Bộ Tứ là Một Ảo tưởng
Rajan Menon | DCVOnline
Nhóm mới sẽ không mang lại cho Hoa Kỳ bất kỳ đòn bẩy nào đối với Trung Hoa so với những gì họ đã có – và nó có thể làm căng thẳng trong khu vực tăng cao hơn bao giờ hết.
Chính trị Mỹ có thể siêu phân cực, nhưng về chính sách của Trung Hoa, có sự đồng thuận đáng kể giữa hai đảng. Các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa và Dân chủ ngày càng coi Hoa lục là mối đe dọa chính đối với Pax Americana.
TNS diều hâu của CH Tom Cotton cảnh cáo rằng các biện pháp kiểm soát của Trung Hoa đối với xuất cảng nguyên tố đất hiếm và hoạt động xây dựng quân sự phản ảnh tham vọng này, lời than vãn ai oán đó cũng được các chính trị gia Đảng Cộng hòa như Ted Cruz, Nikki Haley, Mitt Romney và Marco Rubio lập lại. Và mặc dù cánh hữu có thể vẽ lên hình một đảng Dân chủ mềm mỏng với Trung Hoa, nhưng bằng chứng cho thấy ngược lại. Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt đầu tập hợp các đồng minh châu Á của Hoa Kỳ – Úc, Nhật Bản và Nam Hàn – để chống lại Bắc Kinh ở Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương ngay cả trước khi ông nhậm chức, và ông đã không buông thả. Các biện pháp trừng phạt kinh tế của tổng thống, gồm cả lệnh cấm 59 công ty Trung Hoa đầu tư vào Hoa Kỳ, bắt chước người tiền nhiệm của ông. Vào tháng 5, Kurt Campbell, điều hợp viên Ấn Độ–Thái Bình Dương của Hội đồng An ninh Quốc gia, tuyên bố “thời kỳ được định nghĩa chung chung là việc kết ước đã kết thúc”. Tóm lại, Biden đang đồng hành với đảng. Các thành viên Đảng Dân chủ trong Ủy ban Tình báo Thượng viện cho biết Bắc Kinh muốn “thống trị toàn cầu” và một báo cáo của Ủy ban Tình báo Hạ viện đã chỉ trích cộng đồng tình báo vì đã coi thường thách đố của Trung Hoa. Trong khi đó, Đạo luật về Cạnh tranh và Đổi mới trị giá 250 tỷ đô la của Hoa Kỳ do Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer đưa ra tương đương với một kế hoạch đa phương nhằm kiềm chế Trung Hoa.
Một khía cạnh cụ thể của Chính sách về Trung Hoa của Mỹ cũng xóa mờ sự khác biệt Trump–Biden là tăng cường Đối thoại An ninh Tứ giác, được gọi là Quad. Bộ tứ gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản; tổ chức này nổi lên vào năm 2007 như một sản phẩm trí tuệ của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên vào tháng 3 này, sau đó các thành viên đã đưa ra một tuyên bố chung. Sau mật nghị, Hoa Kỳ Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin Hoa Kỳ đã tới Đông Bắc Á để duy trì đà phát triển.
Austin cũng thêm Ấn Độ vào hành trình của ông. Giới chức Trung Hoa ngay lập tức chỉ trích Quad là mối đe dọa thực sự đối với hòa bình và thậm chí cảnh cáo các nước Ấn Độ–Thái Bình Dương nhỏ hơn – Bangladesh là một – không nên hợp tác với Bộ tứ, về căn bản, lặp lại thông điệp mà Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đưa ra vào mùa thu năm ngoái.
Sự xuất hiện của Quad không làm Bắc Kinh ngạc nhiên. Các cường quốc đang trỗi dậy thường khơi dậy các liên minh đối kháng và sự lo lắng chung về kẻ thù có thể góp phần vào sự gắn kết của họ – nhưng đó mới chỉ là điểm khởi đầu. Vấn đề của Quad là nó không còn nhiều thứ khác để vận hành và do đó cuối cùng vẫn chỉ là quyền lực của Mỹ với một vỏ bọc đa phương.
