Thuốc chủng ngừa COVID có thể ngừng lây dịch không? Giới khoa học chạy đua để tìm câu trả lời
Smriti Mallapaty | DCVOnline
Việc kiểm soát đại dịch sẽ cần đến những mũi chích ngừa sự lây lan của virus, nhưng rất khó đo lường đặc điểm đó.
Khi các quốc gia triển khai thuốc chủng ngừa COVID-19, một số nghiên cứu đang được tiến hành để xác định xem liệu các mũi tiêm có thể ngăn mọi người vẫn bị nhiễm bệnh và truyền virus SARS-CoV-2 hay không. Thuốc chủng ngừa sự lây truyền có thể giúp kiểm soát đại dịch nếu chúng được tiêm cho đủ số người.
Các phân tích sơ bộ cho thấy ít nhất một số loại thuốc chủng ngừa có khả năng có tác dụng ngăn chặn sự lây truyền. Nhưng việc xác nhận tác động đó — và cường độ của nó — rất khó vì sự sụt giảm nhiễm trùng trong một khu vực nhất định có thể được giải thích bởi các yếu tố khác, chẳng hạn như sự giơi nghiêm và thay đổi cách sinh hoạt. Không chỉ vậy, virus có thể lây lan từ những người mang mầm bệnh không có triệu chứng, điều này khiến cho việc phát giác những người nhiễm bệnh đó trở nên khó khăn.
Marc Lipsitch, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Harvard T. H. Chan ở Boston, Massachusetts cho biết:
“Đây là một trong những loại nghiên cứu khó nhất. Tất cả chúng tôi đều đang hết sức, cố gắng xem chúng tôi có thể lấy gì từ những mẩu dữ liệu nhỏ được tiết lộ. Sẽ có kết quả từ một số nghiên cứu được mong đợi trong vài tuần tới.
Marc Lipsitch
Ngừng nhiễm virus?
Mặc dù hầu hết các thí nghiệm lâm sàng về thuốc chủng ngừa COVID-19 cho thấy thuốc chủng ngừa ngăn ngừa được bệnh, một số kết quả thí nghiệm cũng đưa ra manh mối rằng các mũi tiêm có thể ngăn ngừa nhiễm trùng. Larry Corey, một nhà nghiên cứu tiêm chủng tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, Washington, cho biết một loại thuốc chủng ngừa có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng ngay từ đầu sẽ giúp giảm sự lây truyền.
Trong quá trình thử nghiệm thuốc chủng ngừa của Moderna, sản xuất ở Boston, các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu tất cả những người tham gia để xem họ có bất kỳ RNA nào của virus hay không. Họ thấy số người nhiễm trùng không có triệu chứng giảm 2/3 ở những người được tiêm mũi Moderna đầu tiên của thuốc chủng ngừa hai liều đó, so với những người được dùng giả dược. Nhưng họ chỉ xét nghiệm hai lần, cách nhau khoảng một tháng, vì vậy có thể đã bỏ sót nhiễm trùng.
Thí nghiệm ở Vương quốc Anh về loại thuốc chủng ngừa do Đại học Oxford và AstraZeneca sản xuất đã xét nghiệm cho những người tham gia mỗi tuần và ước tính giảm 49,3% các trường hợp nhiễm trùng không có triệu chứng ở một nhóm nhỏ những người được tiêm chủng so với nhóm không được tiêm chủng.
Pfizer, có trụ sở tại Thành phố New York và là công ty sản xuất thuốc chủng ngừa COVID-19 hàng đầu khác, nói rằng họ sẽ bắt đầu kiểm tra người tham gia hai tuần một lần trong các thí nghiệm thuốc chủng ngừa diễn ra ở Hoa Kỳ và Argentina, để xem liệu mũi tiêm phòng có thể ngăn ngừa nhiễm trùng hay không.
Ít lây nhiễm?
Có thể thuốc chủng ngừa sẽ không ngăn chặn hoặc làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm trùng. Tuy nhiên, mũi chích ngừa có thể làm cho những người bị nhiễm ít có khả năng truyền virus hơn hoặc làm cho họ ít bị nhiễm virus hơn, và do đó làm giảm sự lây truyền.
Một số nhóm nghiên cứu ở Israel đang đo ‘lượng virus’ – nồng độ của virus ở những người được tiêm chủng, những người sau đó có kết quả đã nhiễm SARS-CoV-2. Giới nghiên cứu đã thấy rằng lượng virus là một dấu hiệu tốt cho biết khả năng lây nhiễm[1].
