Quần chúng đốt các nhà máy nước ngoài trong cuộc bạo loạn chống Trung Quốc

DCVOnline (Tin Reuters – Hồ Bình Minh và Manuel Mogato)

(Reuters) – Hàng ngàn người Việt Nam đốt các nhà máy nước ngoài và nổi cơn thịnh nộ trong các khu công nghiệp ở miền nam Việt Nam như những phản ứng trước vụ Trung Quốc đưa giàn khoan dầu vào vùng Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam, nhà chức trách Việt Nam cho biết.

Nạn nhân chính của cuộc bạo động hôm thứ Ba 13/5/2014, một trong những đổ vỡ tồi tệ nhất trong quan hệ Trung-Việt Nam kể từ cuộc chiến tranh biên giới ngắn vào năm 1979, dường như là các công ty Đài Loan trong các khu vực công nghệ trong tỉnh Bình Dương và Đồng Nai bị hiểu lầm là công ty của Trung Quốc.

Một viên chức cảnh sát tại tỉnh Bình Dương, nói qua điện thoại, cho biết khoảng 200 người đã bị bắt giữ.

“Chúng tôi đang làm việc tại các khu vực khác trong tỉnh… Chúng tôi không thấy bất kỳ ai bị thương tích,” viên chức này nói.

Hình ảnh đăng trên các trang mạng xã hội và blog, sau cuộc bạo động cho thấy những thùng vận tải (container) nám đen, cửa sổ bị đập vỡ và một số xe bị đốt cháy và bị lật ngược trên đường.

Một số công ty Đài Loan đã sơn trên đường và trên cửa hãng của họ nói rằng “Chúng tôi hỗ trợ Việt Nam” để phân biệt với các doanh nghiệp Trung Quốc.

Sóng dậy trên vùng biển Đông và bạo động chống Trung Quốc tại một Việt Nam đang bị kiểm soát nghiêm ngặt khiến người ta lo ngại sẽ leo thang căng thẳng giữa hai nước Cộng sản láng giềng.

“Tôi e rằng một chương đen tối trong quan hệ Trung-Việt Nam hiện nay đang được viết,” Ian Storey, một chuyên gia về Biển Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore nói.

“Và vì Trung Quốc muốn giữ giàn khoan tại chỗ cho đến tháng Tám, các cuộc biểu tình này có thể chỉ mới là những trang đầu tiên.”

Trần Văn Nam, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương, cho biết khoảng 6.000 công nhân ban đầu tổ chức các cuộc biểu tình ôn hòa vào ngày thứ Ba, nhưng nổ tung khi con số tăng lên đến khoảng 20.000 người. Cổng công ty yđã bị đập tan và quần chúng nổi loạn đã đốt phá 15 nhà máy, ông nói.

“Việc này gây thiệt hai hàng tỉ đồng (hàng trăm ngàn đô la) tiền bồi thường và hàng ngàn công nhân sẽ bị mất việc làm,” ông Nam cho biết qua điện thoại.

“Chúng tôi kêu gọi tất cả mọi người giữ bình tĩnh, kiềm chế và giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.”

“Mọi người đều hoảng sợ”

F.Y. Hong, giám đốc công ty Formosa Industries Corp của Đài Loan, một trong những công ty bị tấn công, cho biết khoảng 300 người nổi loạn cướp phá TV, máy tính và đồ dùng cá nhân của công nhân.

“Do số lượng cảnh sát hạn chế, họ không thể ngăn chặn kẻ cướp. Tình trạng này giống như ở một đất nước không có cơ quan bảo vệ người dân,” Hong nói.

Nhà sản xuất đồ nội thất của Malaysia Latitude Tree Holdings Bhd cho biết tài sản của công ty bị cướp phá, buộc công nhân nhà máy phải ngưng làm việc và không biết khi nào mới có thể tiếp tục hoạt động lại.

“Mọi người đều sợ hãi,” Serena Liu, Chủ tịch của Phòng Thương mại Đài Loan tại Việt Nam cho biết. “Một số người đã cố gắng lái xe ra khỏi tỉnh Bình Dương, nhưng kẻ cướp đã lập rào cản, chặn đường.”

Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Singapore cho biết vài cơ sở của một số công ty nước ngoài bị xâm nhập và bị đốt cháy trong hai liên doanh Việt Nam-Singapore ở khu công nghiệp tại Bình Dương.

Hoa Kỳ cho biết họ đang theo dõi khít khao aotình hình tại Việt Nam, và kêu gọi kiềm chế từ tất cả các bên liên quan. Bộ Ngoại giao Đài Loan đang đàm phán với chính phủ Việt Nam để đảm bảo sự an toàn của dân Đài Loan.

