Dân nhậu Việt Nam đang làm những hãng bia lớn nhất thế giới phải trợn tròn mắt

Lưu Văn Đạt, John Boudreau, và Mai Ngọc Châu | Trà Mi

Hồ Chí Minh gọi rượu là thuốc độc thực dân Pháp đã bán rao. Nửa thế kỷ sau ở thành phố mang tên người sáng lập cách mạng, có những thiếu nữ mặc váy ngắn bưng những thùng bia Tiger và xô nước đá đến bàn gỗ đầy nhóc thanh niên.

Lẫn trong tiếng nhạc Techno ồn ào, Nguyễn Nhất Trương – một sinh viên ngiên cứu, hét lên, “Uống bia là điều thiết yếu ở Việt Nam.” Ông và bạn bè là khách hàng quen thuộc của quán ăn ngoài trời ở ven biên thành phố Hồ Chí Minh mang tên “123 – Zô”, điệp khúc miền Nam có nghĩa là “cạn ly”. Ở đây giá một ly bia nhẹ (lager) ít hơn 50 xu.

“Chúng tôi có rất nhiều thời gian rảnh rỗi và không có nhiều loại giải trí khác, vì vậy chúng tôi uống bia.”

Với văn hoá nhậu nhẹt lu bù thì chè chén say sưa đang là một lo ngại. Tổ chức nghiên cứu thị trường Euromonitor International viết trong bản tin tháng này rằng Việt Nam sẽ là “chiến trường quan trọng kế tiếp của những hãng xản xuất bia.” Bản tin viết thêm, dự định bán cổ phần đa số của chính phủ ở hai hãng bia nội địa lớn nhất nước sẽ “mở rộng” cánh cửa cho những đấu thủ nước ngoài.

Ông John Ditty, quản lý đối tác của đơn vị tư vấn giao dịch của KPMG tại Việt Nam cho biết, “Không có nhiều thị trường có tiềm năng tăng trưởng như ở Việt Nam.”

Trong tháng này Sabeco, ở Thành phố Hồ Chí Minh và Habeco có trụ sở ở Hà Nội sẽ đệ trình kế hoạch bán cổ phần với chính phủ; tuần trước một viên chức của Bộ Công Thương nói với giới truyền thông địa phương rằng cổ phần của Sabeco dự định sẽ bán ra vào cuối năm nay. Ditty nói, việc bán cổ phần này sẽ tạo cơ hội cho các công ty quốc tế mở rộng địa bàn, đặc biệt là những công ty chưa có mặt tại Việt Nam.

Theo Euromonitor, một tầng lớp trung lưu mới ở Việt Nam và dân số trẻ đã đẩy mức cầu của bia tại Việt Nam tăng lên 300 phần trăm từ năm 2002. Euromonitor cũng ước tính năm 2006 thị trường bia ở đây trị giá 147,2 ngàn tỷ đồng (6,5 tỷ $US). Bản tin của Euromoniror tiên đoán mức tiêu thụ bình quân đầu người sẽ lên đến 40,6 lít (11 gallon) trong năm nay. Ở mức này, Việt Nam trở thành quốc gia uống bia nhiều nhất ở Đông Nam Á.

“Thị trường cần theo dõi”

Euromonitor viết trong bản tin tháng Bẩy về thị trường bia ở vùng châu Á-Thái Bình Dương là

“Việt Nam sẽ là thị trường phải theo dõi. Nhờ vào văn hóa thích uống bia ngoài phố, và sự đô thị hóa nhanh chóng, dự báo cho thấy Việt Nam sẽ có mức tiêu thụ tăng cao nhất trong khoảng 2016-2021.”

Bản tin viết tiếp, những hãng bia đang tăng cường cạnh tranh, quảng cáo rầm rộ hơn và ra mắt sản phẩm mới sẽ đẩy nhu cầu lên cao hơn nữa. Hãng bia Hoà Lan Heineken NV và hãng Đan Mạch Carlsberg A/S đã cạnh tranh giành thị phần ở Việt Nam, làm cho lượng bán và tiêu thụ bia lên cao chưa từng thấy.

