Dù lý do là gì, Morneau rời chính trường một cách lộn xộn không cần thiết

Aaron Wherry | DCVOnline

Hôm thứ Hai, ông bộ trưởng Tài chính cho biết là là đã ‘đúng lúc’ để nghỉ việc. Thật khó để tưởng tượng ông ấy đã chọn trước và đánh dấu ngày 17 tháng 8 trên lịch của mình

*Bill Morneau tuyên bố từ chức bộ trưởng tài chính trong một cuộc họp báo tại Quốc hội vào tối thứ Hai.* Nguồn: Justin Tang/The Canadian Press

Có lẽ tốt hơn nếu Justin Trudeau tìm một bộ trưởng tài chính mới. Nhưng thật khó để tưởng tượng cách Bill Morneau rời khỏi nội các có thể tệ hơn như đã xảy ra.

Có một điều trớ trêu phũ phàng trong thực tế là sự nghiệp chính trị của Bill Morneau, một người rõ ràng không mặn mà với những khía cạnh sân khấu của chính trị, sẽ kết thúc trong bối cảnh âm mưu chính trị vĩ đại và đầy kịch tính — những chuyện rò rỉ và phản rò rỉ, các nguồn tin ẩn danh và một cuộc họp riêng ở đình điểm hôm thứ Hai với thủ tướng. Tối thứ Hai, nói với giọng bình thản Morneau thừa nhận,

“Ai cũng biết, khi đảm nhận một vai trò như bộ trưởng tài chính, mọi người sẽ theo dõi khít khao vai trò và hành động của bộ trưởng và sẽ luôn có một vai trò để giới bình luận nhận định.”
Bill Morneau

Vì vậy, tuần này là một phần của những gì nó cần để trở thành một bộ trưởng trong nội các và quý vị biết tôi sẽ chờ theo dõi chính trị từ vòng ngoài và hy vọng đóng góp bằng một cách khác.”

Morneau giải thích khi gặp Trudeau hôm thứ Hai, ông đã đệ đơn từ chức. Ông nói rằng ông chưa bao giờ có ý định tranh cử hơn hai lần và bây giờ, với tầm nhìn dài hạn về sự phục hồi kinh tế khó khăn phía trước, là thời điểm tốt để bước sang một bên để cho một người khác có thể cam kết lâu dài.

“Đúng lúc’ để từ chức

Ông cho biết đây là lúc ‘thích hợp’ và ‘đúng đắn’ để rời chính trường. Nhưng thật khó để tưởng tượng rằng Morneau đã ghi ngày 17 tháng 8 năm 2020 trên lịch của mình từ nhiều tháng trước là ngày ông rời khỏi vị trí bộ trưởng tài chính linh thiêng và đầy quyền lực.

Ánh mắt đã để lộ cảm xúc khi ông đọc những lời nhận xét đã chuẩn bị trước — đặc biệt là khi ông ấy cảm ơn gia đình — nhưng không hề có chút tức giận hay oán hận nào. Đối với những tin rò rỉ nói trên, ông trông tương đối bình thản. Trong số các tranh chấp có chủ đích giữa ông và Trudeau, ông bảo vệ giá trị của “cuộc tranh luận sôi nổi” trong chính phủ và nói rằng thủ tướng đồng ý với ông về điều đó.

Video| Cuộc họp của Bill Morneau (22:19)

Bill Morneau, người đã giữ chức bộ trưởng tài chính Canada trong gần 5 năm, trả lời báo giới sau khi tuyên bố từ chức. Ông nói

“Như bất kỳ công việc nào, có lúc bạn là người thích hợp và cũng có lúc mà bạn phải quyết định khi không còn là người phù hợp với vai trò này nữa.”

Tuyên bố có tình hào hiệp đó, ít nhất có thể cho phép Morneau để lại cảm giác như thể ngẩng cao đầu.

Trudeau sẽ không có những lý do chính đáng nếu ông quyết định vào mùa hè này rằng ông cần một bộ trưởng tài chính mới. Tiết lộ của Morneau rằng ông đã quên trả lại đủ chi phí cho chuyến đi với tổ chức từ thiện WE có thể đã làm tổn thương nghiêm trọng đến uy tín của bộ trưởng tài chính.

Dù cá tính và tư cách của Morneau là gì đi nữa, ông cũng không phải là một chính khách mạnh và chương trình nghị sự trước mặt có thể sẽ tốt hơn với một người phụ trách khác nhanh nhẹn hơn. Nếu có sự khác biệt nghiêm trọng về quan điểm trong suốt mùa xuân, Trudeau có thể kết luận chính đáng rằng tốt hơn ông cần có một bộ trưởng tài chính có cùng quan điểm.

Rò rỉ và ‘xung đột’

Tuy nhiên, một thủ tướng muốn thay đổi nội các của mình chỉ cần gọi điện cho Rideau Hall và sắp xếp việc tuyên thệ nhậm chức của một bộ trưởng mới. Trong trường hợp này, không có gì được thực hiện một cách kín đáo.

