Tập Cận Bình đến Bắc Hàn để gặp Kim trước cuộc hội đàm với Trump

Justin McCurry (The Guardian) | DCVOnline

Chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch Trung Hoa trong 14 năm có thể hàn gắn vết rạn nứt đã xẩy ra vì chương trình vũ khí hạch tâm Kim Jong-un

Cờ Bắc Hàn và cở Trung Hoa bay cạnh nhau tại quảng trường Kim Nhật Thành (Kim Il Sung) ở Bình Nhưỡng (Pyongyang) hôm thứ Năm trongo chuyến thăm của ông Tập Cận Bình (Xi Jinping).

Chủ tịch Tập Cận Bình đã đến Bắc Hàn trong chuyến đi lịch sử tới Bình Nhưỡng, bắt đầu lại một liên minh đang gặp khó khăn khi ông và người lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang phải phó với những thách thức của riêng họ với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Chuyến thăm của ông Tập Cận Bình là chuyến đi đầu tiên của một Chủ tịch Trung Hoa tới Triều Tiên sau 14 năm, sau khi mối quan hệ giữa hai nước đồng minh thời chiến tranh lạnh xấu đi vì các hành động khiêu khích bằng vũ khí hạch tâm của Bình Nhưỡng và việc Bắc Kinh sau đó ủng hộ những lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc.

Quan hệ Bắc Hàn-Trung Hoa thay đổi trong lúc Bình Nhưỡng đang đàm phán với Washington về chương trình hạch tâm của họ, vài tháng sau cuộc họp thứ hai của Kim với Donald Trump đã kết thúc trong thất bại tại Hà Nội.

Theo đài truyền hình CCTV của chính phủ, Xi sẽ cùng vợ của ông, Peng Liyuan (Bành Lệ Quyên), bộ trưởng ngoại giao Wang Yi (Vương Nghị) và một số viên chức cao cấp khác chức khác sẽ viếng thăm chính thức Bắc Hàn trong hai ngày. Xi định sẽ viếng Tháp Hữu nghị ở Bình Nhưỡng, một tượng đài của quân đội Trung Hoa đã giúp Bắc Hàn không thất bại trong chiến tranh Đại Hàn. Trong những ngày gần đây, binh lính và công nhân đã quét dọn lại khu đài tưởng niệm này.

Cờ Trung Hoa đang treo ở các vị trí quan trọng và dọc theo các con đường, xen kẽ với cờ của Bắc Hàn trên khắp thủ đô Bình Nhưỡng.

Giới phân tích hy vọng Xi sẽ dùng chuyến thăm cấp nhà nước lần nafy, được sắp xếp trùng với kỷ niệm 70 năm quan hệ Trung Hoa-Triều Tiên, để biểu lộ ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực.

Lim Eul-chul, giáo sư nghiên cứu về Bắc Hàn tại Đại học Kyungnam cho biết,

“Đối với Bắc Hàn, cuộc họp sắp tới sẽ cho Hoa Kỳ thấy rằng Trung Hoa đã chống lựng cho họ và gửi một tin nhắn Washington rằng họ nên bỏ tư thế gây áp lực tối đa.”
Lim Eul-chul

Hội nghị cũng được sắp xếp để tăng cường mối quan hệ giữa hai nước láng giềng sau nhiều năm xích mích vì những chương trình hỏa tiễn và vũ khí hạch tâm của Bình Nhưỡng và việc Trung Hoa ủng hộ những lệnh trừng phạt của hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc. Hai người, Xi và Kim, dự định sẽ thảo luận về quan hệ kinh tế và viện trợ, với nhều nguồn tin cho biết Trung Hoa có thể gửi hàng trăm ngàn tấn gạo tới Bắc Hàn đang bị hạn hán sau chuyến viếng thăm của Xi.

*Kim Jong-un và Tập Cận Bình tại cuộc họp ở Bắc Kinh, Trung Hoa năm 2018*. Ảnh: AP

Trong một bài bình luận hiếm có trên tờ Rodong Sinmun, tờ báo của đảng cầm quyền ở Bắc Hàn, Xi cho rằng Trung Hoa có thể đóng vai trò trung gian thu hẹp khoảng cách giữa Bắc Hàn và Mỹ về vấn đề việc tạo nên một vùng không có vũ khí hạch tâm.

