Trung Hoa dồn dập gởi lời mời nhân tài kỹ thuật sang Tầu làm việc. Phương Tây đang hoảng hốt.

Bertrand Benoit, Liza Lin, Heather Somerville và Kim Mackrael | DCVOnline

Huawei trả lương gấp ba lần để thu hút nhân viên của một công ty cung cấp phụ tùng sản xuất chip , khiến Đức phải nở cuộc điều tra.

OBERKOCHEN, Đức—Ban giám đốc điều hành tại Zeiss SMT, xưởng sản xuất những đồ phụ tùng không thể thiếu để chế tạo sản phẩm bán dẫn mạnh nhất thế giới, đã nhận được một số tin đáng lo ngại vào mùa thu năm ngoái. Những công ty tuyển dụng nhân viên của công ty kỹ thuật Trung Hoa, Huawei Technologies, đã cố gắng lôi kéo nhân viên của Zeiss SMT sang làm việc với họ.

Theo những người hiểu biết về tình hình, những nhân viên có kiến thức và những bí mật kỹ thuật của Zeiss đã nhận được tin nhắn trên mạng LinkedIn, email và điện thoại từ đại diện của Huawei, đề nghị trả lương gấp ba lần lương của họ để gia nhập công ty Trung Hoa này.

Hành động này đã khiến giới tình báo Đức mở một cuộc điều tra vì hộ ngại rằng hàng động này có thể mở một cửa sau để Huawei có thể có được một số tài sản trí tuệ tinh vi nhất thế giới. Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết cuộc điều tra vẫn tiến hành.

Đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy việc săn đón nhân tài đã trở thành mặt trận quan trọng trong cuộc chiến giữa Trung Hoa và phương Tây để giành quyền thống trị kỹ thuật.

Khi những chính phủ phương Tây khiến Trung Hoa khó có thể có được những những kỹ thuật nhạy cảm hơn — một khuynh hướng dự đoán ​​sẽ tiếp tục dưới thời chính quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump — nhiều công ty Trung Hoa đang cố gắng tiến tới bằng cách thu hút lớp kỹ sư hàng đầu trong những lĩnh vực như chất bán dẫn tiên tiến và trí tuệ nhân tạo.

Những công ty Trung Hoa đang tập trung vào một số trung tâm kỹ thuật, gồm Đài Loan, một số khu vực của Châu Âu và Thung lũng Silicon. Nhà chức trách cho biết một số che giấu nguồn gốc Trung Hoa của họ bằng cách thành lập những liên doanh địa phương thuê nhân viên để tránh thu hút sự chú ý của giới chức chính phủ địa phương.

Áp lực này đang buộc giới chức điều hành ở Hoa Kỳ và Châu Âu, nhiều người trong số họ coi việc tuyển dụng là một hoạt động kinh doanh thông thường không nên bị hạn chế, phải đối phó với việc liệu họ có cần phải làm nhiều hơn nữa để kiểm soát hoạt động này hay không và nếu có thì làm như thế nào.

Đài Loan, đã có những quy định nghiêm ngặt về tuyển dụng nhân viên Trung Hoa, cho biết vào tháng 9 rằng họ đã tiến hành một cuộc thanh lọc, cáo buộc tám công ty kỹ thuật Trung Hoa đại lục đã săn trộm nhân tài bất hợp pháp từ đảo quốc này, đe dọa đến khả năng cạnh tranh của Đài Loan.

Chính quyền Nam Hàn đang tăng cường hình phạt cho những người chuyển giao kỹ thuật nhạy cảm bất hợp pháp cho những nước ngoài như Trung Hoa, kể cả khi họ được tuyển dụng. Quốc gia này đang phải phải giải quyết một số vụ án, gồm cả vụ án mà một cựu giám đốc điều hành của Samsung Electronics bị buộc tội lấy cắp bất hợp pháp bản vẽ nhà máy của Samsung để xây dựng một nhà máy sản xuất chip y hệt tại Trung Hoa.

