Người Mỹ biểu tình ra tòa ở Việt Nam vì ‘gây rối trật tự công cộng’

Michael Tatarski | DCVOnline

Một công dân Mỹ bị đưa ra tòa xét xử về tội ‘gây rối trật tự công cộng’ tại Việt Nam hôm thứ Sáu đã được trả tự do.

*Will Nguyễn tham gia biểu tình tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 10 tháng 6. Ảnh: Kao Nguyen/AFP/Getty Images*

William Anh Nguyễn, người Mỹ gốc Houston 32 tuổi, đã bị bắt trong cuộc biểu tình lớn tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 10 tháng Sáu.

Nhiều cuộc biểu tình đã đôang loạt diễn ra tại nhiều thành phố trên khắp Việt Nam vì dân chúng chống đối một đạo luật nhằm thành lập những đặc khu kinh tế mà nhiều người lo sợ sẽ cho phép các công ty Trung Quốc kiểm soát những vùng đất rộng lớn ở Việt Nam.

Nguyễn ghé lại Thành phố Hồ Chí Minh trên đường đến Singapore để nhận bằng tốt nghiệp thạc sĩ của Trường Chính sách công Lee Kuan Yew, và đến tham dự cuộc biểu trên con đường chính dẫn đến sân bay của thành phố. Chiều hôm đó, video trên mạng cho thấy ông Nguyễn bị lôi vào một chiếc xe cảnh sát và bị một vết thương đẫm máu trên đầu.

Sự xuất hiện trước công chúng duy nhất của ông trong những tuần sau đó là một video chiếu lời thú nhận phát sóng trên truyền hình quốc gia vào ngày 18 tháng Sáu. Tuần trước, Việt Nam đã chính thức cáo buộc ông Nguyễn phạm pháp, và chính phủ Việt Nam tuyên bố sẽ xét xử ông vào ngày 20 tháng Bảy.

Vi Trần, một luật sư chuyên về nhân quyền tại Việt Nam có văn phòng tại Đài Loan, cho biết các cáo trạng truy tố ông Nguyễn có thể khiến ông bị phạt tiền hoặc phải làm việc cho cộng đồng hoặc bị tù giam đến hai năm.

Vào ngày 12 tháng 7, sáu công dân Việt Nam bị xử phạt từ 18 tháng đến hai năm tù vì bị cáo buộc đã phá rối trật tự công cộng vì những hoạt động của họ trong các cuộc biểu tình ở tỉnh Bình Thuận, một thanh phố biển ở miền trung Việt Nam.

Tuy nhiên, Luật sư Trần cho biết các công tố viên đã có kế hoạch buộc tội Nguyễn theo một điều khoản riêng, tuyên bố rằng ông “kích động những người khác hành động bạo lực và gây rối”.

Theo Ls Trần, điều này có thể bị một bản án tù lên đến bảy năm.

Giới chức lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh, cũng như luật sư Việt Nam của Nguyễn, đã có thể gặp anh ta nững ngày trước phiên tòa. Một công chức của bộ ngoại giao Hoa Kỳ cho biết trong một email rằng lãnh sự quán đã liên lạc hàng ngày với gia đình của Nguyễn, trong khi một nhân viên lãnh sự sẽ có mặt tại phiên tòa hôm thứ Sáu.

Bộ ngoại giao của Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận. Tổng lãnh sự Mỹ, Hale VanKoughnett cũng từ chối bình luận.

Victoria Nguyễn, em gái của William và cũng là động lực đằng sau một chiến dịch truyền thông xã hội có tên là Free Will Nguyen, cho biết trong một tin nhắn rằng nhân viên của lãnh sự quán Mỹ đã gặp anh ta ba lần. Victoria đã tham dự lễ tốt nghiệp của Nguyễn tại Singapore vào ngày 14 tháng 7, và cô dự định sẽ tham gia phiên toà. Victoria nói,

“Mẹ tôi đã được cho gặp anh ấy 30 phút ngay sau khi đến Việt Nam vào ngày 17. Anh ấy mất 6lb, và đã được chuyển đến một phòng giam lớn hơn cùng 13 người khác … Anh tôi không thể ngủ ngon trên sàn cứng nhưng nói các bạn tù rất tử tế với anh ấy.”

Trần nói rất khó để dự đoán liệu các công tố viên có khoan dung với Nguyễn hay không. “Tôi không chắc liệu họ sẽ lê án anh ta quá khắc nghiệt hay không vì mối quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, nhưng rất khó để đánh giá bản án này.”

Mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam đã tốt đẹp hơn trong những năm gần đây, với Barack Obama đến thăm vào năm 2016 và Donald Trump ghé lại ở Hà Nội vào tháng 11 năm ngoái.

Tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ, Mike Pompeo, đã đến thăm Việt Nam hai ngày ở Hà Nội và có những cuộc họp với lãnh đạo Việt Nam. Gia đình của Nguyễn đã hy vọng rằng điều này sẽ dẫn đến việc anh được thả, nhưng Pompeo không có nhận định nào về vấn đề này.

Khi được hỏi tại sao chính phủ Mỹ lại không sẵn lòng đặt vấn đề ông Nguyễn bị bắt giam với chính phủ Việt Nam, Zachary Abuza, giáo sư tại trường Đại học Quốc gia Washington, chuyên về các vấn đề chính trị và an ninh ở Đông Nam Á, cho biết:

“Câu trả lời đơn giản là chính quyền Mỹ hiện nay rất ít quan tâm đến nhân quyền. Nó không phải là ưu tiên của họ.”

Trong khi ông thừa nhận mối quan hệ tốt giữa Việt Nam và Hoa Kỳ và tác động này có thể ảnh hưởng đến phiên tòa, Ls Trần cũng tin rằng tòa án có thể cố gắng đem vụ xử án Nguyễn ra làm gương. Vi Trần nói,

“Tôi thấy có vẻ như là họ đang muốn nói rõ với Will và bất kỳ người Mỹ gốc Việt nào khác rằng họ sẽ lên án không khoan nhượng những người bất đồng chính kiến bất chấp quốc tịch của họ là gì.”

Hôm thứ Sáu, Phiên tòa tại thanh phố Hồ Chí Minh đã ra lệnh thả và trục xuất sinh viên người Mỹ Will Nguyễn (Nguyễn Anh Duy) khỏi Việt Nam.

Hôm 20 tháng 7, 2018 Vitoria Nguyễn đăng trên Facebook của mình cho biết anh cô sẽ về lại Mỹ.