Có phải Mỹ vẫn là siêu cường quân sự duy nhất ở châu Á không?

Posted on Posted in Chính Trị Xã Hội

Jonathan Marcus | Trà Mi

Trung Hoa biết chính xác họ muốn đi đâu và họ có chiến lược và phương tiện để đi đến đích. Thật vậy, trên thực tế, Trung hoa có thể đã đến đích.

Trung Hoa đã hạ thủy hàng không mẫu hạm chế tạo trong nước đầu tiên. Nguồn CBS.

Sức mạnh và ưu thế của Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương không còn nữa.

Trong một thời gian dài, giới chuyên gia đã nói về cuộc hiện đại hóa quân sự nhanh chóng của Trung Hoa gọi nó là “một cường quốc đang lên”.

Nhưng phân tích này có thể đã lỗi thời. Trung Hoa không phải là một cường quốc đang lên; nó đã vươn lên; và theo nhiều cách, Hoa lục hiện đang thách thức Mỹ ở một số lĩnh vực quân sự.

Đây là kết luận của một phúc trình mới của Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Sydney ở Úc.

Bản phúc trình này cảnh cáo, cho rằng chiến lược quốc phòng của Mỹ ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương “đang ở trong một cuộc khủng hoảng chưa từng có” và Washington có thể gặp khó khăn để bảo vệ đồng minh chống lại Trung Hoa. Bản phúc trình viết,

“Nước Mỹ không còn ở hàng đầu về sức mạnh quân đội ở Ấn Độ-Thái Bình Dương và khả năng giữ được sư cân bằng quyền lực thuận lợi ngày càng không chắc chắn.”

Bản báo cáo cho thấy kho vũ khí hỏa tiễn phi thường của Bắc Kinh đang đe dọa những căn cứ quan trọng của Mỹ và đồng minh. Nó khẳng định những căn cứ quân sự này

“có thể trở thành vô dụng vì những hỏa tiễn của Hoa lục phóng đi chính xác ngay trong những giờ mở màn của một cuộc xung đột”.

Trung Hoa không phải là một siêu cường trên toàn thế giới như Hoa Kỳ. Thật vậy, người ta nghi ngờ tham vọng quân sự của Trung Hoa lớn đến mức đó (mặc dù điều này cũng có thể thay đổi khi Hoa lục dần phát triển một mạng lưới gồm những hải cảng và căn cứ ở nước ngoài).

Cho đến nay, cánh tay vươn dài ra cả thế giới của Trung Hoa phụ thuộc vào sức mạnh của nền kinh tế. Trung Hoa thiếu “nhiệt huyết phát huy” – ý thức về một sứ mệnh ở nước ngoài đã khiến Mỹ nỗ lực để thống trị toàn cầu trong thế kỷ XX​​.

Trung Hoa cũng không có gì giống như sức mạnh mềm của Hoa Kỳ – không có gì tương đương với quần jean, Hollywood hay hamburger của Mỹ – để khuyến khích mọi người chia sẻ giá trị của nó.

Thật vậy, theo nhiều chỉ số, sức mạnh tuyệt đối về  quân sự của Washington vẫn lớn hơn nhiều so với Bắc Kinh. Kho vũ khí hạt nhân của Washington (và thực sự của Moscow) lớn hơn đáng kể khi so với Bắc Kinh.

Mỹ vẫn giữ được lợi thế kỹ thuật trong các lĩnh vực quan trọng như thu thập thông tin tình báo; phòng thủ bằng hỏa tiễn đạn đạo; và các phi cơ chiến đấu thế hệ mới nhất. Hoa Kỳ cũng có thể dựa vào một mạng lưới đồng minh cố thủ vững chắc ở cả châu Á và với Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở châu Âu.

Trung Hoa không có gì giống như hệ thống liên minh này. Nhưng nó đang ăn mòn ưu thế về kỹ thuật của Washington. Và trong mọi trường hợp, điều quan trọng đối với Trung Hoa là châu Á và những gì họ thấy một cách tổng quát như là sân sau của họ. Hai yếu tố chính – tiêu điểm và độ gần gũi – có nghĩa là ở châu Á, Trung Hoa đã là một siêu cường cạnh tranh với Mỹ.

Một toán phóng viên BBC đã bay qua các đảo Biển Đông đang có tranh chấp trên một chiếc máy bay quân sự của Hoa Kỳ

Trung Hoa đã nghiên cứu về khả năng và kỹ thuật  tác chiến của Mỹ và đã đưa ra một chiến lược hiệu quả để đương đầu vói những nguồn sức mạnh quân sự truyền thống của Mỹ, nhất là các nhóm hàng không mẫu hạm (tàu sân bay) tác chiến hùng mạnh của Hải quân Hoa Kỳ, yếu tố trọng tâm của khả năng phóng chiếu sức mạnh quân sự của Washington.

Trong từ vựng quân sự, nó được mệnh danh là một phương pháp “đóng cửa và chận lối vào khu vực”, Trung Hoa đã tập trung phát triển một loạt các hệ thống cảm biến và vũ khí mà họ hy vọng sẽ buộc quân lực Hoa Kỳ phải hoạt động càng xa bờ Hoa lục càng tốt.

