Disney khấu đầu cảm ơn kẻ độc tài
Jeff Jacoby | Trà Mi
Tôi không ghi tên coi phim trên Disney Plus. Nhưng ngay cả khi tôi làm vậy, tôi cũng sẽ không chi gần 30 đô la để xem phim Hoa mộc Lan “Mulan” mới làm lại, đã được Disney quảng cáo rùm beng.
Theo một số bỉnh bút đã xem, cuốn phim 200 triệu đô la là một tác phẩm điện ảnh tầm thường. Nó phản ảnh “sự rụt rè theo và chủ đề trống rỗng được nghiên cứu kỹ lưỡng, tránh mọi ý tưởng hoặc câu hỏi cụ thể có thể khiến bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu, khó chịu” như Peter Suderman viết. “Mulan chiến đấu vì danh dự, vì gia đình, để tìm lại bản thân và có sức mạnh của mình, có nghĩa là Hoa Mộc Lan chiến đấu vì những điều tầm thường mơ hồ và không gây khó chịu.”
Trên tờ Wall Street Journal, bỉnh bút Joe Morgenstern gọi nó là “đứng đắn, thường vụng về và đáng chú ý là thiếu niềm vui,” và kết luận rằng “tổng thể bộ phim thiếu sự rõ ràng của phiên bản hoạt hình trước đây, chưa kể đến kỹ thuật vui nhộn của phiên bản trước, đồ hình tuyệt đẹp, và phạm vi cảm xúc rộng lớn hơn.”
Joshua Rivera, đánh giá “Mulan” cho The Verge, nói rằng nó “sự hạ xuống từ cực điểm. . . . [Nó] chỉ đơn thuần là một bộ phim có thể xem được và khá dễ bị lãng quên.”
Tuy nhiên, vấn đề thực sự của “Mulan” không phải là sự thất bại về mặt nghệ thuật mà là sự nhẫn tâm về mặt đạo đức của nó.
Không giống như bản gốc năm 1998 của Disney, chủ đề chính là quyền tự quyết và tự do cá nhân, bản làm lại lần này nhấn mạnh nhiều vào lòng trung thành với gia đình và cộng đồng. Ở Trung Hoa, nơi bộ phim lấy làm bối cảnh, lòng trung thành cũng là một giá trị được nhấn mạnh đến nhiều — lòng trung thành với nhà nước và Đảng Cộng sản cầm quyền. Không phải ngẫu nhiên mà phim “Hoa Mộc Lan” mới củng cố một học thuyết rất quan trọng đối với chế độ độc tài Trung Hoa: Disney đã hợp tác với chính quyền Trung Hoa để làm bộ phim.
Đầu tháng này tờ Wall Street Journal đưa tin Công ty
“Disney đã làm việc chặt chẽ với chính phủ Trung Hoa, đồng thời cố gắng thể hiện một nhân vật chính và cốt truyện trung thành với các giá trị của Trung Hoa. Để tránh gây tranh cãi và bảo đảm được phát hành tại Trung Hoa, Disney đã chia sẻ kịch bản với chính quyền Trung Hoa trong khi tham khảo ý kiến của các cố vấn địa phương.”
Wall Street Journal
Không có dấu hiệu cho thấy bất kỳ ai liên quan đến bộ phim phản đối việc tuân theo đường lối của Đảng Cộng sản Trung Hoa. Khi những người biểu tình ủng hộ dân chủ bị hành hung dã man ở Hong Kong vào năm ngoái, minh tinh của bộ phim mới, nữ diễn viên chính, người Mỹ gốc Hoa Lưu Diệc Phi, đã công khai ủng hộ công an cảnh sát đàn áp cuộc biểu tình. Đó là điều thật kinh khủng. Nhưng nó chẳng là gì so với việc phát giác ra rằng phim “Mulan” được quay ở một nơi cách không xa những trại tập trung của người Uighur ở Trung Hoa và rằng trong phần liệt kê công trạng ở cuối phim, Disney cảm ơn những người cai trị của Trung Hoa vì đặc ân đó.
Isaac Stone Fish đã viết trên tờ The Washington Post rằng những lời cảm ơn đó là “điều tàn khốc nhất” về bộ phim:
“Disney đã quay “Mulan” ở nhiều vùng trên khắp Trung Hoa (và những địa điểm khác). Trong phần kể công trạng, Disney gửi lời cảm ơn đặc biệt đến hơn một chục tổ chức Trung Hoa đã giúp đỡ bộ phim. Danh sách đó gồm có bốn sở tuyên truyền của Đảng Cộng sản Trung Hoa ở khu vực Tân Cương cũng như Sở Công an thành phố Turpan trong cùng khu vực — những tổ chức đang tạo điều kiện cho tội ác chống lại loài người. Điều đó đủ đáng ngạc nhiên khi nó lặp lại: Disney đã gửi lời cảm ơn đến bốn bộ phận tuyên truyền và một sở Công an ở Tân Cương, một khu vực ở tây bắc Trung Hoa, nơi xảy ra một trong những vụ vi phạm nhân quyền tồi tệ nhất thế giới hiện nay.
