Phiên điều trần ngày 6 tháng 1: Bốn điểm quan trọng
Anthony Zurcher | DCVOnline
Hai tuần trước, có nhiều lời đồn về việc ủy ban điều tra vụ tấn công ngày 6 tháng Giêng vào Điện Capitol của Hạ viện Mỹ sẽ được công chúng Mỹ đón nhận như thế nào.
Cuộc điều trần sẽ có người theo dõi hay không? Liệu ủy ban điều tra do Đảng Dân chủ lãnh đạo có thể làm sáng tỏ bất kỳ điều gì mới về cuộc tấn công và những hành động của Tổng thống Donald Trump và những cộng sự viên của ông lúc bấy giờ hay không?
Hóa ra công chúng Mỹ đã theo dõi, 20 triệu người xem/nghe phiên điều trần đầu tiên. Ngoài ra, năm phiên điều trần công khai đã chứng minh là có thể có một số những tiết lộ và chủ đề mới trong suốt hai tuần qua.
Hơn nữa, thủ tục điều trần đã tạo ra đủ một số đầu mối và bằng chứng cho thấy một số phiên điều trần bổ túc là việc cần thiết khi tiến trình này tiếp tục vào giữa tháng 7 sau thời gian tạm nghỉ.
Trong khi chờ đợi, đây là những điểm quan trọng rút ra từ hơn 12 giờ điều trần do ủy ban điều tra vụ tấn công tổ chức cho đến nay.
Những phiên điều trần giống như một phiên tòa xét xử
Một cuộc tranh cãi nhỏ đã bùng nổ vào tuần trước khi chủ tịch ủy ban, đảng viên đảng Dân chủ Bennie Thompson, cho biết ủy ban của ông sẽ không đưa ra bất kỳ đề nghị về tội phạm nào đến Bộ Tư pháp Hoa Kỳ dựa trên cuộc điều tra.
Điều đó đã khiến Phó Chủ tịch ủy ban điều trần, dân biểu đảng Cộng hòa, Liz Cheney nhanh chóng tuyên bố rằng chưa có kết luận nào như vậy — ý kiến đã được một số thành viên khác trong ủy ban lặp lại.
Hồi tháng 4, bà Cheney thậm chí còn đi xa hơn khi nói rằng ủy ban đã thu thập đủ tài liệu để lập một hồ sơ hình sự chống lại cựu tổng thống. Bà nói,
“Hoàn toàn rõ ràng rằng những gì Tổng thống Trump đã — những gì một số người xung quanh ông ấy đã làm — mà họ biết rằng đó là hành vi trái pháp luật. Họ đã cứ làm.”
Liz Cheney
Một điều đã rõ ràng là, liệu ủy ban có thực sự đưa đề nghị về vi phạm hình sự “chính thức” liên quan đến ông Trump hay không — một hành động không có hệ lụy pháp lý cụ thể — toàn bộ cấu trúc của tiến trình là để lập một vụ án trên thực tế chống lại cựu tổng thống.
Những phiên điều trần đã được cấu trúc theo khuôn mẫu như việc truy tố trong một phiên tòa trình bày vụ án.
Trong tuyên bố khai mạc, ông Thompson đã vạch ra “những cáo buộc”, cho rằng ông Trump là trung tâm của một “âm mưu nhiều bước, rộng lớn nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống” và ông “thúc đẩy một đám đông những kẻ nội thù của Hiến pháp tuần hành đến Điện Capitol và lật đổ nền dân chủ Mỹ”.
Sau đó, ủy ban đã vạch ra những yếu tố cổ điển của một vụ án hình sự — rằng tổng thống có phương tiện, động cơ và cơ hội để thực hiện các hành động phạm pháp.
Ủy ban trình bày lời khai của những phụ tá và cố vấn của chính ông Trump rằng ông biết những tuyên bố mà ông đưa ra về gian lận bầu cử là không đúng sự thật và các bước ông đang là là để lật ngược kết quả bầu cử là việc bất hợp pháp.
Tất nhiên, có một điểm khác biệt chính giữa các phiên điều trần này và phiên tòa hình sự. Ông Trump và những người ủng hộ ông đã không có cơ hội để biện hộ cho họ.
Các đồng minh của tổng thống trong Quốc hội, theo lựa chọn của riêng họ, đã tự tránh né trong hai tuần qua, chọn không tham gia các phiên điều trần. Và mặc dù đã có kế hoạch đưa ra một bài phản biện trên truyền hình cáp và trên mạng xã hội, các đảng viên Đảng Cộng hòa gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với sân khấu khổng lồ của ủy ban — được biết là khiến cựu tổng thống mất tinh thần.
Người thật trưng bày hệ quả thật
Trong suốt hai tuần điều trần, một số khoảnh khắc ấn tượng nhất đã đến từ lời điều trần của một số ít nhân chứng đã trực tiếp xuất hiện để thảo luận về những thiệt hại cá nhân mà sự cố gắng lật đổ kết quả thất cử của ông Trump đã gây ra cho họ.
Trong phiên điều trần đầu tiên, cảnh sát viên Caroline Edwards nói về những vết thương mà bà phải chịu khi những người biểu tình xông vào Điện Capitol vào ngày 6 tháng Giêng. Bà cho biết đã chứng kiến “cảnh tàn sát” và “hỗn loạn” gợi nhớ đến một bộ phim chiến tranh, khi những nhân viên đồng đội của bà đổ máu và nôn mửa trong khuôn viên của Điện Capitol.
Những dân biểu đảng Cộng hòa từ chối làm theo kế hoạch của tổng thống đã mô tả những mối đe dọa đối với bản thân và gia đình của họ. Rusty Bowers, Lãnh đạo Đa số Thượng viện Arizona, cho biết những người biểu tình tụ tập bên ngoài nhà ông và dùng loa gọi ông là kẻ ấu dâm và biến thái.