Ban đầu, đây chỉ là một thế phòng thủ. Nhưng giới phân tích ngày càng thấy khả năng của Trung Hoa cho phép họ từ sáng kiến đó, tự tin rằng nó có thể ngăn chặn và đối phó với bất kỳ phản ứng nào có thể có từ phía Hoa Kỳ.

Phúc trình nghiên cứu của Úc lưu ý,

 “Hệ thống chống can thiệp của Trung Hoa đã làm suy yếu khả năng của Mỹ trong việc phóng chiếu sức mạnh quân sự vào khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, làm tăng nguy cơ Trung Hoa có thể sử dụng vũ lực hạn chế để giành chiến thắng trước khi Mỹ có thể phản ứng, đồng thời thách thức khả năng bảo vệ an ninh của Mỹ tại đây.”

Mục tiêu của Trung Hoa trong lúc khủng hoảng là chặn không để Hoa Kỳ vào khu vực ngay từ  “chuỗi đảo đầu tiên” (Đường giới hạn Biển Đông giới chạy từ đáy Nhật Bản, bao quanh Đài Loan và đi về phía tây của Philippines).

Nhưng Trung Hoa cũng tìm cách hạn chế lối vào đến “chuỗi đảo thứ hai” ở vòng ngoài bằng vũ khí có tầm hoạt động tới tận căn cứ của Mỹ ở đảo Guam. Chiến lược tổng thể này có thể được yểm trợ bằng máy bay và hỏa tiễn phóng đi từ Hoa lục.

Tất nhiên, không phải là Ngũ giác đài không biết về những thách thức của Trung Hoa. Sau nhiều chục năm chiến tranh chống du kích, quân đội Hoa Kỳ đang được tái cấu trúc và trang bị lại cho cuộc chạy đua mới lập lại giữa những cường quốc. Trong Chiến tranh Lạnh, tiêu điểm là Liên Xô. Ngày nay, phần lớn là Trung Hoa.

Tuy nhiên, phúc  trình của Đại học Sydney đặt câu hỏi liệu Washington có tập trung đủ vào trách nhiệm hiện nay hay không. Họ nói rằng

“một lối suy nghĩ và hành động lỗi thời như một cường quốc của những người lập chính sách đối ngoại (ở Mỹ) có thể hạn chế khả năng của Washington trong việc thu hẹp những cam kết toàn cầu khác hoặc thay đổi chiến lược cần có để đạt được thành công ở Ấn Độ-Thái Bình Dương.”

Ngân sách đang dồn vào việc nghiên cứu và chế tạo vũ khí mới. Nhưng đây là một công tác rất lớn.

“Nước Mỹ có một quân lực hao mòn chưa đủ sẵn sàng, được trang bị hoặc bảo đảm để dự cuộc cạnh tranh quyền lực lớn” và bản phúc trình còn cảnh cáo rằng sự trì trệ trong việc hiện đại hóa nhiều ưu cùng một lúc “có thể sẽ vượt quá khả năng ngân sách quốc phòng.”

Bản phúc trình này là một tài liệu nghiêm túc do một tổ chức có uy tín của một trong những đồng minh thân cận nhất của Washington trong khu vực viết lại kết quả họ đã nghiên cứu.

Trung Hoa rõ ràng cảm thấy như được thêm sức mạnh – bạn đọc có thể thấy điều này qua giai điệu của tập bạch thư quốc phòng mới được Trung Hoa công bố gần đây.

Chủ tịch Hoa lục Tập Cận Bình đã quyết định không chỉ đứng lên chống lại Tổng thống Trump trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra mà còn có lập trường quyết đoán hơn nhiều,  dù đó là để nhắm vào các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hong Kong hay các yêu sách lâu dài của Trung Hoa đối với Đài Loan.

Sự gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Hoa hòa điệu với cơ bắp kinh tế đang phát triển của nó là việc tất nhiên. Nhưng một số trong giới phân tích lo ngại rằng Tổng thống Trump đã làm cho một tình trang khó khăn tồi tệ hơn.

Nhiều người ở Mỹ cảm thấy đã đến lúc phải đứng lên đối phó với Trung Hoa về thương mại – nhưng cách mà Mỹ đang thực hiện khiến một số chuyên gia lo ngại rằng Washington có thể thua cuộc chiến thương mại này.

Nhìn chung, chính sách đối ngoại của Chính quyền Trump thường thiếu một khía cạnh chiến lược rõ ràng và thiên về những ý nghĩ bất chợt của qua những dòng tweet của Tổng thống Mỹ và những chuyện làm rối trí không đâu thật quái đản như ý muốn mua đảo Greenland của ông.

Ngược lại, Trung Hoa biết chính xác họ muốn đi đâu và họ có chiến lược và phương tiện để đi đến đích. Thật vậy, trên thực tế, Trung hoa có thể đã đến đích.

© 2019 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: Is the US still Asia’s only military superpower? | Jonathan Marcus | BBC | August 24, 2019.