Vladimir Putin với Chủ nghĩa Dân tộc Đại Trượng phu

Neil Macdonald — Trà Mi lược dịch

Putin đã không để dân Nga có nền dân chủ, và ông ta cũng đã chẳng đem lại cho họ một nền kinh tế tuyệt vời. Tất cả những gì Putin đã đem lại cho dân Nga chỉ là những ảo ảnh về sự trở lại của một nước Nga vĩ đại.

Neil Macdonald nói chuyện với người viết tiểu sử Putin, và cựu Giám đốc CIA Michael Hayden

Ngày nay đem ngoại hình vào việc đánh giá một nhân vật của công chúng không còn hợp thời nữa. Nhưng với Vladimir Putin lại khác.

Trên thực tế, Putin gần như đòi thế giới phải chiêm ngưỡng bề một ngoài tương đối thấp, cục mịch, và cơ bắp đã nhão của ông ta.

Cựu đại tá KGB đã để người ta chụp ảnh ông ấy xoa đầu dã thú, hạ đối thủ trên thảm judo, nhảy qua suối, lên máy bay máy bay chiến đấu, trượt tuyết, câu cá, chơi hockey, bắn súng liên thanh, bắn súng lục, ngay cả lặn xuống biển ở vịnh Phần Lan bằng tàu ngầm nhỏ, với một bộ mặt phẳng lì, vô cảm.

Phô trương phong cách ngang tàng công khai như vậy (Putin ưa cởi trần) đã nói lên điều gì đó về một con người đã làm các cường quốc phương Tây bối rối, làm cho Ukraina run sợ, và làm tất cả mọi người thắc mắc ông ta sẽ có thể làm gì thêm nữa.

Không có một người lãnh đạo của một cường quốc trên thế giới nào khác cảm thấy phải làm những việc như vậy. (Thử tưởng tượng, ví dụ, một Angela Merkel mặc quần áo hở hang hay một Francois Hollande trên lưng ngựa, tay cầm súng tiểu liên.)

Nhà báo Nga, ở nước ngoài, Masha Gessen, người hai năm trước đây đã viết một cuốn tiểu sử không có sự cho phép của Putin, “The Man Without A Face” nói, “Ông ta muốn được người ta sợ. Ông ấy đánh đồng sự sợ hãi với lòng kính trọng.”

Trong những hình ảnh ông ta đạo diễn, Gessen nói,

“Ông ấy luôn luôn ở vị trí điều khiển. Putin đã chụp ảnh điều khiển mọi loại thú vật ở Nga, từ việc bắt con gấu bắc cực đến chuyện bắt cọp Siberia. Ông ta là chúa tể rừng xanh. Putin xem việc quảng cáo những tấm hình đầy cường lực là điều quan trọng.”

Một người dữ dằn

Hiện nay quan điểm của Gessen đang gây được sự chú ý rộng lớn ở Mỹ và trên cả thế giới vì sự lo ngại trước hiện tượng Putin.

Mới đây tôi đã có cuộc phỏng vấn khá dài với bà ở New York. Ngày hôm sau, tôi lại ngồi xuống nói chuyện với Michael Hayden, cựu giám đốc của CIA và bộ phận tình báo điện tử tại Cơ quan An ninh Quốc gia.

Cả hai đã nghiên cứu Putin từ những góc nhìn rất khác nhau. Gessen, một người đồng tính công khai, trí thức cánh tả Nga, và Hayden, một tướng không quân bốn sao của Mỹ và là một chức sắc cao cấp của cơ quan gián điệp của Hoa Kỳ.

Tuy thế, về Putin, quan điểm của họ không khác nhau nhiều lắm.

Masha Gessen

Gessen đã có nhiều nghiên cứu nhất; bà đã bỏ ra nhiều năm để phỏng vấn những người quen biết và các cộng sự viên từ thời niên thiếu của Putin, những năm cùng cùng sau Đệ nhị Thế chiến ở Leningrad.

Hình ảnh bà dựng lại là một người đàn ông không phải quá phức tạp, hay rất lôi cuốn. Bà nói, Putin là “một người độc tài tầm thường” được cơ chế lựa chọn chứ không phải ngược lại như Joseph Stalin ở những thập niên trước.

“Có rất nhiều người tầm thường đã trở thành bạo chúa và ông ta là một trong số những người đó.”

Thời gian Putin là một sĩ quan của KGB, bà nói, đã để lại cho ông ta một “sự bất bình sâu xa và dai dẳng với tất cả những người đã phá hủy Liên bang Xô Viết,” đó là phương Tây, là những người đổi mới trong Bộ chính trị Liên Xô cũ và nhóm phiến động trong Liên bang Xô viết và các nước chư hầu.

Sự tức giận đó, Gessen nói, cho thấy tất cả mọi việc mà ông Tổng thống Nga đang làm.

Gessen cũng nhận là bà khinh thường Putin. Vì Putin đã nghiền nát nền dân chủ mong manh của Nga sau thời Xô Viết, phá bỏ tự do báo chí, khủng bố giới bình luận, cướp bóc của cải quốc gia và đem thiểu số làm dê tế thần. Đặc biệt là những người đồng tính.