***
Trong số các thành viên của Bộ tứ, chỉ có Hoa Kỳ có thể duy trì sự hiện diện quân sự lớn, mạnh và lâu dài ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, những địa điểm có nhiều khả năng xảy ra một cuộc đối đầu với Trung Hoa. Quân đội Mỹ có các lực lượng dự phòng, hỗ trợ trên không trên biển, tàu nổi và tàu ngầm, và các căn cứ trong khu vực để hỗ trợ răn đe và chiến đấu. Vũ khí hạch tâm của Bắc Kinh có thể được dùng làm công cụ cưỡng bức Nhật Bản và Úc, thậm chí có thể là cả Ấn Độ dù đã có vũ khí hạch tâm, nhưng sẽ không đáng ngại đối với Hoa Kỳ, quốc gia có nhiều vũ khí hơn Trung Hoa.
Trong một cuộc đụng độ phi hạch tâm với Trung Hoa, điều mà không một người tỉnh táo nào mong muốn, Hoa Kỳ có thể thắng, hoặc ít nhất là kết thúc chiến tranh, với những điều kiện có lợi (mặc dù các trò chơi chiến tranh cho thấy khác). Nhưng ngay cả khi nó có thể chiếm ưu thế trong gang tấc, trong vài chục năm qua, Giải phóng Quân Nhân dân đã có được sức mạnh cần thiết để buộc Hoa Kỳ phải trả giá đắt trong trường hợp xảy ra chiến tranh; và khuynh hướng này sẽ tiếp tục. Hoa Kỳ sẽ vẫn là một đối thủ đáng gờm đối với Trung Hoa, nhưng câu hỏi liên quan ở đây là 3 nước còn lại của Bộ Tứ có thể mang lại những gì cho nhóm. Không nhiều, mặc dù cường điệu.
Ví dụ, trong một tiêu chuẩn đo sức mạnh, dân số của Ấn Độ gần bằng Trung Hoa và vì tỷ lệ sinh cao hơn sẽ sớm vượt qua dân số Hoa lục. Mặc dù dân số có thể là một tài nguyên, nhưng phụ thuộc nhiều vào vốn con người được phát triển cùng với nó. Thật không may cho Ấn Độ, về mặt đó, Trung Hoa vượt xa Ấn Độ ở hầu hết các tiêu chuẩn – tuổi thọ, trình độ học vấn, khả năng kỹ thuật, lượng thực phẩm và sức khỏe. Kỹ thuật cũng vậy, khoảng cách Trung-Ấn sẽ tăng lên: Không những GDP của Trung Hoa vượt Ấn Độ 4 lần, mà Bắc Kinh còn dành 2% GDP của mình cho nghiên cứu và phát triển kỹ thuật so với 0,7% của Ấn Độ. Tổng số tiền trong nghiên cứu và phát triển tư nhân, chính phủ và đại học, Ấn Độ chi gần 48 tỷ đô la hàng năm và có 156 người nghiên cứu trên một triệu dân. Số tiền tương đương đối với Trung Hoa là 346 tỷ USD/năm và 1,089 người nghiên cứu trên một triệu dân. So sánh hai quốc gia về tính khả dụng của Internet; phẩm chất của các trường học, trường đại học và cơ sở hạ tầng; và những thành tựu trong các kỹ thuật tiên tiến (robot, trí tuệ nhân tạo, 5G và siêu máy tính – mà Trung Hoa có con số gần gấp đôi so với Hoa Kỳ), và lợi thế vượt trội của Trung Hoa lại trở nên rõ ràng.
Những khác biệt này giúp giải thích lợi thế rõ ràng của Trung Hoa so với Ấn Độ trong việc phóng chiếu sức mạnh và phẩm chất vũ khí cũng như các hệ thống trinh sát, thu nhận mục tiêu và chiến tranh mạng. Và vì ưu thế tổng thể về kỹ thuật và ngân sách quân sự lớn hơn gần 4 lần so với Ấn Độ, Trung Hoa sẽ duy trì và ngay cả tăng khoảng cách dẫn đầu. Hơn nữa, quân đội Ấn Độ phải di chuyển hơn 2,350 dặm mới đến Biển Đông trong khi quân đội của Hoa lục đã ở ngay vùng biên giới Bắc Ấn Độ. Vì vậy, thật khó để tưởng tượng chính xác bằng cách nào Ấn Độ có thể giúp Mỹ ngăn chặn, chứ chưa nói đến việc đánh bại Trung Hoa.
