Người Mỹ gốc châu Á có thể biến Quận Cam thành biển Xanh hay không?

Viet Thanh Nguyen | Trà Mi dịch

Bất bình với những chính sách chống nhập cư của đảng Cộng hòa, người Mỹ gốc châu Á có thể lật ngược thế cờ giúp cho đảng Dân chủ trong một số cuộc tranh cử khít khao vào Hạ viện ở miền Nam California.

Năm 1988, khi tôi còn là sinh viên năm thứ nhất tại Đại học California, Riverside, tôi lái xe chở đám bạn học gốc Việt Nam háo hức đến Quận Cam ở gần đó. Khi đó chỉ mới 13 năm sau khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt, nhưng đã có một giấc mơ người Mỹ gốc Việt mà Quận Cam là một biểu tượng, Trung tâm buôn bán Asian Garden ở Westminster. Giữa tiếng nhạc Việt Nam thời thượng, chúng tôi ăn món ăn Việt Nam, xem hàng Việt Nam, và ngồi trên ban công của trung tâm buôn bán kiểu Mỹ, nhâm nhi cà phê đá Việt Nam và ngắm nhìn người Việt Nam.

Khu mua sắm Asian Garden là trung tâm của Saigon Nhỏ ở Quận Cam. Đến năm 1988, Saigon Nhỏ đã vững vàng, với vô số các cửa hàng, nhà hàng và doanh nghiệp Việt Nam nằm trên Đại lộ Bolsa. Cộng đồng này gồm người tị nạn gốc Việt Nam và gốc Hoa, những người đã bỏ Việt Nam chạy thoát vào cuối cuộc chiến. Đó là một cộng đồng triệt để chống Cộng sản. Quận Cam nói chung là một cộng đồng khá bảo thủ và chống Cộng, nhưng nó cũng còn rất nhiều người Mỹ da trắng vào thời điểm đó. Không phải tất cả mọi người ở Westminster và Quận Cam đều hoan nghênh chào đón những người tị nạn cộng sản Việt Nam trong những năm 1970 và 1980.

Ba mươi năm sau, Westminster có một thị trưởng người Mỹ gốc Việt, và Quận Cam đã bầu một số chính khách người Mỹ gốc Việt. Hầu hết đều thuộc đảng Cộng hòa, và lớn tiếng chống Cộng sản. Nhưng ngày nay chủ nghĩa cộng sản không còn là vấn đề quốc gia như trước kia, và trong khi thế hệ người Mỹ gốc Việt lớn tuổi vẫn giữ khuynh hướng của đảng viên đảng Cộng hòa và bảo thủ, thế hệ trẻ phần lớn đã bỏ Đảng Cộng hòa, gia nhập đảng Dân chủ hoặc là cử tri độc lập. Những thay đổi này đã gây ra những thay đổi lớn hơn tại một Quận Cam trước đây từng kiên định theo khuynh hướng Cộng hòa, ngày nay ngày càng nghiêng về phía đảng Dân chủ và độc lập hơn. Những thay đổi chính trị này ít nhất một phần do sự thay đôi ở thành phần dân số trong một quận lỵ hiện nay có đến một phần năm người gốc châu Á và một phần ba người gốc châu Mỹ La tinh, trong khi đó, vào năm 1980, 80% là người da trắng không phải sắc dân châu Mỹ La tinh.

Thay đổi thành phần dân số kết hợp với ý thức hệ của dân chúng Quận Cam có thể là một trong những lý do chính khiến Đảng Cộng hòa nhất định đưa ra một chính sách chống nhập cư, tìm cách biến Hoa Kỳ trở lại thành một nước Mỹ trước năm 1965. Khi đó một bộ luật mới, Đạo luật Nhập cư và Nhập tịch, đã đưa ra một chính sách nhập cư công bằng hơn. Trong nhiều chục năm trước đó, Hoa Kỳ đã không nhận những người di dân từ châu Phi, châu Á hoặc châu Mỹ La tinh, bắt đầu với Đạo luật loại trừ người Trung Hoa từ năm 1882. Nếu là dân của một trong những lục địa này thì Đạo luật Nhập cư và Nhập tịch năm 1965 hầu như là một thành công. Nhưng đối với Đảng Cộng hòa, với thành phần cơ sở phần lớn là dân Mỹ da trắng từ nhiều năm, viễn cảnh trở thành một quốc gia thiểu số-đa số đã phát triển mạnh hơn sau năm 1965 có thể là điềm báo sự suy giảm quyền lực chính trị của đảng Cộng hòa.