Cựu giám đốc điều hành của Sabeco hôm thứ Năm cho biết, Heineken, Anheuser-Busch InBev NV, và Asahi Group Holdings Ltd. của Nhật Bản và Kirin Holdings Co nằm trong số khoảng nửa tá các công ty nước ngoài đã tỏ ý muốn mua cổ phần của Sabeco.

“Thị trường trung tâm”

Naomi Sasaki, một phát ngôn viên của Kirin Holdings ở Tokyo nói,

“Châu Á và Châu Đại Dương là thị trường trọng tâm cho công ty chúng tôi, và chúng tôi rất quan tâm đến việc đầu tư vào Việt Nam vì chúng tôi thấy tốc độ tăng trưởng trên thị trường.”

Takuo Soga, một phát ngôn viên cho công ty có trụ sở tại Tokyo, Asahi Group tiếp tục muốn mua cổ phần của hãng bia của Việt Nam. Said Michael Fuchs, một phát ngôn viên công ty nói, Heineken không có lời bình về tiếng đồn.

Marianne Amssoms, phó Giám đốc truyền thông toàn cầu tại New York của công ty nói, “AB InBev cam kết ở Việt Nam và sẽ phát triển kinh doanh của chúng tôi lâu dài.” Và nói thêm rằng họ không bình luận về những “tin đồn”

Bộ Công nghiệp và Thương mại, vào tháng Tám năm ngoái đánh giá 89,59 phần trăm cổ phần của hãng sản xuất bia của nhà nước, còn gọi là Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn khoảng 1,8 tỷ $US. Và Bộ CNTM ước tính 82 phần trăm cổ phần của chính phủ trong Hãng Habeco, Tổng CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội, trị giá 404 triệu $US.

Quyền từ chối

Cổ phiếu Sabeco-đã tăng 11 phần trăm trong tuần qua khi có tin tức về tiến trình tư nhân hóa, trong khi trị giá của Habeco đã tăng 8,7 phần trăm. Carlsberg, có 17,51 phần trăm cổ phần của xưởng bia Hà Nội và cho biết họ có quyền ưu tiên từ chối bán cổ phần của họ, đã đàm phán căng thẳng với Bộ Công Thương về tiến trình tư nhân hoá của hãng bia Hà Nội.

Chủ tịch và Giám đốc điều hành Carlsberg Cees’t Hart nói về cổ phần ở Habeco trong một cuộc gọi nói chuyện chung với giới phân tích và giới đầu tư thồi tháng Năm sau ba chuyến đi Việt Nam trong sáu tuần trước: “Chúng tôi đang nhắm sẽ mua nó.”

Dữ liệu của Euromonitor cho thấy thị phần của công ty Đan Mạch ở thị trường bia Việt Nam, tính theo dung tích đã giảm xuống trong bốn năm qua khi Heineken mở rộng. Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Jean-Francois van Boxmeer nói với hội đồng cổ đông thường niên của công ty vào tháng Tư là doanh số bán bia của Hoà Lan năm 2016 đã tăng lên ít nhất 10 phần trăm, nhờ bị bia Tiger thúc đẩy. Ông nói, lợi nhuận kinh doanh ở thị trường bia tại Việt Nam dâng lên gần 27 phần trăm trong khu vực Châu Á.

Theo Mikio Masawaki, Tổng giám đốc của đơn vị sản xuất bia Sapporo tại Việt Nam, bắt đầu khoảng sáu năm trước, thì thị trường Việt Nam sẽ chiếm một nửa dung lượng bia của Sapporo Holdings Ltd bán ở nước ngoài trong mười năm tới. Ông nói, sức tiêu thụ bia hàng năm của Việt Nam có thể sẽ qua mặt Nhật Bản – 6 tỉ lít – trong một vài năm.

“Làm suy nhược giống nòi chúng tôi”

Việt Nam kKhông phải lục nào cũng như vầy. Hồ Chí Minh đã chỉ trích những nỗ lực của thực dân Pháp để “làm suy nhược giống nòi” bằng men rượu trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945. Ngày nay, giới lãnh đạo cộng sản nước này nhìn thấy tiềm năng để lợi dụng sự phổ biến của men cay. Đồng thờ nhà chức trách cũng nhận thức được là sức khỏe cộng đồng phải trả một giá đắt

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, có khoảng một phần ba đàn ông và hai phần ba phụ nữ ở Việt Nam kiêng rượu cả đời. Đàn ông , nếu là dân uống rượu, thường uống rất nhiều và có khoảng 8,7 phần trăm thuộc loại nghiện rượu so với 4,6 phần trăm trên toàn khu vực Tây Thái Bình Dương.

