Nam Hàn buộc tội Tổng thống Yoon Suk Yeol vì quyết định ban hành thiết quân luật

Jiyoung Sohn, Timothy W. Martin, Josh Chin

SEOUL – Cơ quan lập pháp Nam Hàn đã buộc tội Tổng thống Yoon Suk Yeol về quyết định ban hành thiết quân luật trong thời gian ngắn, bắt đầu một tiến trình kéo dài hàng tháng để có thể chọn một người lãnh đạo mới sau một trong những chương hỗn loạn nhất của nước này trong những năm gần đây.

Cần đa số 2/3, nghị sĩ đã bỏ phiếu 204 – 85 thuận để buộc tội Yoon, và ông sẽ bị tước quyền tổng thống ngay lập tức. Có ba phiếu trắng, tám phiếu không hợp lệ. Cuộc bỏ phiếu cuối tuần trước để buộc tội tổng thống bảo thủ đã thất bại. Thủ tướng nước này, Han Duck-soo, cựu đại sứ tại Mỹ, tốt nghiệp Harvard tại Mỹ, sẽ giữ chức quyền tổng thống trong thời gian này.

Trong một bài phát biểu được thu hình trước sau cuộc bỏ phiếu hôm thứ Bẩy, Yoon chấp nhận rằng thời gian làm tổng thống của ông đã bị tạm dừng và bầy tỏ sự thất vọng vì những nỗ lực trong quá khứ của ông “có thể đã vô ích.” Ông kêu gọi mọi người “đoàn kết dưới sự lãnh đạo của quyền tổng thống” và cùng nhau hợp tác để vì sự an toàn và hạnh phúc của người dân.

Nhiệm kỳ 5 năm của Yoon kết thúc vào năm 2027, ông cho biết: “Mặc dù tôi có thể dừng lại một thời gian ngắn, nhưng hành trình hướng tới tương lai mà chúng ta đã cùng nhau bước đi trong hai năm rưỡi qua sẽ không bao giờ dừng lại.” Theo luật, ông không thể tái tranh cử.

Yoon sẽ không bị cách chức cho đến khi tòa hiến pháp Nam Hàn duyệt xét và chứng nhận cuộc bỏ phiếu buộc tội. Tòa hiến pháp có tới sáu tháng để làm việc đó, mặc dù tòa đã ban hành án lệnh nhanh hơn nhiều so với những vụ buộc tội trước đây. Nếu quyết định được giữ nguyên, một cuộc bầu cử nhanh chóng sẽ diễn ra trong vòng 60 ngày.

Người dẫn đầu rõ ràng trong cuộc bầu cử chớp nhoáng là Lee Jae-myung, kẻ thù không đội trời chung của Yoon và là người đứng đầu Đảng Dân chủ thiên tả, và là người đã dẫn đầu nỗ lực buộc tội tổng thống. Một cuộc thăm dò gần đây cho thấy tỷ lệ ủng hộ Lee là 52%, với tỷ lệ ủng hộ của phe bảo thủ cao nhất là khoảng 10%. Lee sẽ đem lại một màu sắc khác cho chính sách đối ngoại của Nam Hàn: Ông muốn có liên lạc với Bắc Hàn, độc lập hơn với Mỹ, cân bằng với Trung Quốc và đường lối cứng rắn hơn với Nhật Bản.

Sau khi Yoon nhậm chức vào năm 2022 sau người tiền nhiệm thiên tả, Seoul đã khôi phục ngoại giao với Tokyo, thiết lập mối quan hệ sâu sắc hơn với chính quyền Biden và phối hợp quân sự chưa từng có giữa Mỹ, Nhật Bản và Nam Hàn — chẳng hạn như hành động năm ngoái lần đầu tiên liên kết hệ thống phi đạn- radar của họ. Yoon cũng có lập trường đối đầu với chế độ của người lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un, cho rằng hòa bình đạt được nhờ sức mạnh.