***
Có lẽ không quốc gia Đông Á nào (không kể Đài Loan) lo lắng về sự trỗi dậy của Trung Hoa hơn Nhật Bản vì những lý do lịch sử và địa lý rõ ràng. Tuy nhiên, Nhật Bản có một số lợi thế lớn so với Ấn Độ. Mặc dù GDP của Nhật Bản chưa bằng 40% của Trung Hoa, nhưng nước này vẫn đứng thứ ba trên thế giới và tổng sản lượng bình quân đầu người nhiều gấp 2,5 lần. Phẩm chất nguồn nhân lực của Nhật Bản là tuyệt vời và đây cũng là một cường quốc kỹ thuật hàng đầu với lớp công nhân lành nghề và chuyên môn khoa học tiến bộ.
Ở mặt quân sự, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản có kỹ thuật tiên tiến và những đánh giá khó tính kết luận rằng các ngành kỹ nghệ quốc phòng tinh vi của Nhật Bản sản xuất vũ khí kỹ thuật cao ở đẳng cấp thế giới. Tuy nhiên, Trung Hoa chi tiêu nhiều gấp 5 lần cho Giải phóng Quân Nhân dân, lực lượng có nhiều vũ khí cần thiết hơn để thành công trong chiến tranh. Giới lãnh đạo Trung Hoa cũng đã không ngừng thúc đẩy hiện đại hóa quân đội và mặc dù Nhật Bản đã tăng ngân sách quốc phòng trong 9 năm liên tiếp, nhưng chi tiêu quân sự đã ở mức dưới 1% GDP trong gần 60 năm. Về nguyên tắc, về căn bản, Tokyo có thể đưa ra quyết định chính trị để tăng tỷ lệ này nhưng không có bằng chứng về bất kỳ hành động nào như vậy trong tương lai. Nếu Nhật Bản tiếp tục duy trì và tham gia liên minh quân sự chống Trung Hoa ở Đông Á, Nhật Bản sẽ phải chấp nhận rủi ro lớn.
Vì Hiệp ước Hợp tác và An ninh của Nhật Bản với Hoa Kỳ không bắt buộc Lực lượng Phòng vệ phải giúp Hoa Kỳ trong một cuộc chiến với Trung Hoa bất kể hoàn cảnh nào (lưu ý ngôn ngữ của Điều V), Nhật Bản sẽ có nguy cơ lãnh hỏa tiễn và những cuộc không kích của Trung Hoa nếu họ vượt quá các nghĩa vụ trong hiệp ước. Không có gì đáng ngạc nhiên, bất chấp lời kêu gọi của Washington về một mặt trận chung, Tokyo đã từ chối cam kết giúp bảo vệ Đài Loan, điều mà Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga đã nói rõ trong phiên họp hồi tháng 4 với Biden và bất chấp việc đề cập đến Đài Loan (một lời kêu gọi ẩn danh cho “hòa bình và ổn định qua eo biển Đài Loan”) trong tuyên bố chung của họ.
Giới chức Mỹ chắc chắn thất vọng, nhưng với thực tế chiến lược, tại sao Nhật Bản lại tung xúc xắc khi họ có thể tin tưởng vào sự bảo vệ của Mỹ mà không phải làm như vậy?