Hơn một triệu người Hồi giáo ở Tân Cương, phần lớn là người thiểu số Uighur, đã bị giam cầm trong các trại tập trung. Một số đã được trả tự do. Vô số người đã chết. Các chiến dịch triệt sản cưỡng bức đã khiến tỷ lệ sinh ở Tân Cương giảm mất khoảng 24% vào năm 2019 — và “áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn việc sinh con trong nhóm (sắc tộc này)” phù hợp với định nghĩa hợp pháp được công nhận về diệt chủng. Nói cách khác, Disney đã làm việc với các khu vực đang xảy ra nạn diệt chủng và cảm ơn các cơ quan chính phủ đã giúp đỡ để thực hiện nó. . . .
Tại sao Disney phải làm việc ở Tân Cương? Họ không cần làm thế. Có rất nhiều khu vực khác ở Trung Hoa và các quốc gia trên thế giới mang đến cảnh núi non tuyệt đẹp xuất hiện trong phim. Nhưng khi làm như vậy, Disney đã giúp bình thường hóa tội ác chống lại loài người.” Isaac Stone Fish, The Washington Post
Vậy có gì mới? Trong nhiều năm, Disney và các hãng phim khác đã khấu đầu trước Bắc Kinh, điều chỉnh nội dung phim của họ một cách tinh vi và không quá khó để đáp ứng yêu cầu của chế độ cộng sản hàng đầu thế giới. Trong một báo cáo gần đây, PEN America, một tổ chức gần 100 năm bảo vệ nhân quyền và đấu tranh chống lại các mối đe dọa đối với quyền tự do ngôn luận, đã lên án các hãng phim Hollywood vì
“ngày càng đưa ra nhiều quyết định về phim của họ — nội dung, dàn diễn viên, cốt truyện, lời đối thoại, và cài đặt — dựa trên nỗ lực tránh gây bất lợi cho nhà chức trách Trung Hoa, những người kiểm soát việc phim của họ có được chiếu ở thị trường Trung Hoa đang bùng nổ hay không.”
Hội Văn Bút Mỹ (PEN America)
Disney đã quay phim ‘Mulan’ ở một vùng mà chính phủ Trung Hoa đang thực hiện các hành động diệt chủng
PEN nói:
“Có nhiều cách để Hollywood ‘làm hại quyền tự do ngôn luận’.
Thay đổi nội dung của các bộ phim dành cho khán giả quốc tế — kể cả người Mỹ; tham gia vào quá trình tự kiểm duyệt; đồng ý cấp phiên bản đã được kiểm duyệt của một bộ phim để chiếu ở Trung Hoa; và trong một số trường hợp, trực tiếp mời giới kiểm duyệt của chính phủ Trung Hoa đến phim trường của họ để tư vấn cho họ về cách tránh vấp phải dây của các nhà kiểm duyệt. . . . Dần dần, một loạt các hoạt động mới đã được phát triển ở Hollywood, một trong số đó việc xoa dịu giới đầu tư chính phủ Trung Hoa và những người gác cổng đã trở thành một cách kinh doanh.”
PEN America
Không cần phải nói, các nhà làm phim Hoa Kỳ không ngần ngại khắc họa các nhà lãnh đạo, thái độ hoặc lịch sử của Hoa Kỳ theo những cách không đẹp mắt. Theo quan sát của PEN,
“Hollywood được biết đến như một nơi không được Washington thừa nhận, và một nơi thường vui vẻ sẵn sàng nói lên sự thật trước quyền lực chính trị Mỹ. Danh tiếng này trái ngược một cách kỳ lạ nhưng âm thầm với sự chấp nhận ngày càng tăng của Hollywood đối với nhu cầu tuân theo các quy tắc điện ảnh của Bắc Kinh.”
PEN America
Disney và các hãng phim khác là công ty tư nhân, được tự do quảng bá bất kỳ thông điệp nào họ thích. Nhưng việc họ sẵn sàng chịu trách nhiệm với sở kiểm duyệt Trung Hoa có tác động khủng khiếp đến tự do của những người khác.
“Ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với Hollywood. . . không thể tách rời đạo đức khỏi các hoạt động đàn áp quyền tự do ngôn luận của chính phủ Trung Hoa trong nước. Bắc Kinh thực thi một trong những hệ thống kiểm duyệt gắt gao nhất trên thế giới, trong đó phim và các tác phẩm sáng tạo khác phải tuân theo một quy trình xem xét nghiêm ngặt của Nhà nước trước khi xuất bản. Các phương tiện truyền thông của Trung Hoa cũng chịu sự kiểm soát của nhà nước. . . . Rất nhiều loại phát biểu tư tưởng được bảo vệ đã bị hình sự hóa, với những người bất đồng chính kiến ôn hòa phải chịu án tù nhiều năm vì những bài phát biểu chỉ trích của họ.