Ở Quận Cam, dường như có một tỷ lệ nghịch, giữa sự gia tăng dân số người Mỹ gốc thiểu số [không phải người da trắng] với sự suy giảm quyền lực của Đảng Cộng hòa. Đảng Cộng hòa đang nắm đa số ở Hạ viện Quốc hội có thể dựa trên một số vài ghế dân biểu, một vài trong những ghế đó ở California, trong đó có bốn ghế ở Quận Cam; chính trị địa phương ở đây có thể có tầm quan trọng quốc gia. Ảnh hưởng chính trị sẽ là một làn gió mới cho khối người Mỹ gốc châu Á. Người Mỹ gốc Cuba ở Florida, sau khi bỏ đảo quốc chạy trốn, thoát khỏi chủ nghĩa cộng sản như người tị nạn cộng sản Việt Nam, đã phô trương ảnh hưởng trên chính trường quốc gia ở Mỹ một phần bằng cách đồng loạt bỏ phiếu như một khối bảo thủ thống nhất. Là một phần của khối người Mỹ gốc châu Á ở Quận Cam, liệu người Việt Nam – và người Mỹ gốc châu Á nói chung – có thể trở thành một một khối độc lập có thể bỏ phiếu cho cả hai bên hay không?

Đối với Đảng Cộng hòa, liên minh tinh thần chống cộng sản ở cuối thế kỷ 20 với các giá trị kinh tế và xã hội của khối bảo thủ đã thu hút nhiều người di cư gốc châu Á và người tị nạn cộng sản, kể cả cha mẹ tôi. Nhưng liên minh đó đã vỡ tan. Cha tôi nay đã 84 tuổi; cụ vẫn chống cộng sản, nhưng khinh thường Donald Trump. Ông không phải là người đơn độc. Ông Trump chỉ giành được 18% phiếu bầu của người Mỹ gốc châu Á và 32% phiếu bầu của người Mỹ gốc Việt Nam. Ngay cả nhiều đảng viên đảng Cộng hòa gốc châu Á cũng đang cảm thấy rất khó để tiếp tục ủng hộ đảng của họ vì đảng Cộng hòa không những chống những người tị nạn và những người di cư không có giấy tờ, mà còn chống đối cả những người nhập cư hợp pháp.

Ví dụ, một điều lệ của liên bang đang được đề nghị tên là “gánh nặng của chính phủ” [“public charge” – là những cá nhân phần lớn lệ thuộc vào chính phủ để sinh sống; ví dụ như nhận thêm tiền mặt để có đủ thu nhập hoặc đang ở trong các cơ sở của chính phủ, hoặc cần được chăm sóc dài hạn bằng chi phí của chính phủ – TM] sẽ từ chối không cấp thẻ xanh cho những người nhập cư hợp pháp đang dùng các chương trình tem phiếu thực phẩm, Medicaid và các chương trình trợ cấp liên bang khác, gồm tiền có được khi khai thuế (tax credits) để giúp mọi người mua bảo hiểm y tế. Những người nhập cư thuộc những loại kể trên có thể bị trục xuất. Bây giờ Tổng thống Trump vừa đề nghị xóa bỏ quyền công dân của trẻ em sinh tại Mỹ có cha mẹ là công dân nước khác. [Quyền này được Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ bảo vệ – TM].

Mặc dù rất khó để Tổng thống Trump có thể thực hiện lời tuyên bố đó, nhiều đảng viên đảng Cộng hòa đang thúc đẩy việc cắt giảm mạnh số người nhập cư theo chính sách đoàn tụ gia đình và ủng hộ cái gọi là chương trình nhập cư dựa trên khả năng. Hãy tạm thời quên đi cái chính sách chọn người nhập cư dựa trên “khả năng” đó sẽ loại ra rất nhiều người di cư da trắng ở những thế hệ trước, cũng như những người nhập cư gốc châu Á trong thời gian gần đây. Nhập cư theo chính sách đoàn tụ gia đình đã đưa rất nhiều người di cư châu Á vào nước Mỹ và giúp làm cho người Mỹ gốc châu Á trở thành sắc tộc thiểu số phát triển nhanh nhất tại đây. Nếu Đảng Cộng hòa hạn chế gắt gao chính sách đoàn tụ gia đình, thì họ có thể chết đứng trước khối đa số các cử tri người Mỹ gốc châu Á.

Đối với tôi, một người chỉ đến Quận Cam để thưởng thúc những món ăn Việt Nam ngon nhất ở ngoài Việt Nam thì ý tưởng Quận Cam, và nhất là Saigon Nhỏ, trở nên gần gũi hơn hoặc ngay cả do dự đến với đảng Dân chủ là điều lý thú, vì đây là nơi có dân số gốc Việt Nam lớn nhất bên ngoài Việt Nam. Nhưng nếu Đảng Dân chủ giả định rằng thành phần dân số dồng nghĩa với tương lai chính trị, thì họ có thể sẽ thất vọng. Lý do là cộng đồng người Mỹ gốc châu Á là một tập hợp đa dạng ở nhiều mặt, kể cả niềm tin chính trị và nỗi đam mê khác của họ.