Australia, thành viên thứ tư của Quad, cũng không thể thực sự củng cố nhóm này
Hải quân Úc phải vượt 3000 dặm mới đến Biển Đông, và thêm 500 dặm nữa mới đến Taiwan. Khi đến đó, nước này sẽ phải đương đầu với hỏa tiễn, tàu ngầm và máy bay của Trung Hoa cũng như các hoạt động của Trung Hoa nhằm cắt đứt các đường liên lạc trên biển cung cấp cho các quân đội Úc. Đúng, tàu chiến Úc Đã ra Biển Đông kể từ Thế chiến thứ nhất, nhưng trong vài chục năm qua, Trung Hoa, không còn yếu nữa, đã làm thay đổi cán cân sức mạnh ở khu vực. Mặc dù các tàu hải quân của Úc đã cùng với các tàu của Hoa Kỳ, Ấn Độ và Nhật Bản tham gia cuộc tập trận Malabar (bắt đầu vào năm 1992) hai lần – 2007 và 2020 – hải quân của Úc không có đủ sức mạnh để đảm trách các nhiệm vụ trên biển chống lại Trung Hoa không do Hoa Kỳ đảm nhận. Sự nhiệt tình rõ ràng của Campbell và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan về một chiến lược hải quân mở rộng hơn của Úc sẽ không thay đổi điều đó. Mặc dù người dân Úc ngày càng mất lòng tin vào Trung Hoa và coi đây là một mối đe dọa, nhưng trong một cuộc thăm dò gần đây của Viện Lowy, 57% muốn Australia đứng ngoài bất kỳ cuộc xung đột Trung–Mỹ nào.
***
Có lẽ thật sai lầm khi đánh giá Quad theo các thuật ngữ quân sự thuần túy; xét cho cùng, chiến lược không chỉ đơn giản là vũ lực. Tuy nhiên, một cái nhìn rộng hơn không thay đổi bức tranh tổng thể. Nếu Quad cũng là một quan hệ đối tác chính trị nhằm chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Hoa ở Đông Á, thì chính xác các thành viên sẽ làm gì để đạt được mục tiêu đó và sự phân chia công tác sẽ như thế nào? Làm thế nào để Bộ tứ vượt qua sự lưỡng lự rõ ràng của ASEAN khi bị cuốn vào sự cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa Trung Hoa và các đối thủ? Có lẽ các đồng minh Quad của Hoa Kỳ có thể giúp gây áp lực kinh tế với Bắc Kinh, nhưng do sự phụ thuộc của họ vào thương mại và đầu tư của Trung Hoa cũng như hở sườn dễ bị trả đũa, khó có thể thấy họ làm việc đó ngoại trừ theo từng giai đoạn và tế nhị. Úc, 39% hàng xuất cảng đi sang Trung Hoa so với chỉ có 4% sang Hoa Kỳ, đã phải trải qua cú sốc như vậy sau khi cấm tập đoàn viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Hoa tham gia vào những dự án 5G, chỉ trích hành vi của Bắc Kinh ở Hong Kong và Tân Cương, đồng thời kêu gọi điều tra nguồn gốc của COVID–19. Trung Hoa đã áp tăng thuế nhập cảng trong nhiều năm đối với các mặt hàng xuất cảng chính của Australia, kể cả rượu vang (hơn 200%) và lúa mạch (80%). Hơn nữa, tôm hùm đá – 96% xuất cảng sang Trung Hoa – đã bị kiểm tra chặn lại; một số nhà sản xuất thịt đã bị đóng cửa; và các tàu chở than, bị cấm dỡ hàng, đã không di chuyển trong nhiều tháng. Úc không đầu hàng, nhưng Bắc Kinh không chờ chuyện đó. Mục tiêu của Hoa lục là gửi một thông điệp – không chỉ đến Canberra.
Bộ Tứ sẽ không biến mất; nó sẽ tổ chức các hội nghị thượng đỉnh, ra tuyên bố và tổ chức các cuộc tập trận hải quân. Nhưng những người muốn trở thành trung tâm trong chiến lược be bờ mới của Washington đang tự lừa dối mình.
Tác giả | Rajan Menon là giáo sư Anne và Bernard Spitzer về quan hệ quốc tế tại Đại học Thành phố New York. Ông cũng là thành viên nghiên cứu cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh và Hòa bình Saltzman tại Đại học Columbia và là thành viên không thường trú tại Viện Quincy về Nghệ thuật Quản lý Quốc gia có Trách nhiệm.
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: The Quad Is a Delusion | Rajan Menon | Foreign Policy | June 28, 2021.