Nhân viên bầu cử mô tả những mối đe dọa sau khi Trump nhắm vào họ. BBC
Hai nhân viên phụ trách bầu cử ở Atlanta, Shaye Moss và mẹ bà, Ruby Freemen, nói về việc phải đối phó với những lời dọa giết và buộc phải rời khỏi nhà của họ sau khi luật sư Rudy Giuliani của ông Trump nêu tên họ, tuyên bố họ “cố gắng đánh cắp cuộc bầu cử”.
Bà Freeman nói: “Không có nơi nào mà tôi cảm thấy an toàn. Tổng thống Hoa Kỳ phải đại diện cho mọi người Mỹ, không nhắm vào một người nào.”
Ủy ban đã dùng những khoảnh khắc này để thúc đẩy quan điểm rằng những phiên điều trần này không chỉ là một cuộc tranh luận học thuật về các thủ tục bầu cử.
Những lời nói của tổng thống và cộng sự viên của ông đã gây ra hậu quả thực sự.
Bằng chứng mới về vai trò của Trump
Trong suốt 5 ngày điều trần, ủy ban đã đưa ra bằng chứng cho thấy ông Trump trực tiếp tham gia vào những nỗ lực nhằm đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 — chứ không chỉ là người đứng ngoài cuộc khi đồng minh của ông hành động nhân danh ông.
Ronna McDaniel, chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa, làm chứng rằng tổng thống đã gọi điện cho bà để thảo luận về kế hoạch tổ chức những đại cử tri “thay thế”, những người sẽ tuyên bố rằng ông Trump thực sự đã giành chiến thắng ở những tiểu bang của họ.
Giới chức đảng Cộng hòa ở Georgia và Arizona dường như đã thảo luận về những nỗ lực của ông Trump nhằm gây áp lực buộc họ phải có những hành động để đảo ngược chiến thắng của ông Biden ở những tiểu bang của họ. Tổng thư ký Georgia Brian Raffensperger đã nói chi tiết về cuộc điện đàm kéo dài gần một giờ trong đó tổng thống thúc giục ông “tìm” số phiếu cần thiết để đưa ông thắng cuộc trong cuộc kiểm phiếu của tiểu bang.
Giới chức chính phủ trong Bộ Tư pháp của Trump làm chứng rằng đích thân tổng thống đã gây áp lực buộc họ phải đưa ra những phát giác có thể có gian lận bầu cử và khuyến khích những cơ quan lập pháp tiểu bang lật ngược kết quả bầu cử của họ cho thấy ông Biden đã giành chiến thắng.
Quyền phó tổng chưởng lý Richard Donoghue điều trần rằng ông Trump đã nói với họ, “chỉ cần nói rằng cuộc bầu cử là gian lận và phần còn để cho tôi và các dân biểu đảng Cộng hòa lo.”
Khi ông Donoghue và các nhân viên bộ Tư pháp của ông từ chối, tổng thống đã cân nhắc việc chỉ định một bộ trưởng tư pháp mới, Jeffrey Clark, người sẽ chấp hành đề ngị của Trump. Nhưng toán nhân viên cao cấp của Bộ Tư pháp đã dọa sẽ từ chức đồng loạt.
Dân biểu Đảng Cộng hòa xin tổng thống ân xá
Trong khi những lời khai trực tiếp đã cung cấp một số thời khắc gây ấn tượng nhất qua năm phiên điều trần đầu tiên, ủy ban Hạ viện cũng đã dùng hàng trăm giờ của lời khai đãc ghi lại từ hơn một ngàn cuộc phỏng vấn mà họ đã thực hiện.
Vào cuối phiên điều trần hôm thứ Năm, ủy ban đã phát lại đoạn băng nhữngc nhân viên cao cấp của Tòa Bạch Ốc kể lại việc những dân biểu Quốc hội đã xin tổng thống ân xá vì những liên quan đến nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020. Danh sách gồm có Matt Gaetz ở Florida và Marjorie Taylor Greene ở Georgia. Thành viên của ủy ban, Adam Kinzinger, một đảng viên Đảng Cộng hòa, nói.
“Lý do duy nhất tôi biết để xin ân xá là vì người ta nghĩ rằng họ đã phạm tội.”
Adam Kinzinger
Trong suốt các phiên điều trần, cựu Tổng chưởng lý Bill Barr đã chứng tỏ là một trong những nhân chứng vắng mặt hiệu quả nhất, khi ông bóc mẽ — và đôi khi bị chế giễu — nhiều tuyên bố của Trump về gian lận bầu cử.
Ivanka Trump và chồng bà, Jared Kushner, cũng gây chú ý khi xuât hiện trên màn hình — đặc biệt là trước đó, khi bà nói rằng bà tin kết luận của ông Barr về việc thiếu bằng chứng là bầu cử gian lận.
Tác giả | Anthony Zurcher là phóng viên Bắc Mỹ kỳ cựu của BBC, đưa tin về các diễn biến chính trị và văn hóa của Hoa Kỳ trên khắp lục địa. Ông làm việc với BBC từ năm 2013 và đã đưa tin về Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, Quốc hội, lĩnh vực kỹ thuật và chính trị tiểu bang Texas cho hơn 100 hãng tin trong suốt sự nghiệp. Anthony sinh ra ở California, lớn lên ở Texas và học đại học ở Washington DC. Ông có thể đếm những tiểu bang của Hoa Kỳ mà ông chưa đến thăm trên một bàn tay.
© 2022 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Jan 6 hearings: Four big things we’ve learned | Anthony Zurcher | BBC News | June 25, 2022.