Dù gò mấy con số thế nào đi nữa thì đại dịch này chỉ mới bắt đầu

William Hanage | DCVOnline

Dễ hiểu vì sao mọi người đang muốn nghe tin tốt. Nhưng sự thật là chúng ta chưa kiểm soát được coronavirus ở đâu hết.

Gần đây, thật là họa vô đơn chí. Nhưng với việc Boris Johnson vừa ra khỏi bệnh viện hôm Chủ nhật, và tuyên bố cho rằng chủng ta đã vượt qua khó nhọc đỉnh điểm của Dịch vụ Y tế Quốc gia trong lễ Phục sinh, người ta có thể tưởng rằng cơn bão đang qua và đại dịch Covid-19 sẽ sớm là một kỷ niệm.

Các báo cáo nghiên cứu về các cộng đồng đã bị đại dịch tấn công cho người ta cảm tưởng như vậy. Cuối cùng, chúng ta bắt đầu thấy kết quả của công việc tìm kiếm các dấu hiệu cho thấy con người đã bị nhiễm bệnh, qua sự hiện diện của kháng thể chống lại virus Sars-CoV-2, gây ra bệnh Covid-19. Một số dữ liệu này cho thấy một cách chắc chắn rằng có nhiều người nhiễm bệnh mà không ai hay, với những triệu chứng nhẹ duy nhất như mất khả năng ngửi và nếm, và kết quả là, có nhiều người có thể miễn dịch hơn người ta tưởng. Chắc chắn đây là một dấu hiệu cho thấy những cộng đồng trên toàn thế giới có thể thở phào nhẹ nhõm, và bắt đầu trở lại làm việc?

Thật không may, nó không phải thế.

*Đỉnh núi Matterhorn*. Nguồn: https://www.smithsonianmag.com/

Nói về “đỉnh điểm” có thể gây hiểu lầm, bởi vì nó không rõ liệu người ta đang nói về đỉnh của núi Matterhorn hay đỉnh Núi Bàn (Table Mountain) — cả hai đều có đỉnh, nhưng đỉnh này rõ ràng hơn nhiều so với đỉnh kia. Ở các quốc gia như Ý (không giống như Vũ Hán), sự gia tăng ban đầu trong đại dịch Covid-19 đã không giảm thiểu nhanh chóng. Có nhiều lý do cho điều này nhưng quan trọng nhất là tác động của sự xa cách vật lý đạt được ở Trung Hoa là việc khó thực hiện ở những nơi khác, phần lớn là vì các quyền tự do mà chúng ta đánh giá không sai trong các nền dân chủ tự do.

Tệ hơn, có thể có cả một dãy núi. Nói cách khác, những gì đang xảy ra ngay bây giờ có thể chỉ là một đỉnh — không phải là đỉnh. Và lý do cho điều này là bất kể tất cả những dấu hiệu tích cực từ kết quả xét nghiệm kháng thể, phần lớn dân số không được miễn dịch.

Một bài xã luận trên Tạp chí Y khoa Anh (BMJ) đã cho hay dữ liệu từ Trung Hoa cho thấy rằng có đến 4/5 trường hợp nhiễm Sars-CoV-2 có thể không có triệu chứng. Sau đó, bài viết tiếp tục trích dẫn những người từ Trung tâm y học dựa trên bằng chứng ở Oxford, người nói rằng nếu đây là sự thật thì “chúng ta đang giới nghiêm ngăn chặn cái quái gì vậy?” Tôi ước rằng những người đó sẽ đủ can đảm để đi đến và lặp lại ý kiến đó trong một khu cứu cấp ở Bronx ngay bây giờ, trong đó y học thực tế đang diễn ra. Lo lắng về tỷ lệ chính xác của lây nhiễm không có triệu chứng, hoặc thời gian miễn dịch hiện tại chưa biết và một “đợt sóng thứ hai” có thể xẩy ra, giống như vỗ tay một cách lịch sự trong buổi trình diễn nhạc jazz và lẩm bẩm “hay thật” khi thính đường đang bị đập phá và dương cầm thủ vừa bị lấy mất thủ cấp.

