Bang giao với Mỹ, Việt Nam có thể thả thêm nhiều tù nhân lương tâm

John Boudreau | DCVOnline lược dịch

HÀ NỘI, Việt Nam – Blogger Nguyễn Văn Hải, vừa được Việt Nam đình chỉ thi hành án tù, nói việc Việt Nam cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ sẽ dẫn đến việc trả tự do cho nhiều người bất đồng chính kiến và nâng cao tự do ngôn luận.

Ông Hải, người được gọi là Điếu Cày, đã bị kết án tù 12 năm vào năm 2012 vì tội “tuyên truyền chống phá nhà nước”. Việc ông được thả ngày ngày 21 tháng 10 là kết quả của một thỏa thuận giữa Mỹ và Việt Nam, ông Hải nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại. Ôngđã được đưa từ nhà tù thẳng đến Sân bay Nội Bài Hà Nội và lên chuyến bay đi Hồng Kông và sau đó đến Los Angeles.

Ông Hải nói, Chính phủ Việt Nam có thể sẽ trả tự do cho những tù nhân khác như ông để tỏ thiện chí vì Việt Nam đang đàm phán hiệp định thương mại tự do với Mỹ, Liên minh châu Âu và các quốc gia khác. Ông nói thêm, việc thả tù nhân cũng có thể xảy vì Việt Nam phát triển quan hệ chặt chẽ hơn với Mỹ trong lúc đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.

Đề cập đến Quan hệ Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), ông Hải cho hay,

“Để đạt được những thỏa thuận, như TPP hay các Hiệp định Thương mại Tự do với với EU, vào cuối năm nay, họ có thể sẽ thả themm một số người khác. Họ cần phải xây dựng lòng tin. Trả tự do cho những người bất đồng chính kiến cho thấy một sự cải thiện về nhân quyền.”

Phát ngôn viên của Đại sứ quán Mỹ, bà Lisa Wishman, nói trong một email, số người Việt Nam bị giam giữ vì chỉ trích chính phủ đã giảm. Nhưng bà Wishman cho biết số người vẫn còn ở trong tù. Theo Human Rights Watch thì hiện có hơn 150 người bất đồng chính kiến đang bị giam giữ tại Việt Nam.

Trong một tuyên bố ngày 22 tháng 10 tại Hà Nội bà Wishman cho biết, chính phủ Việt Nam nên “trả tự do vô điều kiện cho tất cả tù nhân lương tâm và cho phép mọi người Việt Nam bày tỏ quan điểm chính trị của mình mà không sợ bị trả thù.”

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời ngay lập tức một email yêu cầu cho nhận xét.

Bà Phạm Thu Hằng, phó phát ngôn viên tại Bộ Ngoại giao Việt Nam, cho biết qua email này 22 Tháng Mười là

“Không có ‘tù nhân lương tâm’ ở Việt Nam; chính phủ quyết định tạm đình chỉ án tù ông Nguyễn Văn Hải và cho phép ông Nguyễn Văn Hải di cư sang Mỹ vì lý do nhân đạo.”

Ông Hải cho hay ông đã đụng chạm chính phủ Việt Nam vì đã chỉ trích tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở quần đảo Hoàng Sa, nơi đang có tranh chấp và kêu gọi tẩy chay Thế vận hội mùa hè 2008 ở Bắc Kinh và ban đầu ông đã bị bắt vào năm 2008 về tội “trốn thuế”.

Việt Nam đang tìm sự giúp đỡ từ các cường quốc khác để chống lại sức mạnh quân sự của Trung Quốc trong lúc hai nước đang cạnh tranh khai thác dầu, khí đốt và hải sản trong vùng biển phía nam Trung Hoa (Biển Đông). Tháng Năm 2014 đã xảy ra những cuộc đụng độ giữa tàu thuyền và các cuộc bạo loạn chết người chống Trung Quốc tại Việt Nam sau khi Trung Quốc đặt một giàn khoan dầu ngoài khơi bờ biển của Việt Nam.

Đầu tháng này, Ngoại trưởng John Kerry nói với Phó Thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh, Việt Nam sẽ có thể mua vũ khí không sat thương của Mỹ sau khi dỡ bỏ một phần của lệnh cấm vận vũ khí có từ năm 1984.

Việt Nam cũng đang tìm cách để có được những hiệp định thương mại, như TPP, để thúc đẩy một nền kinh tế mà Ngân hàng Thế giới ước tính sẽ tăng trưởng 5,4 phần trăm trong năm nay, năm thứ bảy tăng trưởng dưới mức 7 phần trăm, và giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc. Chính phủ có mục tiêu đầu tư trong nước đạt 30 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội trong năm 2015, tương tự như năm nay, ngay cả khi Việt Nam đang tiến hành việc giải quyết nợ xấu tại các ngân hàng và tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói với quốc hội hôm 20 tháng mười.

Ông Hải, hiện ở Los Angeles, nói, “Để tạo lòng tin với các nước phương Tây, Việt Nam phải tạo nền dân chủ ở Việt Nam” và cho biết sau khi ký kết xong các hiệp định thương mại và các thoả thuận khác, Việt Nam có thể sẽ tiếp tục “đàn áp” những người lên tiếng chống lại chính phủ.

Ông Hải nói, kể từ khi có cuộc đụng độ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong mùa hè quanh giàn khoan dầu của Trung Quốc trong vùng Biển Đông, dân Việt Nam được nới lỏng hơn trong việc chỉ trích nước cộng sản láng giềng phương Bắc.

“Giới truyền thông có thể tự do viết về tinh thần chống Trung Quốc,” ông Hải nói.

Các mạng truyền thông xã hội như Facebook cho dân Việt Nam một phương tiện chưa từng có để tự do phát biểu, ông nói.

“Điều này đã tạo ra một biên giới truyền thông mới, mạnh và rộng hơn. Mạng xã hội là như một vùng đất tự do đó và là nơi rất khó cho nhà nước kiểm soát.”

Nguồn: US-Vietnam ties may free more critics, freed blogger says. John Boudreau. Bloomberg News. November 2, 2014.