Đâu mới thật Quang Trung?

Trần Quang Đức

Lâu nay, hình minh họa Quang Trung Nguyễn Huệ trên tờ tiền 200 đồng của VNCH đã dần trở nên quen mắt, được sử dụng tương đối rộng rãi khi người ta muốn hình dung về vị vua áo vải cờ đào.

Nhưng khi đối chiếu với bức tranh vua Quang Trung cưỡi ngựa in trong sách khảo cứu về Quang Trung từ xưa, có thể thấy rõ hình minh họa trong tờ tiền thời VNCH được tham khảo từ đó.

Có điều, trong giới khảo cứu, bức tranh chân dung Quang Trung cưỡi ngựa đã được chỉ ra là hàng nhái từ lâu. Nguyên mẫu của nó vốn là tranh chân dung Càn Long kỵ mã đồ 乾隆騎馬圖 của Trung Quốc.

Dựa vào sử liệu nhà Thanh, có thể chắc chắn một điều, Quang Trung khi ở Trung Quốc quả thực đã được vẽ lại chân dung. Nhưng tranh chân dung ấy hiện ở đâu, là tranh nào, thì xưa nay chưa thực xác quyết. Và vị Quang Trung khi sang nhà Thanh rốt cuộc là Quang Trung thật hay giả, cũng vẫn còn có nhiều tranh cãi. Khảo luận của Nguyễn Duy Chính gần đây chứng minh Quang Trung khi sang Thanh là Quang Trung thật, theo tôi, có tính thuyết phục cao.

Gần đây, một người bạn Trung Quốc gửi cho tôi bức tranh chân dung Quang Trung, hiện cất giữ tại Bảo tàng Cố Cung Bắc Kinh. Bức tranh này có ghi rõ An Nam quốc vương Nguyễn Quang Bình (tên của Quang Trung khi ở bên nhà Thanh). Lai lịch tường tận của bức tranh cần đợi những khảo cứu chuyên sâu hơn. Ít nhất, cho tới thời điểm hiện tại, bức tranh này vẫn tiệm cận với “sử thực” hơn cả. Có điều đến ảnh selfie còn ảo huống hồ là tranh vẽ.

Một vài ý kiến của bạn đọc

• Lượng Đậu Sỹ: Vua Quang Trung khi mất, mới ngoài 30 tuổi. Tôi thấy hình vẽ kia có vẻ già, chưa chắc đúng.
• Hà Mai Tấn Phát: “Tóc Huệ quăn, mặt mụn đầy, có một con mắt nhỏ, nhưng mà cái tròng rất lạ, ban đêm ngồi không có đèn thì ánh sáng từ mắt soi sáng cả chiếu…” (trích Tây Sơn thuật lược).
• Lie Devill: Ảnh trên cùng tay phai có phải của vua quang trung đâu ạ.

Huy Đặng Ngọc: Cụ Nguyễn Duy Chính tham khảo các đầu sách không chỉ của nhà Thanh mà còn của các quan nhà Tây Sơn ghi chép lại đối chiếu để đưa ra kết quả. Riêng cụ nhận định sử nhà Nguyễn ghi chép về nhà Tây Sơn có phần chủ quan, thiếu tính căn cứ rõ ràng là chứa đựng hiềm khích và mâu thuẫn rất nhiều. Việc đưa ra kết quả về thực hư là vua Quang Trung sang nhà Thanh diện kiến vua Càn Long hay là cháu của ông Phạm Công Trị còn là một vấn đề lớn?

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net

Nguồn: ĐÂU MỚI THẬT QUANG TRUNG?. Trần Quang Đức, Facebook. July 28, 2017.