Hoa Kỳ và Châu Âu vẫn khá cởi mở đối với việc tuyển dụng của hầu hết những công ty Trung Hoa. Nhưng giới chức tình báo Châu Âu cho biết họ đã theo dõi với sự lo ngại khi những tác nhân có liên hệ với Trung Hoa cố gắng dụ dỗ những chuyên gia từ những công ty kỹ thuật cao của lục địa này. Những cơ quan tình báo Hoa Kỳ cho biết trong đánh giá mối đe dọa mới nhất của họ rằng họ tin rằng Trung Hoa đang cố gắng lợi dụng việc tuyển dụng nhân tài như một cách để trở thành siêu cường khoa học và kỹ thuật.

Bí mật về chất bán dẫn

Giới chức an ninh phương Tây đặc biệt lo ngại về những nỗ lực của Trung Hoa nhằm vào ASML Holding, một trong những công ty kỹ thuật quan trọng nhất thế giới, và những nguồn cung cấp của công ty này, gồm cả Zeiss của Đức. Công ty Hoà Lan này là công ty duy nhất trên toàn cầu có khả năng sản xuất những máy móc tinh vi cần thiết để in những cấu trúc nhỏ hơn 1/10.000 chiều rộng của sợi tóc người lên chip cho AI tiên tiến và những ứng dụng khác.

ASML mất hàng chục năm để thành thạo chế tạo những máy in thạch bản gọi là máy quét EUV. Nếu không có chúng, Trung Hoa không thể sản xuất chip ở tiên tiến nhất. Chính phủ Hoà Lan không cho ASML vận chuyển những máy EUV của mình, cũng có thể có ứng dụng quân sự, sang Trung Hoa.

Kể từ năm 2021, Huawei đã tuyển dụng hàng chục kỹ sư và nhân viên khác đang làm việc tại Trung Hoa, những người đang làm việc về in thạch bản và quang học cho những công ty gồm ASML và những công ty phương Tây khác, dữ liệu từ LinkedIn và trang web mạng việc làm Trung Hoa Maimai cho thấy. Một kỹ sư Trung Hoa đã rời ASML khoảng một chục năm trước với kiến ​​thức về một số phần mềm của công ty sau đó đã thành lập một công ty đối thủ tại Trung Hoa, theo hồ sơ đăng ký công ty và ASML.

Một cựu nhân viên của ASML tại Đài Bắc cho biết ông nhận được những lời mời đi làm việc từ những công ty tuyển dụng nhân viên của Trung Hoa hàng tháng trong hai năm sau khi ông rời công ty vào năm 2020. Kỹ sư này cho biết Huawei đặc biệt kiên trì, với nhiều nỗ lực kết nối trên LinkedIn. Ông ấy không bao giờ trả lời.

ASML cho biết họ không có dấu hiệu nào cho thấy hoạt động tuyển dụng bất thường đối với nhân viên của mình và tỷ lệ nhân viên nghỉ việc rất thấp ở Hoà Lan và trên toàn cầu.

Bộ Ngoại giao Trung Hoa cho biết họ không biết về những ví dụ về nạn săn trộm nhân tài, đồng thời nói thêm rằng tương tác của Trung Hoa với nhân tài nước ngoài không khác gì những quốc gia khác. Huawei đã không trả lời yêu cầu bình luận.

‘Spray and pray’

Trung Hoa đã nói rõ rằng tuyển dụng là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt là đối với những kỹ thuật cạnh tranh như AI. Một kế hoạch chi tiết của chính phủ về phát triển AI vào năm 2017 kêu gọi thu hút nhân tài “bậc nhất”, gồm “những khoa học gia hàng đầu quốc tế” trong những lĩnh vực như máy học, lái xe tự động và người máy thông minh.

Paul Triolo, đồng chủ nhân của công ty tư vấn kinh doanh DGA Group, cho biết việc thu hút những kỹ sư nước ngoài có thể cung cấp một lối tắt có giá trị cho những công ty Trung Hoa vì kinh nghiệm của họ không dễ dàng bị sao chép hoặc đánh cắp.

“Những chính phủ trên thế giới hiện quan tâm nhiều hơn đến điều này”, mặc dù việc xác định ranh giới tuyển dụng có thể chấp nhận được sẽ là “một công tác rất khó khăn và khó thực thi.”

Paul Triolo

Nhiều chính phủ đã hạn chế quan hệ đối tác học thuật và kinh doanh với Trung Hoa hoặc đưa ra những chương trình sàng lọc đầu tư cho những vụ mua lại của Trung Hoa. Nguồn tài trợ của nhà nước dành cho những công ty Trung Hoa cho phép họ trả mức lương cao hơn mức mà những công ty phương Tây có thể trả.

