Kết tội Chauvin là ngoại lệ chứng minh quy tắc

David A. Graham | DCVOnline

Cựu cảnh sát viên Minneapolis bị kết tội với cả ba tội danh mà ông đã bị cáo buộc – nhưng phiên tòa xét xử ông ta là một minh chứng cho thấy vẫn còn nhiều khó khăn trong việc quy trách nhiệm.

Bồi thẩm đoàn ở Minnesota chỉ cần gần 10 giờ để kết tội Derek Chauvin gây ra cái chết của George Floyd vào tháng 5 năm 2020 với cả ba tội danh chống lại ông ta, đưa ra một phán quyết nhanh chóng và dứt khoát trong vụ án về hành động trái luật của cảnh sát được theo dõi nhiều nhất trong nhiều năm.

Kết quả nhanh chóng, được công bố trong một phòng xử án ở Minneapolis chiều 20 tháng 4, là một dấu hiệu cho thấy vụ án bất thường như thế nào. Phán quyết là một chiến thắng cho công lý và một sự nhẹ nhõm cho mọi người, từ dân chúng đến chính khách và cảnh sát ở Minnesota và hơn thế nữa, những người đã chuẩn bị cho tình trạng bất ổn nếu Chauvin không bị kết tội. Nhưng phiên tòa cũng chứng minh lý do tại sao tòa án sẽ vẫn là một địa điểm đầy thách thức để đổi mới việc thực thi pháp luật ở Hoa Kỳ.

Tổng thống Joe Biden đã nói vào buổi tối cùng ngày,

“Đó là một vụ giết người giữa ban ngày, và nó xé toạc những mảnh che để cả thế giới nhìn thấy. Đối với rất nhiều người, có cảm giác như đã mất quá nhiều cố gắng để hệ thống tư pháp thi hành trách nhiệm để quy trách nhiệm thật căn bản.”
Joe Biden

Floyd chết bên ngoài một cửa hàng tạp hóa ở Minneapolis sau khi Chauvin, khi đó là cảnh sát viên của Minneapolis, quỳ trên cổ ông ta hơn chín phút. Một nhân viên tại cửa hàng đã gọi điện cho cảnh sát để báo rằng Floyd đã muốn dùng tờ 20 đô la bị cho là giấy bạc giả. Video cho thấy Floyd thở hổn hển và gọi mẹ đã gây chấn động thế giới và dẫn đến cuộc biểu tình đòi quyền công dân lớn nhất ở Mỹ trong nhiều chục năm.

Chauvin bị buộc ba tội danh: giết người cấp thứ hai, hoặc một cái chết xảy ra trong tiến trình của sự phạm tội khác, trong trường hợp này là hành hung Floyd; giết người cấp thứ ba, hoặc giết người khi hành động không coi trọng tính mạng con người nhưng cũng không có ý định giết người; và ngộ sát cấp thứ hai, hoặc giết người do “sơ suất phạm tội”.

Cái chết của Floyd là thảm cảnh quá quen thuộc – cái chết mới nhất trong chuỗi những cái chết dưới tay cảnh sát – nhưng nó cũng là một trường hợp ngoại lệ. Những người chứng kiến đã quay được video toàn bộ diễn tiến, cho thấy sự thờ ơ điềm tĩnh rõ ràng của Chauvin khi ông ta từ từ đè nghẹt sự sống của Floyd. Lời kết tội nhanh chóng được đưa ra – không chỉ từ nhiều người từ lâu đã lên tiếng chỉ trích bạo lực của cảnh sát và từ cả những người dân bình thường, và còn từ các nhân viên thực thi pháp luật ở mọi cấp bậc trên khắp đất nước.

Thông thường, việc truy tố các cảnh sát viên giết người rất hiếm có, và trong số ít các trường hợp được xét xử, việc kết án cũng rất hiếm. (Một trong số ít những cáo buộc đáng chú ý trong những năm gần đây là vụ kết án Mohamed Noor, một sĩ quan Minneapolis khác vào năm 2019 vì vụ bắn chết một phụ nữ không có vũ khí năm 2017.) Công tố viên và bồi thẩm đoàn đều có khuynh hướng rộng rãi nhân viên cảng sát để hành động khi thấy phù hợp với thời điểm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, vụ án Floyd đã cho các luật sư công tố một hồ sơ vững chắc để buộc tội. Mặc dù họ đã gọi một loạt nhân chứng liên tiếp, gồm các chuyên gia về cả y tế và chính sách, các công tố viên Steve Schleicher và Jerry Blackwell đã yêu cầu bồi thẩm đoàn trong phần tranh luận cuối cùng sử dụng “ý thức thông thường” của họ để đánh giá vụ án chống lại Chauvin. Họ lưu ý rằng ngay cả một nhân chứng 9 tuổi cũng có thể biết rằng Chauvin đang giết Floyd. Nhưng các công tố viên cũng phụ thuộc rất nhiều vào cảnh sát để hoàn thành vụ án. Cảnh sát trưởng Minneapolis, Medaria Arradondo, cho tòa biết,