Đầu tiên, ‘người trong cuộc’ nói với Globe and Mail rằng Morneau đang đứng trên lớp băng mỏng, một phần là do ‘đụng độ’ với thủ tướng. Trudeau đã cố gắng hết sức để bày tỏ sự tin tưởng hoàn toàn vào Morneau, nhưng vài ngày sau, Bloomberg đã đưa tin riêng về những khác biệt, gồm một tuyên bố ẩn danh rằng Morneau quá ‘chính thống’ trong quan điểm của ông về kỷ luật công khố. Hôm Chủ nhật, Reuters dẫn nguồn tin giấu tên cho thấy Morneau đã việt vị trong vấn đề phục hồi ‘xanh’.

Có lẽ cuối cùng Morneau đã thực sự định tránh sang một bên. Nhưng có vẻ khá hợp lý khi những rò rỉ đó, và kết quả là sự xáo trộn, đã khiến ông ấy phải lấy quyết định sớm hơn.

Rất khó để biết chính xác những câu chuyện này bắt nguồn từ đâu. Có thể dễ dàng tưởng tượng những lời rỉ tai này là một phần của một chiến dịch được dàn dựng chính thức để đẩy Morneau ra khỏi chính phủ, nhưng không nhất thiết rõ ràng tại sao thủ tướng hoặc văn phòng của ông lại cần hoặc muốn làm rắc rối như vậy.

Bất cứ khi nào có chuyện gì thú vị xảy ra xung quanh Quốc hội, rất dễ để tưởng tượng rằng những chính khác đang chơi cờ vua ba chiều — có thể những khác biệt có chủ đích về chính sách chỉ là một vỏ bọc cho câu chuyện quanh tổ chức WE; có thể tất cả điều này nhằm mục đích đánh lạc hướng để cử tri không thấy những vấn đề của chính Trudeau — nhưng điều đó đôi khi chỉ ở mức độ khôn vặt mà không có bằng chứng nào khác.

Bill Morneau, trái, và Thủ tướng Justin Trudeau ở Hạ viện vào tháng trước để trình bày báo cáo nhanh về kinh tế và tài chính do Morneau soạn thảo. Cả hai sau đó cũng ra điều trần trước một ủy ban Commons nghiên cứu về vụ tổ chức thiện nguyện WE Charity. Nguồn: Adrian /The Canadian Press

Tuy nhiên, lần đầu tiên kể từ khi Trudeau trở thành thủ tướng vào năm 2015, đã có những rò rỉ liên tục và đáng kể chỉ ra những vấn đề có chủ đích nhằm vào một bộ trưởng. Ngay cả trong trường hợp của Jody Wilson-Raybould, cựu bộ trưởng tư pháp, hầu hết các vụ rò rỉ đều xảy ra sau khi bà từ chức. Và điều đó, ngoài WE và bất kỳ vấn đề cụ thể nào với Morneau, có thể chính nó là một việc đáng kể và gây thiệt hại.

Gerald Butts, cựu cố vấn của Trudeau, hôm thứ Hai đã tweet, trước khi rõ ràng rằng Morneau có thể từ chức,

“Những người của Đảng Tự do nguy hiểm nhiều hơn cho những người theo Đảng Tự do so với bất kỳ đảng phái cạnh tranh nào. Người Canada rất ít kiên nhẫn đối với những trò này trong thời yên ổn, và đây không phải là những lúc như vậy. Lời khuyên thân thiện cho những đồng nghiệp cũ: hãy dẹp nó ngay, trừ khi bạn muốn thua.”
Gerald Butts

Việc thay thế bộ trưởng tài chính trong cuộc khủng hoảng kinh tế và sức khỏe cộng đồng lịch sử sẽ rất khó khăn cho dù nó được thực hiện như thế nào và vào thời điểm nào. Nhưng những người của đảng Tự do đã tìm ra cách để làm cho nó trở nên lộn xộn hơn, và vào thời điểm mà họ đã không thiếu những thứ lộn xộn. Đúng ra Trudeau không muốn những vụ rò rỉ như vậy xảy ra. Nếu nhiều chuyện nói xấu sau lưng tiếp diễn, vấn đề sẽ phức tạp hơn.

Trong trường hợp xấu nhất, Trudeau có thể vừa mất một bộ trưởng mà ông ấy muốn giữ trong nội các một thời gian nữa. Dù thiếu sót của ông là gì đi nữa, Morneau đã mang lại uy tín về quản lý cho chính phủ với tư cách là một cựu giám đốc điều hành của làng Tài chính Canada — và ông đã có kinh nghiệm trong việc xếp đặt và trả lời những yêu cầu của các bộ trưởng cùng nội các.

Trudeau giờ có thể có được một bộ trưởng tài chính thích hợp hơn với thời điểm này. Nhưng ông và chính phủ của ông sẽ phải chịu thiệt hại vì cách chuyện đó đã xảy ra.

Bill Morneau từ chức

Nhóm bình luận At Issue/CBC thảo luận điều gì có thể là điểm khiến Bill Morneau từ chức và cân nhắc xem ai có thể là người thích hợp để thay ông. (10:24)

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: Whatever the reason, Morneau’s exit was unnecessarily messy| Aaron Wherry | CBC | Aug 18, 2020.