Một tuần trước, nghị sĩ thuộc Đảng Dân Quyền cầm quyền của ông Yoon đã bỏ ra khỏi quốc hội trước khi cuộc bỏ phiếu buộc tội có thể diễn ra, khiến phe đối lập không thể đạt được số phiếu tối thiểu 200 phiếu. Áp lực tiếp tục đè nặng lên Yoon, và ông ngày càng trở nên cứng rắn, thề sẽ “chiến đấu đến cùng” tại một bài diễn văn thu hình được trước hôm thứ Năm. Nhưng thứ Bảy tuần này, ít nhất 12 thành viên trong đảng của Yoon đã ủng hộ đề nghị buộc tội ông của phe đối lập. Phe đối lập có 192 phiếu trong quốc hội đơn viện gồm 300 ghế của Nam Hàn.

Lee nói với những người ủng hộ sau cuộc bỏ phiếu, “Dân chúng đã chứng tỏ rằng họ là người làm chủ đất nước này. Chúng ta đã vượt qua được một trở ngại nhỏ, nhưng những trở ngại lớn hơn và thách thức hơn đang chờ đợi chúng ta.”

Yoon cho biết ông ban hành sắc lệnh thiết quân luật vào ngày 3/12 vì tuyệt vọng và để cảnh cáo công chúng về một “cuộc khủng hoảng thảm khốc” đang diễn ra trong nước. Ông cũng cáo buộc phe đối lập đang thực hiện những thủ đoạn chính trị, từ ngăn chặn luật pháp đến buộc tội những viên chức chính phủ hàng đầu. Ông cáo buộc những kẻ thù chính trị của mình đã khiến Nam Hàn dễ bị “quân cộng sản” Bắc Hàn tấn công.

Theo cuộc thăm dò được công bố vài ngày trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Bẩy, hơn 90% người dân Nam Hàn muốn truất phế Yoon. Theo một cuộc thăm dò được công bố hôm thứ Sáu, tỷ lệ tán thành của Yoon đã giảm xuống mức thấp nhất là 11%.

Theo ước tính của cảnh sát, bên ngoài tòa nhà Quốc hội ở trung tâm Seoul, khoảng 200.000 người biểu tình đã tụ tập, tăng gần gấp đôi số người xuống đường vào tuần trước. Dịch vụ điện thoại ở đó đã bị gián đoạn do số đông người biểu tình. Dịch vụ xe điện ngầm thường xuyên đến khu vực này đã bị đình chỉ trong thời gian ngắn.

Lee Hye-joo, 24 tuổi, đã đi xe điện cùng bạn bè mất 2 giờ để biểu tình chống lại Yoon, vẫy những cây phát sáng hình ngôi sao khi tin tức về cuộc bỏ phiếu buộc tội lóe lên trên màn hình. Cô gọi cuộc bỏ phiếu là kết quả của nền dân chủ vững mạnh của Nam Hàn.

Lee, sinh viên khoa khoa học chính trị tại một trường đại học ở thành phố Daejeon, cho biết: “Tôi không nghĩ Tòa án Hiến pháp sẽ có thể bác bỏ kết quả cuộc bỏ phiếu vì người dân rất muốn buộc tội tổng thống.”

Vợ chồng Na Jung-hwan đã đưa con trai 5 tuổi đi biểu tình, chịu giá lạnh cùng những người dân Nam Hàn khác. Họ cầm những ngọn nến LED, gợi lại hình ảnh về cái gọi là “cuộc cách mạng dưới ánh nến” của đất nước đã giúp đẩy cuộc buộc tội, sau đó lật đổ cựu Tổng thống bảo thủ Park Geun-hye vào năm 2017. Na hy vọng Yoon sẽ bị pháp luật trừng phạt thích đáng.

Gật đầu với con trai đang ngồi trên vai mình, ông nói: “Tôi không muốn chuyện như thế này xẩy ra lần nữa khi con tôi đã trưởng thành.”