Chính phủ hiện đang thử cố gắng để giảm mức uống rượu. Một loại thuế tiêu thụ đặc biệt để tăng mức thuế đáng vào bia sẽ lên đến 65 phần trăm hàng năm vào năm 2018. Quốc hội đang xét một đề nghị không cho bán bia trong giờ ăn trưa và vào cuối buổi tối. Họ cũng đang nghiên cứu xem liệu có nên cấm bán rượu cho phụ nữ mang thai và cấm nhân viên chính phủ uống bia trong giờ làm việc hay không.

David Jernigan, Giám đốc Trung tâm về Tiếp thị Rượu và Thanh niên tại Trường Y tế công cộng Bloomberg của Johns Hopkins ở Baltimore, Maryland nói, “Thường vẫn có áp lực lớn từ phía tài chính – cả trong và ngoài chính phủ – để phát triển thị trường.” Trường này được đổi tên vào năm 2001 để vinh danh người sáng lập Bloomberg LP, Michael Bloomberg, một tài trợ lớn.

Tự tử, chết đuối

Jernigan nói.

“Số thu nhập thì thấy rất rõ, nhưng giá phải trả thì [người ta] có thể ít nhìn thấy hơn nhiều: số người uống rượu và lái xe tăng , bạo lực liên quan đến rượu tăng, bạo lực gia đình, tự tử, chết đuối, v.v. đều tăng.”

Ditty của KPMG cho biết, ngay cả khi chính phủ thắt chặt quy định và kiềm chế bán bia rượu, giới đầu tư nước ngoài vẫn không nản chí. Ông nói, “Mọi công ty toàn cầu trong ngành công nghiệp bia rượu vô cùng ý thức về cách uống có trách nhiệm.”

Nhưng bây giờ, chất lỏng màu hổ phách vẫn được rót xả láng, không chút suy giảm.

Lúc 11:00 giờ sáng một ngày thứu sáu vào Tháng Bảy, bàn đã đầy khách tại quán Lan Chin, một nhà hàng bán bia hơi hay bia tươi trong bình thủy tinh ướp lạnh 5 lít. Quán ăn, nằm phía bên kia đường của văn phòng của UBND Tp Hà Nội và cách Nhà mồ Chủ tịch Hồ Chí Minh khoảng 3 km (2 dặm), thu hút giới chức chính phủ và các công nhân lên cho đến 2:00 trưa trước khi lại đầy ngập khách một lần nữa vào buổi tối.

Giờ hạnh phúc

Chuyên viên ngân hàng Nguyễn Nam, 27 tuổi, ngồi ở một bàn dài đầy những đĩa thị gà, thịt lợn, rau cải và ly bia “Khi uống bia, chúng tôi cảm thấy thoải mái. Tôi vẫn có thể làm việc vào buổi chiều dù hơi say một chút, nhưng một số người khác cần ngủ trưa.”

Đến đêm, người Việt Nam đổ ra quán nhậu dọc đưowfng ngổn ngang những hàng ghế nhựa và nữ chiêu đãi viên bia trẻ trong trang phục sát người có logo của những hãng bia địa phương và quốc tế.

Nhân viên ngân hàng ở Hà Nội, Nguyễn Phú Quý, 26 tuổi uống bia và thức uống đuổi Vodka với đồng nghiệp nói, câu chuyện áp phe vẫn tiếp tục trong tiếng va chạn của ly, cốc bia; cạn thêm một ly thì buổi làm việc đến gần với một thỏa thuận hơn.

“Tôi đây học được từ những ông sếp của tôi và ông sếp của tôi đã học kinh nghiệm từ ông sếp của họ.”

Với sự trợ giúp của Nguyễn Diệu Tú Uyên, Giang Nguyễn, và Grace Huang.

© 2017 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net

---

Nguồn: Vietnam’s Drinkers Are Giving the World’s Top Brewers Beer Goggles. Luu Van Dat , John Boudreau , and Mai Ngoc Chau. Bloomberg, July 20, 2017.