡng chế của Hoa Kỳ đối với các gia đình Cuba, và sự thiếu hụt kinh tế mà Cuba phải gánh chịu do ngành du lịch sụt giảm nghiêm trọng.”
Vì vậy, trong khi Tòa Bạch Ốc quảng cáo một chiến lược hướng tới nhân quyền, viên chức chính phủ cao cấp của Cuba lập luận rằng
“có sự thiếu chặt chẽ giữa bài phát biểu của Tổng thống Biden và đội ngũ chính trị của ông trong chính phủ và hành động của họ vì họ đang tăng cường sức mạnh tối đa trong những biện pháp gây áp lực đang khiến cuộc sống của phụ nữ và đàn ông, trẻ em Cuba mỗi ngày một khó khăn hơn với những hành động khác mang thương hiệu riêng của họ.
Hãy để Cuba sống. Nếu chủ nghĩa xã hội là một thất bại, cứ để nó như vậy, hãy dỡ bỏ sự trợ giúp giả tạo. Chúng tôi không cần Mỹ rút 5 tỷ đô la mỗi năm ra khỏi nền kinh tế Cuba để chứng minh chúng tôi sai. Hãy để chúng tôi chết bằng chính liều thuốc của mình.
Hãy loại bỏ chướng ngại vật. Nếu lệnh cấm vận là cái cớ để người dân Cuba và chính phủ Cuba đổ lỗi cho Hoa Kỳ về sự thiếu hụt của chúng tôi, hãy xóa bỏ cái cớ đó. Hãy để Cuba phát triển với năng lực thực sự của mình.”
© 2022 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Biden Takes Aim at Cuba During Worst U.S.-Russia Crisis Since Cold War | TOM O’CONNOR | Newsweek | 13 Apr 2022.