Đức đã cấm dùng kỹ thuật Huawei trong một số bộ phận của mạng viễn thông của mình.

Nhiều kỹ sư không muốn nhận những lời mời đi làm việc như vậy, với lý do rủi ro về danh tiếng và lo ngại về việc hòa nhập vào văn hóa doanh nghiệp Trung Hoa. Tuy nhiên, những công ty Trung Hoa lại có rất nhiều cách thuê người—một chiến lược mà một cựu tuyển dụng viên của Huawei mô tả trong một cuộc phỏng vấn là “phun và cầu nguyện”—mà chắc chắn một số người sẽ đồng ý.

Thông thường, họ mang theo bí mật thương mại. Năm ngoái, giám đốc điều hành của công ty bán dẫn California FemtoMetrix đã điều trần trước Quốc hội rằng bí mật thương mại của công ty ông đã bị đánh cắp khi ba nhân viên nghỉ việc để đi thành lập một công ty bán dẫn ở Trung Hoa, mang theo hàng nghìn tài liệu của FemtoMetrix.

Alon Raphael, giám đốc điều hành của FemtoMetrix, cho biết trong lời điều trần rằng đây là một ví dụ về “chiêu trò đánh cắp tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ” của Trung Hoa.

Trong một cuộc phỏng vấn, Raphael cho biết công ty của ông “vẫn” gần như không còn hoạt động kinh doanh và ông không thể huy động được nguồn tài trợ đáng kể kể từ vụ trộm.

Bộ Ngoại giao Trung Hoa cho biết Trung Hoa tôn trọng những quy tắc về sở hữu trí tuệ và bất kỳ báo cáo nào về cáo buộc đánh cắp tài sản trí tuệ đều là vu khống vô căn cứ.

Rắc rối của Đài Loan

Tại Đài Loan, quê hương của Taiwan Semiconductor Manufacturing, xưởng sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, giới chức công ty cho biết họ bắt đầu thấy tình trạng săn trộm nhân tài và đánh cắp bí mật thương mại của Trung Hoa gia tăng vào khoảng năm 2015. Thất vọng, họ đã phê duyệt những quy định mới vào năm 2022, cấm bất kỳ ai tiết lộ kỹ thuật quan trọng đối với an ninh quốc gia và khả năng cạnh tranh kỹ thuật của Đài Loan cho những nước ngoài.

Những người vi phạm có thể phải thụ án lên tới 12 năm tù và khoản tiền phạt lên tới khoảng 3 triệu đô la. Đài Loan cũng tăng cường hình phạt đối với những công ty trong nước hoạt động như bình phong cho những công ty Trung Hoa thuê nhân tài.

Sun Chen-yi, phó tổng giám đốc cục điều tra thuộc Bộ Tư pháp Đài Loan cho biết, “Kiến thức nằm trong não của họ và trong một số trường hợp, cả một nhóm có thể bị một công ty Trung Hoa săn đón.” Từ năm 2020 đến tháng 7 năm 2024, bộ này đã điều tra khoảng 90 trường hợp săn trộm nhân tài, hầu hết liên quan đến chất bán dẫn, điện tử và máy móc, Sun cho biết.

Vài năm trước, Liang Mong Song, cựu kỹ sư Đài Loan cao cấp tại TSMC và Samsung, đã đi làm việc với công ty sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất Trung Hoa, Semiconductor Manufacturing International. Liang thường được ghi nhận là người có công trong việc đưa SMIC có trụ sở tại Thượng Hải lên vị trí cao hơn, công ty đã giúp Huawei sản xuất bộ xử lý điện thoại thông minh tiên tiến nhất của họ vào năm ngoái, một con chip bảy nanomet dùng trong một trong những chiếc điện thoại mạnh nhất của hãng.

Trong cuộc thanh lọc mới nhất của Đài Loan, chính quyền cho biết họ đã đột kích 30 địa điểm và thẩm vấn 65 cá nhân tại bốn thành phố. Trong số tám công ty bị cáo buộc săn trộm nhân tài bất hợp pháp có một nhà sản xuất dụng cụ làm chip lớn của Trung Hoa.

