Châu Âu vừa tuyên bố độc lập khỏi Trung Hoa

Andreas Kluth | DCVOnline

Đang đi trong một thế giới ngày càng trở thành lưỡng cực Trung-Mỹ, EU cuối cùng nhận thấy cần họ phải phải sát cánh với nhau, ngay cả phải chống lại Bắc Kinh.

*Một giai điệu hoàn toàn mới*. Ảnh: Michael Sohn Pool/Getty Images

Giới ngoại giao của Trung Hoa đã trải qua một năm thật tệ ở châu Âu, nhưng tuần này họ đã cố làm cho nó thậm chí tệ hơn nữa. Với tốc độ này, Chủ tịch Trung Hoa Tập Cận Bình có thể đạt được kỳ tích đáng ngờ là khiến người châu Âu xa lánh Trung Hoa nhanh hơn và xa hơn cả Tổng thống Mỹ Donald Trump đang làm.

Mục tiêu bao trùm của ông Tập trong khu vực là ngăn chặn Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ hợp sức chống lại Trung Hoa. Ông ấy hy vọng về một bước đột phá tại hội nghị thượng đỉnh với giới lãnh đạo EU dự định họp vào ngày 14 tháng 9. Ban đầu phiên họp dự đinh sẽ diễn ra ở Leipzig, Đức, nhưng vì tình hình đại dịch hội nghị này sẽ là một hội nghị truyền hình. Nhưng được hay thua là điều rất quan trọng. Vì vậy, ông Tập trong tuần trước đã cử ngoại trưởng Vương Nghị đến 5 nước châu Âu để nói chuyện ngọt ngào chuẩn bị cho cuộc họp; nhưng nó không ngọt ngào chút nào.

Wang xuất hiện với hy vọng được nghe những giọng điệu nhẹ nhàng hơn mà ông ấy quen thuộc từ những người châu Âu, vẫn háo hức hơn người Mỹ trong việc tiếp tục giao dịch và làm ăn với Trung Hoa. Nhưng ông ta đã ngạc nhiên với độ phản kháng sau tấm bình phong tiếp đón lịch sự.

Nhưng những nốt sai cung bậc đó chẳng thấm vào đâu so với chuyến dừng chân của Vương Nghi ở Berlin. Phát biểu trước các phóng viên Đức, ông Ngoại trưởng Trung Hoa đã đả kích Chủ tịch Thượng viện Cộng hòa Czech, Milos Vystrcil, người đã đưa một phái đoàn đến thăm Đài Loan, nơi Trung Hoa coi là một phần lãnh thổ của mình. Wang đe dọa, Vystrcil sẽ “phải trả một giá đắt”, cho rằng “sự phản bội” của Cộng hòa Czech khiến nước này đã trở thành “kẻ thù của 1,4 tỷ người Trung Hoa”.

Điều này đã khiến Heiko Maas, ngoại trưởng Đức trả lời nhanh chóng. Đứng cạnh Wang trong cuộc họp báo chung của họ, Maas nhắc khách của ông rằng “chúng tôi với tư cách là những người châu Âu hành động hợp tác chặt chẽ với nhau” và yêu cầu Vương Nghị nên tôn trọng và “những lời đe dọa không thích hợp ở nơi đây.” Ông nói thêm, EU sẽ không trở thành một “trò chơi” trong cuộc cạnh tranh Trung-Mỹ. Giới đối tác của Heiko Maas từ Pháp, Slovakia và các nước châu Âu khác đã nhanh chóng ủng hộ ngoại trưởng Đức.

Trong thế giới đầy nghi thức của biệt ngữ ngoại giao, thời điểm này không chỉ báo hiệu một giai điệu mới của châu Âu mà còn là một hướng đi mới. Trong nhiều năm qua, nhiều quốc gia châu Âu, và trên hết là Đức, đã cố gắng hết sức vì lý do thương mại để ngoảnh mặt làm ngơ khi Trung Hoa vi phạm nhân quyền, lợi dụng thị trường mở của châu Âu và bắt nạt một số nước láng giềng châu Á. Thời đại đó dường như đã kết thúc.