Tại Quận Cam, một trong những cuộc vận động cử tri lớn nhất trong khối cử tri người Mỹ gốc châu Á đã xảy ra để phản đối một nỗ lực của quận hạt trong chương trình tìm nơi nương náu cho những người vô gia cư ở những thành phố trong địa phận của quận. Người Mỹ gốc châu Á ở những nơi giàu có hơn như Irvine đã lớn tiếng phản đối kế hoạch này của quận. Ban lãnh đạo người Mỹ gốc Việt của Westminster đã chống lại tư cách “đất dung thân” (sanctuary status) của tiểu bang California. Trên toàn quốc, chính sách “hành động khẳng định” (nâng đỡ dân thiểu số) trong việc tuyển sinh đại học, đặc biệt là ở các Đại học hàng đầu (Ivy League), đã làm rạn nứt cộng đồng người Mỹ gốc châu Á. Trong khi hầu hết người Mỹ gốc gốc Á ủng hộ chương trình nâng đỡ dân thiểu số, nhiều người Mỹ gốc Hoa phản đối, và họ đã mạnh mẽ phản đối chương trình này.

[Một lý do khiến người Mỹ gốc Hoa phản đối chương trình nâng đỡ dân thiểu số có thể là vì họ tự tin vào khả năng của sinh viên gốc Hoa, nhiều sinh viên sẽ được tuyển vào các đại học danh tiếng đó không cần phải nâng đỡ(1). – TM].

Tài sản và giáo dục, ở Quận Cam và trên toàn quốc, do đó vẫn có thể có những yếu tố mà Đảng Cộng hòa có thu hút được khối cử tri người Mỹ gốc châu Á. Một nhà báo ở Quận Cam Gustavo Arellano lập luận rằng, “Đảng Cộng hòa có thể tồn tại ở một nước Mỹ ngày càng đa dạng nếu nó làm cho người gố châu Á thanh người ‘da trắng’.” Sự quyến rũ về mực độ “trắng” đã có từ lâu trong khối người Mỹ gốc châu Á, một số trong khối sắc tộc này vẫn đôi lúc muốn liên minh với người da trắng và ngược lại, kể từ khi các địa chủ ruộng gòn trong thế kỷ 19 đưa công nhân người Trung Hoa đến miền Nam nước Mỹ để có thể làm việc thay cho những công nhân da đen. Nhưng những quyến rũ như vậy thường đổ vỡ vì những vụ kỳ thị như đưa người Mỹ gốc Nhật Bản vào nhà tù tập trung và Chiến tranh Việt Nam, đã thuyết phục nhiều người Mỹ gốc châu Á rằng họ không phải là người da trắng.

Hôm nay, một lần nữa, Đảng Cộng hòa đang đánh mất một cơ hội khác để thu hút người Mỹ gốc châu Á, những người sẵn sàng liên mình cùng xép hàng với người da trắng. Và đó là vì sự hấp dẫn của những dấu hiệu kỳ thị chủng tộc được mã hóa của nó đối với người Mỹ gốc châu Á về các vấn đề của giai cấp trung lưu như giáo dục, đường phố sạch sẽ và các khu phố an toàn đang bị những lời kêu gọi kỳ thị chủng tộc được mã hóa của khối người da trắng đối với dân di cư đè bẹp.

Thật là mỉa mai vì từ góc nhìn thuận lợi của Saigon Nhỏ và nhiều nơi khác ở Quận Cam nơi người Mỹ gốc châu Á và người Mỹ gốc Latinh đã xây dựng những cộng đồng phát triển mạnh; chính người nhập cư đã giữ cho khu vực này năng động về mặt kinh tế, đầy màu sắc về mặt văn hóa xã hội và một văn hóa ẩm thực thú vị. Khuynh hướng của đảng Cộng hòa cho rằng cắt giảm lớn ở mặt dân nhập cư sẽ giúp cho nước Mỹ tốt hơn, sẽ chỉ làm nó tổn thương – và giảm sự hấp dẫn đang tuột dốc của Đảng Cộng hòa đối với khối người Mỹ gốc châu Á.

Viet Thanh Nguyen, một người viết bình luận đồng thời là tác giả, gần đây nhất, của cuốn “The Refugees,” và là người biên tập cuốn “The Displaced: Refugee Writers on Refugee Lives.” Ông dậy tiếng Anh tại Đại học Nam California.

© 2018 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net

Nguồn: The cliché is true: this is the most important US midterm, ever | Robert E Kelly | The Interpreter | 5 November 2018.

(1) Nguồn: The College Board data from
Mean SAT Scores by Race/Ethnicity, 2015
Group — Critical Reading / Mathematics / Writing
American Indian 481 482 460
Asian American 525 598 531
African American 431 428 418
Mexican American 448 457 438
Puerto Rican 456 449 442
Other Hispanic 449 457 439
White 529 534 513

Combined SAT Score, and Changes Since 2006, by Race/Ethnicity
Group — Combined Score 2015 / Change Since 2006
American Indian 1423 -27
Asian American 1654 +54
African American 1277 -14
Mexican American 1343 -28
Puerto Rican 1347 -16
Other Hispanic 1345 -26
White 1576 -6

Kết quả bầu cử trung hạn 2018 ở Quận Cam (cập nhật 18/11/2018)