Một số công ty chip của Trung Hoa cố gắng che giấu nguồn gốc của mình, hợp tác với những công ty thuê nhân viên có trụ sở tại Singapore và Hong Kong. Giới điều tra cho biết họ cũng hợp tác với người Đài Loan để mở công ty trên đảo để thuê những kỹ sư địa phương.

Mối liên hệ với Đức

Chính quyền Đức cũng lo ngại về những nỗ lực của Trung Hoa nhằm thu hút kỹ sư của những nhà cung cấp cho ASML.

Gương chuyên dụng của Zeiss SMT tạo nên trung tâm của những hệ thống EUV phức tạp của ASML, đôi khi có kích thước bằng một chiếc xe buýt. kỹ thuật của Zeiss được coi là tiên tiến đến mức hầu hết du khách đều không được phép vào trụ sở chính của công ty. Hình ảnh trong những tài liệu quảng cáo của công ty được chỉnh sửa cẩn thận để không tiết lộ bí mật thương mại.

Khi nhân viên Zeiss phúc trình về những nỗ lực của Huawei để săn trộm nhân viên vào mùa thu năm ngoái, họ đã chia sẻ hồ sơ của những người tuyển dụng an viên với ban quản lý của họ, theo những người hiểu biết về tình hình. Những người hiểu rõ vấn đề này cho biết mặc dù không có nhân viên nào rời bỏ công ty, nhưng người vận động hành lang chính cho công ty mẹ của Zeiss SMT đã nêu vấn đề này với giới chức chính phủ, dẫn đến cuộc điều tra của tình báo Đức.

Zeiss và cơ quan tình báo trong nước của Đức, Văn phòng Bảo vệ Hiến pháp Liên bang, còn được gọi là BfV, đã từ chối không bình luận.

Sau đó, người ta thấy rằng Huawei cũng đã nhắm mục tiêu vào Trumpf, một công ty Đức sản xuất bộ khuếch đại laser tạo ra nguồn sáng tập trung để tạo ra những chi tiết của chip, một số trong đó chỉ bằng một phần nhỏ kích thước của một hạt cát.

Một phát ngôn viên của Trumpf cho biết họ “cũng đã ghi nhận những cách tiếp cận tăng cường của những công ty Trung Hoa như Huawei nhắm vào nhân viên của chúng tôi.” Ông cho biết không có cách nào thành công.

Chính quyền Berlin đã kiềm chế không can thiệp quá nhiều vào những quyết định kinh doanh như chủ công ty có thể thuê ai.

Berlin gần đây đã thông qua luật cấm những nhà khai thác viễn thông sử dụng những phụ phẩm của Huawei trong những bộ phận nhạy cảm của mạng lưới của Đức, lặp lại những hạn chế nghiêm ngặt hơn mà Hoa Kỳ áp dụng đối với Huawei vào năm 2020. Nhưng điện thoại di động và những sản phẩm khác của công ty Trung Hoa này vẫn được bán tại quốc gia này. Huawei điều hành năm trung tâm nghiên cứu trên khắp nước Đức, chuyên về hệ thống quang học và những lĩnh vực khác.

Nhiều người trong chính phủ tỏ ra nghi ngờ rằng có thể ngăn chặn được tình trạng săn trộm. Luật mới có thể khiến những công ty Trung Hoa khó thành lập tại Đức hơn với mục đích tuyển dụng nhân tài có khả năng sẽ thất bại sau khi chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz sụp đổ.

Tuy nhiên, Friedrich Merz, người đứng đầu Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo trung hữu và theo những cuộc thăm dò, là ứng cử viên có thể trở thành thủ tướng tiếp theo, đã đưa ra những lưu ý cứng rắn hơn về Trung Hoa. Ông nói với hãng tin Đức DPA trong một cuộc phỏng vấn vào đầu năm nay, “Những công ty Đức cũng là mục tiêu, và điều đó khôngchấp nhận được.”

© 2024 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

________________________

Nguồn: China Is Bombarding Tech Talent With Job Offers. | Maria Snegovaya and Jon B. Alterman | Foreign Affairs | November 25, 2024. Joyu Wang ở Đài Bắc và Dustin Volz ở Washington đã đóng góp cho bản tin này.