Đơn giả là danh sách những bất bình đối với Trung Hoa đã trở nên quá dài. Nó bắt đầu bằng việc đàn áp Hong Kong và đàn áp người Uighur ở Tân Cương – Trung Hoa khẳng định rằng cả hai vấn đề đề, cũng như câu hỏi về Đài Loan, đều là chuyện nội bộ của Trung Hoa và không phải việc của thế giới. Sau đó là sự khoe cơ bắp, đánh phèng la của Trung Hoa ở Biển Đông và tất nhiên là lối làm ăn tham lam của họ về thương mại.

Để cải thiện phương diện này, hội nghị thượng đỉnh vào ngày 14 tháng 9 ban đầu nhằm mục đích chính thức hóa mối quan hệ tốt hơn về đầu tư giữa EU và Trung Hoa. Nhưng sau nhiều năm đàm phán, người châu Âu đã chán ngấy với sự bất cần, khống khaon nhượng của Trung Hoa về nhiều cách mà các công ty quốc doanh hoặc do nhà nước hướng dẫn nhảy vào lũng đoạn thị trường duy nhất của EU để bóp méo cạnh tranh hoặc phỗng tay trên kỹ thuật của châu Âu. Thay vì tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư của Trung Hoa vào châu Âu, EU đang bắt đầu hạn chế nó lại.

Dù vậy, vẫn còn những giới hạn về việc châu Âu, so với Mỹ, sẽ đi bao xa trong việc chống lại Trung Hoa. Noah Barkin, một chuyên gia theo dõi Trung Hoa của Mỹ có trụ sở tại Berlin và hiện đang làm việc tại Quỹ Marshall của Đức, cho rằng trong khi Hoa Kỳ hướng tới mục tiêu “tách rời” nền kinh tế của mình khỏi Trung Hoa, thì EU chỉ muốn “đa dạng hóa”.

Điều đó giải thích tại sao một số quốc gia châu Âu, đặc biệt là Đức, vẫn đang lưỡng lự về việc có nên cấm Huawei Technologies Co., một công ty viễn thông khổng lồ của Trung Hoa, cung cấp bộ công cụ cho các mạng 5G sắp tới hay không. Nó cũng giải thích tại sao Pháp, với sự hỗ trợ từ Đức và những nước khác, đang cố gắng hơn nữa để giữ cho toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương – về cơ bản, tất cả các khu vực xung quanh Trung Hoa – tự do và thịnh vượng.

Hơn Mỹ, người châu Âu nhận ra rằng vẫn không đủ nếu chỉ kiềm chế sức mạnh của Trung Hoa ở bất cứ nơi nào vì họ cũng phải có sự hợp tác của Trung Hoa ở những lãnh vực cần thiết để giải quyết các vấn đề toàn cầu, từ biến đổi khí hậu đến đại dịch kế tiếp. Trên hết, người châu Âu hy vọng rằng sự cạnh tranh giữa Trung Hoa và Hoa Kỳ, giống như giữa Đế quốc Đức và Anh trước năm 1914, không tuột vào một cuộc chiến tranh nóng bỏng mà EU sẽ buộc phải chọn bên.

Đối với châu Âu, mục tiêu là duy trì một thể thức tự trị trong một thế giới ngày càng bị hai siêu cường không đáng tin cậy thống trị. Nếu Joe Biden trở thành tổng thống tiếp theo của Hoa Kỳ, EU sẽ cố gắng hợp tác với đồng minh truyền thống của mình để đạt được kết quả đó. Nếu Donald Trump tại vị, châu Âu sẽ tăng vận tốc – dù là khiêm tốn – những nỗ lực của họ để trở nên đồng đều, đứng giữa Trung Hoa và nước Mỹ. Dù cách nào đi nữa, giới ngoại giao của Trung Hoa đã được khuyến cáo nên thay đổi quan điểm của họ trong các chuyến thăm trong tương lai.

Tác giả | Andreas Kluth là nhà báo viết chuyên mụcnghị luận của Bloomberg. Trước đây, ông là tổng biên tập của Handelsblatt Global và là cây bút của tờ Economist. Ông là tác giả của “Hannibal và tôi.”

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: Europe Just Declared Independence From China | Andreas Kluth | Bloomberg | Sep 05, 2020

Bạn đọc có thể liên lạc với tác giả Andreas Kluth qua địa chỉ [email protected]. Bạn đọc có thể liên lạc với biên tập viên bài này, James Boxell qua địa chỉ [email protected]