Giới ngoại giao Hoa Kỳ và Trung Hoa đụng độ trong cuộc họp cao cấp ở Alaska
Humeyra Pamuk, Michael Martina, David Brunnstrom | DCVOnline
ANCHORAGE, Alaska (Reuters) – Cuộc họp cao cấp Mỹ-Trung đầu tiên của chính quyền Biden đã bắt đầu nảy lửa vào thứ Năm; cả hai bên đều chỉ trích nhau gay gắt chính sách trong một màn trình diễn công khai hiếm hoi nhấn mạnh mức độ căng thẳng song phương.
Trước thềm cuộc đàm phán ở Anchorage, Alaska, sau chuyến thăm của giới ngoại giao Mỹ với các đồng minh Nhật Bản và Nam Hàn, được đánh dấu bằng một loạt nhưng hành động của Washington cho thấy họ đang có lập trường cứng rắn và bằng cách nói chuyện thẳng thừng với Bắc Kinh. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, không đề cập đến Việt Nam và tranh chấp ở Biển Đông, nói với những người đồng cấp Trung Hoa của mình trong một cuộc đối đáp rất bất thường trước ống kính,
Mỹ-Trung đụng độ ngoại giao. Reuters
“Chúng tôi sẽ … thảo luận về mối quan tâm sâu sắc của chúng tôi với Trung Hoa, gồm cả hành động của họ ở Tân Cương, Hong Kong, Đài Loan, các cuộc tấn công mạng vào Hoa Kỳ, cưỡng bức kinh tế của các đồng minh của chúng tôi.
“Mỗi hành động này đều đe dọa trật tự dựa trên nền pháp trị duy trì sự ổn định toàn cầu.”
Antony Blinken
Chính quyền Biden đã nói rõ rằng họ đang tìm một sự thay đổi về cách ứng xử của Trung Hoa, nước đã bày tỏ hy vọng thiết lập lại quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vốn đã xấu đi một cách nghiêm trọng dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Hoa Dương Khiết Trì đã trả lời bằng một bài phát biểu dài 15 phút bằng tiếng Trung trong khi phía Hoa Kỳ chờ bản dịch, đả kích những gì ông nói Hoa Kỳ là một nền dân chủ lung lay, đối xử kém với người thiểu số và chỉ trích các chính sách ngoại thương và thương mại của nước này.
[Được biết Dương Khiết Trì là người du học ở Anh Quốc, thành thạo Anh ngữ và đã nhiều lần chỉnh thông dịch viên, đã nói “Đây là một bài kiểm cho thông dịch viên” sau diễn văn 15 phút của ông. Ngoại trưởng Mỹ cười và đáp lại người dịch cần được tăng lương.]
Dương Khiết Trì nói:
“Hoa Kỳ sử dụng lực lượng quân sự và quyền bá chủ tài chính của mình để thực hiện quyền tài phán dài hạn và đàn áp các nước khác.
Mỹ lạm dụng cái gọi là quan niệm về an ninh quốc gia để cản trở trao đổi thương mại bình thường và kích động một số quốc gia tấn công Trung Hoa.”
Dương Khiết Trì
Đóng tuồng và phá lệ Ngoại giao
Suốt 15 phút độc thoại của họ Dương, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Sullivan và các viên chức khác trong phái đoàn đã trao đổi ghi chú nhận xét với nhau. Cuối cùng, Blinken yêu cầu báo giới ở lại để nghe ông trả lời.
Bình thường chỉ có vài phút phát biểu khai mạc trước báo giới cho những cuộc họp cao cấp như vậy đã thành hơn một giờ, và hai phái đoàn đã tranh cãi về khi nào thì báo giới sẽ được đưa ra khỏi phòng.
Sau đó, Hoa Kỳ cáo buộc Trung Hoa là “đóng tuồng” trong khi truyền thông nhà nước Trung Hoa đổ lỗi cho giới ngoại giao Hoa Kỳ đã nói quá lâu và “không hiếu khách”.
Cả hai bên đều cáo buộc nhau vi phạm nghi thức ngoại giao khi nói quá dài trong bài phát biểu khai mạc. Một viên chức Hoa Kỳ nói với các phóng viên tại khách sạn Anchorage nơi cuộc họp diễn ra,
“Phái đoàn Trung Hoa … dường như đã có ý định đến chỉ để đóng tuồng, tập trung vào phần trình diễn và kịch tính hơn là nội dung.
Những bài thuyết trình ngoại giao cường điệu thường nhắm đến khán giả trong nước.”
Nhiều cư dân mạng trên mạng xã hội ở Hoa lục cho rằng giới chức Trung Hoa đang làm việc chu đáo ở Alaska và phía Hoa Kỳ thiếu sự chân thành.
Một số người thậm chí còn mô tả cuộc đàm phán như một loại “Đại tiệc Hồng Môn”, một sự kiện diễn ra cách đây 2.000 năm ở Hàm Dương, khi Phạm Tăng (quân sư của Hạng Vũ vua nhà Chu) ra lệnh cho Hạng Tráng (anh họ của Hạng Vũ) vờ biểu diễn kiếm pháp cho khách mời thưởng lãm, nhưng chủ đích là tìm cơ hội hạ thủ Lưu Bang (vua nhà Hán) được mời dự tiệc.