Xã hội dân sự độc lập không có ở Trung Hoa đại lục và Vạn lý Hỏa thành của quốc gia này đại diện cho hệ thống kiểm duyệt kỹ thuật số mở rộng và tiên tiến nhất trên thế giới. Ở các khu vực Tây Tạng và Tân Cương, sự đàn áp dân quyền diễn ra nghiêm trọng một cách ngoạn mục; đặc biệt là ở Tân Cương; thật không ngoa khi nói rằng hàng triệu người Uighur và các dân tộc thiểu số khác đang ở trong các trại tạm giam hoặc nhà tù vì chính phủ về cơ bản đã hình sự hóa các biểu hiện văn hóa và tôn giáo của họ trong khu vực. . . .
Trong khi đó, việc Bắc Kinh áp đặt gần như hoàn toàn các rào khô choi các phóng viên phương Tây đến những khu vực đó, giúp bảo đảm rằng luận điệu tuyên truyền của họ không bị phản đối.
Nói tóm lại, chính phủ Trung Hoa làm việc không mệt mỏi để bảo đảm rằng những tuyên truyền duy nhất được kể ở Trung Hoa là những câu chuyện được chính phủ đặc biệt phê duyệt. Ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với Hollywood là một phần của công việc này.”
PEN America
Vì vậy, khi Disney cố gắng cảm ơn các cơ quan tuyên truyền của chính phủ Trung Hoa và bộ phận công an cản sát ở Tân Cương, bất cứ ai có lương tâm sẽ cảm thấy buồn nôn. Các đối tác Trung Hoa của Disney trong việc sản xuất “Hoa Mộc Lan” theo đúng nghĩa đen đã tham gia vào tội ác diệt chủng và hành động tàn bạo của những kẻ tham gia của nó. Song song đó, hãy tưởng tượng một bộ phim bom tấn của Hollywood được quay ở Đức vào những năm 1930 đã nói lên lời cảm ơn Bộ Tuyên truyền và Khai sáng Công chúng của Đức Quốc Xã trong phần liệt kê công trạng trên màn hình.
Một thời, Disney có cột sống vững vàng hơn. Năm 1996, xưởng phim sản xuất “Kundun”, một bộ phim về cuộc đời của Đạt Lai Lạt Ma. Nhà lãnh đạo tinh thần của các Phật tử Tây Tạng, Đạt Lai Lạt Ma bị chính phủ Trung Hoa nguyền rủa, thường xuyên bôi nhọ danh tiếng của ông và thậm chí việc trưng ảnh của ông đã bị coi là phạm tội. Bắc Kinh đã phẫn nộ vì Disney đã làm bộ phim “Kundun”, và kịch liệt khẳng định rằng nó không thể được công chiếu.
Nhưng trong những ngày đó, Disney biết cách đối phó với những kẻ độc tài cộng sản. Disney thông báo rằng bộ phim sẽ được chiếu tại Hoa Kỳ theo kế hoạch, bất chấp những lời đe dọa của Trung Hoa. Phát ngôn viên của Disney cho biết, “Chúng tôi có thỏa thuận phân phối ‘Kundun’trong nước, và chúng tôi dự định giữ lời hứa đó nó.”
Tuy nhiên, khi Trung Hoa trả đũa bằng cách hạn chế quyền vào thị trường Hoa lục của Disney vào, công ty này đã đột ngột uốn mêm cột sống đã vững chắ trong một thời gian ngắn. Giám đốc điều hành Disney khi đó là Michael Eisner nói với Thủ tướng Zhu Rongji vào tháng 10 năm 1998.
“Chúng tôi đã mắc một sai lầm ngu ngốc khi phát hành‘Kundun’. Tin xấu là bộ phim đã được làm xong; tin tốt là không ai xem nó. Ở đây tôi muốn gửi lời xin lỗi và trong tương lai chúng ta nên ngăn chặn những điều xúc phạm bạn bè của chúng ta như thế này xảy ra.”
Michael Asner
Xin nhắc lại: Việc liếm gót giày như vậy sẽ khiến bất kỳ ai có lương tâm đều phải buồn nôn.
Có thể Disney không hề biết xấu hổ, không e ngại về sự hợp tác cởi mở của mình với những kẻ vũ phu của Bắc Kinh, nhưng những người còn lại trong chúng ta thì nên như vậy. Đừng thưởng cho sự hợp tác tác [diệt chủng] đó bằng tiền của bạn.
Tẩy chay “Hoa Mộc Lan.”
© 2020 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Disney thanks the dictators | Jeff Jacoby| The Boston Globe | September 14, 2020.