Storey cho biết chính phủ Việt Nam hiện nay đang phải chịu áp lực ngày càng tăng để đối phó,vì vụ này có thể có nguy cơ đưa đến một cuộc đụng độ quân sự trên biển với Trung Quốc mà Việt Nam không thể giành chiến thắng.

Hàng chục tàu của hai nước đang bao quanh giàn khoan dầu, và hai bên đã cáo buộc lẫn nhau cố ý va chạm, làm tăng nguy cơ có cuộc đụng độ lớn.

Pháp kêu gọi “sự kiềm chế tối đa” từ tất cả các bên để xoa dịu tình trạng căng thẳng vì chủ quyền lãnh thổ.

Tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hua Chunying nói với các ký giả rằng Trung Quốc lo ngại sâu sắc về cuộc bạo động và đã triệu tập đại sứ của Việt Nam để phản đối.

Trung Quốc đã “yêu cầu phía Việt Nam có những nỗ lực đưa ra biện pháp hiệu quả để kiên quyết loại bỏ hỗ trợ hành vi phạm tội bất hợp pháp và bảo vệ sự an toàn của công dân và các cơ sở của Trung Quốc,” Hua nói với báo giới.

Nhà sản xuất giày thể thao Yue Yuen của Hong Kong, ché tạo giày dép Adidas, Nike và các thương hiệu quốc tế khác, cho biết họ đã đình chỉ sản xuất tại Việt Nam vì các cuộc biểu tình, nhưng họ không bị thiệt hại cơ sở vật chất và nhân viên củaYue Yuen được an toàn.

Một phát ngôn viên cho công ty xuất khẩu toàn cầu Li & Fung, cung cấp quần áo, đồ chơi và các sản phẩm khác cho các nhà bán lẻ như Corp Kohl và Wal-Mart Stores Inc, cho biết một số nhà cung cấp của họ ở Việt Nam đã ngừng sản xuất vào ngày thứ Tư như một biện pháp phòng ngừa. Ông không cho biết thêm chi tiết.

Philippines lên án Trung Quốc

Tình hình chống Trung Quốc cũng gia tăng ở Manila, khi chính phủ Philippines cáo buộc Bắc Kinh chiếm một khu đất trên một rạn san hô ở quần đảo đang tranh chấp trong một vùng khác trên Biển Đông, dường như để xây một đường bay.

Sự tăng căng thẳng trong vùng Biển Đông xảy ra hai tuần sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đến thăm khu vực và bày tỏ ủng hộ các đồng minh cũ như Nhật Bản và Philippines, cả hai đều đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.

Việt Nam cũng đang tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như trên toàn bộ Biển Đông, một khu vực giàu năng lượng và một hành lang thương mại quan trọng mỗi năm có khoảng 5 ngàn tỉ đô-la hàng hóa đi qua.

Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền trên khu vực.

Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Philippines Charles Jose cho biết Trung Quốc đã được di đất và vật liệu để Johnson South Reef (Đá Gạc Ma), mà Trung Quốc gọi là Xích qua Tiều và Philippines gọi Mabini Reef, trong những tuần gần đây.

Ông cho biết Trung Quốc đã chiếm đất và vi phạm Tuyên bố về Cách ứng xử của các bên ở Biển Đông, một bộ luật ứng xử không chính thức cho các nước trong khu vực.

“Tôi nghĩ rằng họ đang xây một phi đạo ở đó,” Jose nói.

Tuy nhiên, Richard Bitzinger, một nhà phân tích quân sự tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam tại Singapore, cho biết phi đạo ở Đá Gạc Ma không thể là một yếu tố thay đổi cục diện chiến lược ở Biển Đông vì xây dựng một đường bay dùng được trên đảo san hô là điều khó làm được.

“Nó sẽ là một công cụ tốt để để phô trương sức mạnh, nhưng có lẽ nó sẽ quá nhỏ để có một tác động rất lớn,” Bitzinger nói.

“Tại thời điểm này tôi sẽ rất ngạc nhiên khi thấy cuộc xây dựng này phát triển thành bất kỳ căn cứ không quân ở bất kỳ kích thước đáng kể nào… Vốn của Trung Quốc trong quần đảo Trường Sa thật quá nhỏ.

“Việc đánh dấu thêm một điểm để củng cố vị trí của và tiếp tục chiến dịch tằm ăn dâu của họ có lẽ chỉ là một động thái chính trị, không hơn không kém.”

© 2014 DCVOnline

---

Nguồn: Vietnam mobs set fire to foreign factories in anti-China riots. By Ho Binh Minh and Manuel Mogato Hanoi/Manila. Reuters, May 14, 2014.