Đã có hơn 93.000 trường hợp Covid-19 được xác định ở Anh. Hãy tính cho gọn và nói nó là 100.000. Vì vậy, nếu các báo cáo trong bài xã luận trên BMJ là chính xác, thì con số thực tế phải được nhân lên năm lần, trong trường hợp đó đã có nửa triệu người nhiễm bệnh ở Anh. Nếu đây thực sự là đỉnh điểm và chúng ta sẽ thấy có nhiều người nhiễm bện trên đường đi xuống, thì sẽ có tổng số 1 triệu người đã nhiễm từ khi dịch bệnh bắt đầu ở Anh — hy vọng tất cả những người đó sẽ được miễn dịch.

Điều đó sẽ khiến khoảng 65 triệu người ở Anh vẫn chưa có miễn dịch.

Tôi sẽ lạc quan một cách bất thường ở đây, và cho rằng tất cả những người có Covid-19 đều trở nên miễn dịch hoàn toàn (không chắc đã như thế) và virus này đang hướng đến kết thúc ít có thể lây nhiễm hơn trong phạm vi ước tính hiện có. Nếu đây là trường hợp sẽ xẩy ra, sẽ cần một nửa dân số đã bị nhiễm bệnh để đạt được mức độ miễn dịch dân số để nó có thể ngăn chặn dịch bệnh tiếp tục phát triển và áp đảo các hệ thống y tế.

Khi tôi viết dòng này, Vương quốc Anh báo cáo đã có hơn 10.000 người chết vì Covid-19. Do thực tế thu thập dữ liệu trong hoàn cảnh khẩn cấp vì dịch bệnh truyền nhiễm như thế này, có thể đó là một sự đánh giá thấp. Một lần nữa, nếu chúng ta cho rằng đây là mức cao nhất và có cùng một con số người thiệt mạng trên đường giảm xuống thì tổng cộng sẽ có 20.000 người chết từ khi dịch bệnh mới bắt đầu. Và để có được sự miễn dịch toàn dân, chúng ta phải nhân số đó lên ít nhất là 30 lần, dựa trên dữ liệu hiện tại, tối thiểu là khoảng 600.000 người thiệt mạng để có thể đến đó.

Những gì con số người chết vì coronavirus tại Vương quốc Anh không cho chúng ta biết — video giải thích.

Tìm được một loại vaccine để đưa ra một giải pháp hoàn chỉnh cho đại dịch này, ngay cả trong hoàn cảnh tốt nhất, vẫn còn rất xa. Nhưng không khó để thấy nhiều cách chúng ta có thể làm tốc độ của đại dịch chậm lại và cứu bệnh nhân khỏi tay tử thần. Một trong số đó là cải thiện thật nhiều việc xét nghiệm để xác định những người đã nhiễm và những người đã giao tiếp với họ, có thể được bổ túc bằng các phương pháp kỹ thuật số thông minh để tìm ra những người có nguy cơ nhiễm bệnh.

Chính phủ khắp nơi trên khắp thế giới đang cố gắng để giữ việc làm cho công nhân viên và doanh nghiệp hoạt động trong giai đoạn vẫn còn giới nghiêm – nhưng đang bi áp lực phải nhanh chóng chấm dứt việc giới nghiêm như vậy. Tôi hiểu rằng đây sẽ là một thiệt hại khổng lồ đối với nền kinh tế. Nhưng cái chết của hàng ngàn người cũng như vậy: đơn giản là chúng ta không thể cách ly triệt để một nền kinh tế ra khỏi tác động của đại dịch loại này.

Nơi tôi sống, ở Cambridge Massachusetts, tôi cứ nghe tiếng còi hụ của xe cứu cấp. Cuộc khủng hoảng này không gần kết thúc, hoàn toàn ngược lại. Đại dịch chỉ mới bắt đầu.

Tác giả | Tiến sĩ William Hanage là giáo sư về tiến hóa và dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm tại Harvard

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: No matter how you crunch the numbers, this pandemic is only just getting started | William Hanage | The Guardian | Apr 16, 2020.