Tuy nhiên, hai bên đã trở lại một cuộc họp khác vào tối thứ Năm, và một viên chức cao cấp của chính quyền Biden nói rằng phiên họp đầu tiên là “thực chất, nghiêm túc và thẳng thắn”, diễn ra nhiều hơn hai giờ như đã định trước. Viên chức này cho biết trong báo cáo tổng hợp, đồng thời cho biết thêm rằng phiên đàm phán thứ ba đã được lên kế hoạch vào sáng thứ Sáu,
“Chúng tôi đã dùng phiên họp, đúng như kế hoạch, để vạch ra các mối quan tâm và ưu tiên của mình, và chúng tôi cũng nghe thấy điều tương tự từ các đối tác Trung Hoa.”
Trong khi phần lớn chính sách về Trung Hoa của Biden vẫn đang được xây dựng, gồm cách giải quyết vấn đề thuế nhập cảng đối với hàng hóa Trung Hoa dưới thời Trump, chính quyền của ông cho đến nay đã nhấn mạnh hơn vào các giá trị dân chủ và cáo buộc Trung Hoa vi phạm nhân quyền.
Trung Hoa kiên quyết phản đối sự can thiệp của Hoa Kỳ vào những gì họ coi là công việc nội bộ của họ, các vấn đề như Đài Loan, Hong Kong và Tân Cương.
Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết họ đang mong đợi Hoa Kỳ thông báo tóm tắt cho họ về các cuộc đàm phán.
Những điều không đồng ý
Washington cho biết chuyến công du châu Á của Blinken trước cuộc gặp với các quan chức Trung Hoa, cũng như hoạt động của Hoa Kỳ trong việc liên lạc với châu Âu, Ấn Độ và các đối tác khác, cho thấy Hoa Kỳ đã tăng cường sức mạnh như thế nào để đối đầu với Trung Hoa kể từ khi Biden nhậm chức vào tháng Giêng.
Nhưng hai bên tỏ ra sẵn sàng đồng ý với nhau rất ít tại các cuộc đàm phán.
Ngay cả tên gọi của cuộc gặp cũng trở thành một điểm mấu chốt, với việc Trung Hoa khẳng định đây là một “cuộc đối thoại chiến lược”, bắt nguồn từ các cơ chế song phương của những năm trước. Phía Hoa Kỳ bác bỏ điều đó, gọi đây là phiên họp một lần.
Vào tối trước các cuộc đàm phán, Hoa Kỳ đã ban hành một loạt các hành động nhắm vào Trung Hoa, bao gồm việc bắt đầu thu hồi giấy phép viễn thông của Trung Hoa, trát hầu tòa cho nhiều công ty kỹ thuật thông tin của Trung Hoa trước những lo ngại về an ninh quốc gia và cập nhật các biện pháp trừng phạt đối với Trung Hoa do nền dân chủ ở Hong Kong bị đảo ngược.
Thêm vào độ căng thẳng đó, vào thứ Sáu, Trung Hoa đã đưa một một công dân Canada ra tòa xét xử về tội gián điệp, trong một vụ việc kéo theo một cuộc tranh cãi ngoại giao lớn hơn giữa Washington và Bắc Kinh.
Tại cuộc hội đàm hôm thứ Năm, Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Hoa Vương Nghị đã chất vấn Blinken về việc liệu các lệnh trừng phạt được công bố trước cuộc họp là có chủ ý hay không.
Cả Dương Khiết Trì và Vương Nghị đều được biết là những sứ giả sắc bén khi biện hộ cho Trung Hoa. Tuy nhiên, một đoạn video clip ở cuộc hội đàm đang phát tán trên mạng xã hội Trung Hoa cho thấy mặt khác của hai nhân vật ngoại giao hàng đầu của Hoa Lục.
Đi dọc hành lang khách sạn Anchorage, Vương Nghị quay lại hỏi Dương Khiết Trì , “Đồng chí đã ăn trưa chưa?” Dương Khiết trì trả lời, “Tôi đã ăn mì gói.”
Washington cho biết họ sẵn sàng làm việc với Trung Hoa khi có lợi cho Hoa Kỳ, lấy chính sách về biến đổi khí hậu và đại dịch coronavirus làm ví dụ. Blinken cho biết Washington hy vọng có thể thấy Trung Hoa dùng ảnh hưởng của mình với Bắc Hàn để thuyết phục nước này từ bỏ vũ khí hạch tâm.
Bonnie Glaser, một chuyên gia về châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết những tuyên bố cứng rắn của cả hai bên trong thời gian chuẩn bị cho cuộc họp đã tạo ra nguy cơ biến cuộc họp thành một cuộc trao đổi lời cáo buộc và đòi hỏi. Bà nói,
“Không bên nào có lợi từ cuộc họp bị đánh giá là thất bại hoàn toàn này.”
Bonnie Glaser
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: U.S., Chinese diplomats clash in high-level meeting of Biden administration | Humeyra Pamuk, Michael Martina, David Brunnstrom | Reuters | Mar. 18, 2021.
Humeyra Pamuk ở Anchorage và Michael Martina, David Brunnstrom và Simon Lewis ở Washington, và Yew Lun Tian ở Bắc Kinh và Ben Blanchard ở Đài Bắc đưa tin; Mary Milliken, Grant McCool, Tony Munroe, Michael Perry và Kim Coghill biên tập.