Gessen nói Putin đã mở rộng khái niệm thô thiển về nam tính của ông ta để ra lệnh coi thường và biến những người ông ta coi là thoái hóa tình dục thành quỷ dữ.

Ông ta đã ra luật chống người đồng tính, và sử dụng từ “khoan dung” theo một nghĩa xấu; khoan dung, Putin nhạo báng, đã đưa đến sự từ bỏ các giá trị Kitô giáo và gây nên cuộc khủng hoảng về đạo đức ở những nơi khác trên thế giới.

Cái nhìn của ông trùm gián điệp

Gessen nói, người đồng tính, trên thực tế, đã trở thành đồng nghĩa với sự suy đồi phương Tây, theo Putin. Đây là một phần của chiến dịch trọng nội [khinh ngoại] mà ông ta đang lãnh đạo để khôi phục lòng tin của người Nga với đất nước này.

Theo quan điểm đó, Gessen nói, Nga sẽ trở thành nơi bảo vệ giá trị truyền thống của thế giới, là tia sáng trong màn đêm đạo đức.

Gessen nói tiếp, trên thực tế, những người truyền giáo Cơ đốc Phúc Âm của Mỹ đang được mời sang phát biểu tại Điện Kremlin và tại quốc hội Nga, và được phép phân phối các tài liệu chống người đồng tính ở Nga.

Putin, vẫn theo Gessen, dự định sẽ làm tổng thống suốt đời. Bà dự đoán chế độ của Putin cuối cùng rồi sẽ nổ tung, nhưng công nhận hiện nay chưa có những có dấu hiệu như vậy, “Nó sẽ trở nên tồi tệ hơn rất nhiều [trước khi bùng nổ].”

Michael Hayden

Hayden, cựu giám đốc của CIA, có một cái nhìn gạn lọc hơn về người lãnh đạo Nga.

Hayden nói, Chủ nghĩa Dân tộc Đại Trượng phu (macho nationalism) của Putin, một phần là chiến lược — một phần để dàn cảnh cho ông ta có thể quy về một mối những người Nga đang luyến tiếc cái quá khứ gọi là vinh quang của họ.

Hayden nói, Putin là “nòi KGB” với một thế giới quan coi sự năng động tự nhiên của thương mại toàn cầu hoặc quan hệ quốc tế là những âm mưu ác độc chống lại Nga.

Hayden công nhận rằng Putin đã hành động “tài tình” trong việc sát nhập bán đảo Crimea.

“Ông ta đã hành động có mục đích, ông ta hành động bằng tốc độ, và đã tận dụng, các bạn — tự chọn từ — những khoảng trống trong chính sách của Mỹ, những ngập ngừng trong chính sách của Mỹ, hay những bất ổn trong chính sách của Mỹ.”

Tuy nhiên, Hayden nói, trước tiên và quan trọng nhất, Putin là một sản phẩm của KGB, và

“sự nguy hiểm ở đây là ông làm điều gì đó một cách ngu ngốc. Sự nguy hiểm ở chỗ là ông ấy đang làm một cái gì đó thật sự không được thực tế bên ngoài bảo đảm, nhưng vì một quan điểm vô cùng hẹp hòi về thế giới xung quanh.”

Hayden và Gessen hoàn toàn đồng ý ở một điểm chính:

Putin đã không để dân Nga có nền dân chủ, và ông ta cũng đã chẳng đem lại cho họ một nền kinh tế tuyệt vời. Tất cả những gì Putin đã đem lại cho dân Nga chỉ là những ảo ảnh về sự trở lại của một nước Nga vĩ đại.

Như Hayden nhận định, “ông ta, trong chừng mực nào đó, đã đưa Nga trở lại bàn cờ thế giới.”

Nhưng trở lại như thế nào?

Như Tổng thống Mỹ Barack Obama ghi nhận hồi tháng trước, Nga không còn là nước dẫn đầu một khối các quốc gia, như trong quá khứ. Và Nga cũng không còn là biểu tượng cho một ý thức hệ, dù sao đi nữa, đã gây cảm hứng cho giới người nghèo và giới bị trị trên toàn thế giới.

Thay vào đó, Putin giống như một Nga Hoàng ở thế kỷ 19 — bòn rút tài sản của công chúng, xây dựng tượng đài xa hoa, làm cho bọn tham quan giàu có hơn.

Putin là hiện thân của lịch sử nước Nga, dù đang đưa đất nước của ông ta vào con đường thoái hóa.

 

© 2014 DCVOnline

---

Nguồn: Why Russia’s Vladimir Putin confounds the West. Neil Macdonald. CBC News, 09/04/2014. Nguồn ảnh: Alexei Nikolskiy/RIA Novosti/Kremlin/Reuters, Alexey Druzhinin/Getty, Alexei Druzhinin/Government Press Service/AP, Alexei Nikolsky/Getty, Sergei Karpukhin/Getty, Dmitry Astakhov/Getty.