Trong kết quả sơ bộ, một nhóm đã quan sát thấy sự sụt giảm đáng kể lượng virus ở một số ít người bị nhiễm SARS-CoV-2 trong 2-4 tuần sau khi nhận liều thuốc chủng ngừa Pfizer đầu tiên, so với những người nhiễm virus trong hai tuần đầu sau khi tiêm[2]. Virginia Pitzer, một chuyên gia mô hình các bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Yale ở New Haven, Connecticut cho biết,
“Dữ liệu chắc chắn kích thích sự tò mò và cho rằng tiêm chủng có thể làm giảm khả năng lây nhiễm của COVID-19, ngay cả khi nó không ngăn ngừa được hoàn toàn sự lây nhiễm.”
Virginia Pitzer
Thí nghiệm của Oxford – AstraZeneca cũng quan sát thấy sự sụt giảm lượng virus ở một nhóm nhỏ những người được tiêm chủng nhiều hơn so với nhóm không được tiêm chủng.
Tuy nhiên, giới nghiên cứu cho biết liệu sự giảm lượng virus quan sát được này có đủ để làm cho một người nào đó ít lây nhiễm hơn trong đời thực hay không vẫn chưa rõ ràng.
Tiêu chuẩn vàng
Để thực sự xác định liệu thuốc chủng ngừa có ngăn ngừa lây truyền hay không, giới nghiên cứu đang theo dõi những tiếp xúc gần gũi của những người được tiêm chủng để xem liệu họ có được bảo vệ gián tiếp khỏi nhiễm trùng hay không.
Như một phần của chương trình nghiên cứu đang diễn ra trên hàng trăm nhân viên chăm sóc sức khỏe ở Anh, tên là PANTHER, giới nghiên cứu tại Đại học Nottingham đã kiểm tra các nhân viên chăm sóc sức khỏe và những người họ sống cùng về kháng thể SARS-CoV-2 và RNA virus từ tháng 4 đến Tháng 8 năm ngoái, vào khoảng thời gian của đợt đại dịch đầu tiên. Ana Valdes, một nhà dịch tễ học di truyền học, cho biết hiện họ sẽ kiểm tra lại một số công nhân sau khi những người đó đã được tiêm thuốc thuốc chủng ngừa Pfizer, cũng như những người tiếp xúc gần gũi với họ, những người chưa được tiêm vaccine, để xem liệu nguy cơ lây nhiễm có giảm đối với những người tiếp xúc gần hay không. tại trường Đại học Đại học Nottingham. Valdes nói: Nếu nguy cơ giảm, điều đó có nghĩa là thuốc chủng ngừa có thể ngăn ngừa sự lây truyền.
Các nhóm khác, ở Israel, cũng đang lên kế hoạch nghiên cứu những gia đình có một thành viên đã được tiêm chủng. Nếu những người này bị nhiễm bệnh, các nhà nghiên cứu có thể xem liệu họ có truyền virus cho các thành viên khác trong gia đình hay không.
Tại Brazil, một cuộc thí nghiệm sẽ phân phối ngẫu nhiên các liều thuốc chủng ngừa COVID-19 do công ty dược phẩm Sinovac ở Bắc Kinh sản xuất đến thị trấn Serrana theo từng giai đoạn trong vài tháng. Cách thí nghiệm này có thể cho thấy liệu việc giảm COVID-19 ở các vùng được tiêm chủng có góp phần làm giảm sự lây truyền ở các vùng chưa được tiêm chủng hay không. Nicole Basta, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Đại học McGill ở Montreal, Canada, cho biết điều này sẽ chứng minh tác dụng gián tiếp của vaccine.
Basta cho biết cần có các nghiên cứu về những cá thể và quần thể lớn hơn để xem Thuốc chủng ngừa bảo vệ chống lại sự lây truyền tốt như thế nào.
“Chúng ta thực sự cần bằng chứng trải rộng trên toàn bộ quang phổ.”
Nicole Basta
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Can COVID vaccines stop transmission? Scientists race to find answers | Smriti Mallapaty | Nature | Feb. 19, 2021.
doi: https://doi.org/10.1038/d41586-021-00450-z
[1] Marks, M. et al. Lancet Infect. Dis. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(20)30985-3 (2021).
[2] Levine-Tiefenbrun, M. et al. Preprint at medRxiv https://doi.org/10.1101/2021.02.06.21251283 (2021)