*Ảnh công tố viên đã cho bồi thẩm đoàn xem trong phiên tòa xử Derek Chauvin khi một bác sĩ phổi làm chứng về nguyên nhân gây ra cái chết của George Floyd.* (TNYT)

“Tiếp tục áp dụng vũ lực mực đó đối với một người nằm xấp, bị còng tay sau lưng – thì không có cách nào gọi là đúng theo hình dạng hay hình thức nào hay bất cứ điều gì của chính sách. Nó không phải là một phần trong chương trình huấn luyện của chúng tôi. Và nó chắc chắn không phải là một phần của đạo đức hay giá trị của chúng tôi.”
Cst Medaria Arradondo

Một số thành viên khác của sở cảnh sát, gồm cả một huấn luyện viên về cách dùng vũ lực, cũng làm chứng rằng Chauvin đã sử dụng vũ lực nhiều hơn ông ta nên. Trung úy Richard Zimmerman, sĩ quan cao cấp nhất của sở cảnh sát và là lãnh đạo của đơn vị đặc trách tội giết người, đã mô tả hành động của Chauvin là “hoàn toàn không cần thiết”. Các công tố viên đã gọi cho một lính cứu hỏa Minneapolis, Genevieve Hansen, người đã đến hiện trường khi đang làm nhiệm vụ và đã năn nỉ cảnh sát nghe mạch của Floyd.

Bất chấp phản ứng dữ dội chống lại cảnh sát kể sau cái chết của Floyd, Schleicher đã đóng khung vụ án kiện Chauvin như một biện pháp bảo vệ các cảnh sát viên làm đúng nhiệm vụ, miêu tả bị cáo như một quả táo xấu đã làm ô uế tên tuổi của đồng nghiệp.

Ông nói: “Đây không phải là một cuộc truy tố chống cảnh sát. Đó là một cuộc truy tố ủng hộ cảnh sát.”

Trước những bằng chứng, luật sư của Chauvin, Eric J. Nelson, phải đối phó với một nhiệm vụ khó khăn. Thay vì đưa ra lời biện hộ mạnh mẽ cho sự vô tội của thân chủ, Nelson đã tìm cách khuây cho nước đục bằng cách thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng chính phủ đã không chứng minh được trường hợp của họ mà không có nghi ngờ hợp lý.

Nelson lập luận rằng Floyd có thể đã chết vì một số nguyên nhân, như tình trạng sức khỏe hiện có, sử dụng ma túy và khí carbon monoxide do xe cảnh sát thải ra. ông ấy cũng lập luận rằng Chauvin đã hành động hợp lý trong một hoàn cảnh đầy thử thách, vì những người xem vẫn la ó ông ấy – mặc dù Chauvin đã tự tạo ra hoàn cảnh đó, bằng cách tiếp tục quỳ trên cổ của Floyd. Nelson vì vậy tự nhận thấy mình ở vị trí khó xử khi phải chiếu đoạn video quay cảnh Chauvin quỳ gối trên cổ Floyd để bào chữa cho ông ta. Những lập luận của ông đã không lung lạc được bồi thẩm đoàn. Bồi thẩm đoàn đã không có câu hỏi nào với hỏi thẩm phán trong suốt thời gian ngắn họ nghị án.

Chauvin có thể phải lãnh nhiều năm tù, nhưng lời kết án hôm nay không kết thúc câu chuyện. Ông ta gần như chắc chắn sẽ kháng cáo. Thẩm phán Peter Cahill hôm qua cho biết những bình luận từ dân biểu Maxine Waters, kêu gọi biểu tình phản đối nếu Chauvin không bị kết tội, có thể là cơ sở để tòa phúc thẩm lật ngược phiên tòa. Trong một quyết định bất thường, Biden đầu ngày 20 tháng 4 cho biết ông hy vọng vào phán quyết “đúng đắn” trong vụ án, mặc dù ông nói rằng ông sẽ đợi cho đến khi bồi thẩm đoàn vào nghị án kín mới nói như vậy. Ba cảnh sát viên khác tại hiện trường vẫn phải đối mặt với một số cáo buộc, và phiên tòa của họ vẫn chưa bắt đầu.

Giả sử lời kết tội có hiệu lực, thì bản án của Chauvin là một ví dụ quan trọng về trách nhiệm giải trình và sẽ giúp làm yên lòng cho hàng triệu người phẫn nộ trước cái chết của Floyd, nhưng điều đó không có ý nghĩa gì nhiều. Các nhà lãnh đạo cảnh sát thường không cảm thấy cần phải đem một cảnh sát viên ra làm gương và họ thường không làm chứng thẳng thừng như vậy đối với một cựu nhân viên cảnh sát. Không phải lúc nào bằng chứng video cũng rõ ràng và thuyết phục như vậy. Bất chấp tất cả những yếu tố này, các công tố viên vẫn cảm thấy cần phải mô tả trường hợp của họ là để hậu thuẫn cơ quan thực thi pháp luật. Nếu tất cả những nỗ lực này cần có để kết tội một cựu cảnh sát viên, thì việc kết án sẽ vẫn còn hiếm – và việc đổi mới sẽ phải diễn ra bên ngoài tòa án.