Cuộc đàm phán hồi tháng Hai giữa Kim và Trump tại Hà Nội đã kết thúc mà không có thỏa thuận nào sau khi các bên không đồng ý về việc Bắc Hàn sẽ phải tiến hành tháo dỡ chương trình hạch tâm cỡ nào để đổi lấy việc không bị lệnh trừng phạt nữa.

Ca ngợi mối quan hệ hữu nghị không thể thay thế giữa Bắc Hàn và Trung Hoa, Xi đã vạch ra một “kế hoạch lớn” về sự ổn định lâu dài ở Đông Á, nói thêm rằng Bắc Kinh sẽ đóng vai trò tích cực trong việc “tăng cường liên lạc và phối hợp với Bắc Hàn và các bên liên quan khác trong những cuộc đàm phán về lãnh vực vũ khí hạch tâm”.

Giới quan sát chờ đợi Xi sẽ tán thành các yêu cầu của Bắc Hàn đòi Hoa Kỳ dỡ bỏ những lệnh trừng phạt cho mỗi bước Bắc Hàn thực hiện việc tháo dỡ các cơ sở hạch tâm của nước này.

Tuy nhiên, Zhao Tong, chuyên gia về Bắc Hàn tại Trung tâm Carnegie Tsinghua, một nhóm chuyên gia tư tưởng ở Bắc Kinh, cho biết ông không mong đợi bất kỳ cuộc thảo luận thực tế nào về việc tạo nên một vùng không có vũ khí hạch tâm trong cuộc họp, bởi vì Trung Hoa và Bắc Hàn không có đủ sự tin tưởng lẫn nhau.

Kim đã đi đến Bắc Kinh bốn lần kể từ tháng 3 năm ngoái. Ông cũng đã tổ chức hai hội nghị thượng đỉnh với Trump, ba với tổng thống Nam Hàn, Moon Jae-in, và tháng 4 này đã tới Moscow để gặp tổng thống Nga, Vladimir Putin.

Hôm thứ Năm, Nam Hàn đã thúc giục Kim gặp lại Moon trước khi Trump tới Seoul vào tuần tới sau khi tham dự hội nghị thượng đỉnh G20 ở thành phố Osaka của Nhật Bản, trong khi Mỹ cho biết cửa của họ vẫn mở rộng ra cho các cuộc đàm phán hạt nhân.

Stephen Biegun, đại diện đặc biệt của Mỹ về Bắc Hàn, cho biết các cuộc đàm phán bị đình trệ có thể bắt đầu lại mà không cần điều kiện tiên quyết. Biegun nói tại một diễn đàn của Hội đồng Đại Tây Dương ở Washington,

“Cửa vẫn mở rộng cho các cuộc đàm phán và … chúng tôi mong đợi và hy vọng rằng trong tương lai không xa, chúng tôi sẽ gặp lại để thảo luận.”
Stephen Biegun

Biegun nói rằng Hoa Kỳ sẵn sàng thảo luận về tất cả các cam kết mà Trump và Kim đã đưa ra trong cuộc gặp đầu tiên tại Singapore năm ngoái, gồm cả việc bảo đảm an ninh cho Bắc Hàn, nhưng nói thêm rằng tiến trình này sẽ yêu cầu Bắc Hàn thực hiện những bước có ý nghĩa và có thể kiểm chứng trong việc tạo nên một vùng không có vũ khí hạch tâm. Về chuyến đi của Xi, Biegun nói,

“Trung Hoa không làm điều này như một sự ưu ái đối với Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Đây là lợi ích quốc gia của Trung Hoa, và trong trường hợp này là lợi ích quốc gia của Trung Hoa và lợi ích quốc gia của Mỹ trùng khớp.”
Stephen Biegun

Ông nói,

“Chúng tôi kỳ vọng rằng Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ tiếp tục gửi những thông điệp mang tính xây dựng nhưng phù hợp trong các cuộc họp của ông với Kim.”
Stephen Biegun

Phát biểu trong cùng một phiên họp, người đồng cấp Hàn Quốc với Biegun, Lee Do-hoon, kêu gọi một hội nghị thượng đỉnh Bắc-Nam lần thứ tư sẽ được tổ chức trong tương lai trước mặt. Lee nói,

“Tôi yêu cầu Bắc Hàn đáp lại lời đã mời của tổng thống Moon, để tổ chức hội nghị thượng đỉnh Đại Hàn, nếu có thể, trước khi Tổng thống Trump thăm Nam Hàn vào tuần tới.”
Lee Do-hoon, South Korea