Khi kết quả cuộc bỏ phiếu được công bố, đám đông đã reo hò, có người đã bật khóc. Tại cuộc biểu tình, bài hát đầu tiên phát đi sau kết quả bỏ phiếu là “Into the New World”, một giai điệu năm 2007 của Girls’ Generation, một nhóm nhạc pop Nam Hàn: “Trong thế giới này, nỗi buồn lặp đi lặp lại. Bây giờ, tạm biệt nỗi buồn.”

Bên trong Quốc hội, tất cả 300 nghị sĩ đều bỏ phiếu kín, bước vào những thùng phiếu rèm che. Một tuần trước, phe đối lập đã viện dẫn một loạt vấn đề trong việc họ buộc tội chẳng hạn như cáo buộc về hành vi phạm tội của đệ nhất phu nhân Kim Keon-hee, chính sách đối ngoại của Yoon và thao túng thăm dò ý kiến ​​công chúng. Lần này, họ tập trung thẳng vào tính hợp pháp của tuyên bố thiết quân luật của Yoon.

Park Chan-dae, lãnh đạo đảng Dân chủ đối lập chính, phát biểu trước những nghị sĩ đồng viện ngay trước cuộc bỏ phiếu: “Bằng chứng cho thấy kế hoạch thiết quân luật đã được tính toán trước, với những hành động khiêu khích bịa đặt nhằm biện minh cho tuyên bố đó.”

Yoon trước đây đã lập luận rằng hành động của ông không bị hệ thống pháp luật ràng buộc, vì tuyên bố thiết quân luật là một hành động quản trị.

Yoon trở thành tổng thống Nam Hàn thứ ba bị buộc tội. Vụ án đầu tiên xẩy ra vào năm 2004 với Roh Moo-hyun, bị cáo buộc vi phạm luật bầu cử tương đối nhỏ. Tòa án mất hai tháng để ra án lệnh rằng hành vi phạm tội chưa đủ nghiêm trọng để cách chức và phục hồi chức vụ cho ông ta. Vào tháng 12 năm 2016, Park Geun-hye bị buộc tội vì vụ bê bối lạm dụng quyền lực và tòa án đồng ý sau khoảng ba tháng.

So với vụ bà Park, cơ sở pháp lý để buộc tội Yoon có vẻ đơn giản hơn. Lee Jong-soo, thuộc Đại học Yonsei ở Seoul, người chuyên về luật hiến pháp Nam Hàn, cho biết, hơn nữa, một số thẩm phán đương nhiệm sẽ mãn nhiệm khi nhiệm kỳ của họ kết thúc vào tháng 4 tới, vì vậy quyết định có thể sẽ được đưa ra vào khoảng giữa tháng 3.

Thời điểm không phải là không quan trọng. Lee Jae-myung, người đứng đầu phe đối lập, đang phải đối đầu với 5 phiên tòa xét xử, từ cáo buộc vi phạm luật bầu cử đến khai man và không làm nhiệm vụ, và nếu bị kết án, ông sẽ bị cấm tranh cử tới 10 năm.

Nguy cơ tiềm ẩn của khoảng trống lãnh đạo vẫn lảng vảng quanh sắc lệnh thiết quân luật. Nhiều cuộc điều tra hình sự khác nhau đang được tiến hành chống lại Yoon và những thành viên nội các những hàng đầu, gồm cả thủ tướng Han, người cho biết sẽ hợp tác với giới điều tra. Nếu Han bị bắt hoặc bị buộc tội, Phó Thủ tướng Choi Sang-mok, đồng thời là bộ trưởng kinh tế và tài chính, sẽ là người kế tiếp giữ chức quyền tổng thống.

Ông Han, 75 tuổi, đã triệu tập một cuộc họp nội các vào tối thứ Bẩy để thảo luận về phương hướng lãnh đạo đất nước theo hệ thống quyền tổng thống mới. Ông đã ban hành lệnh khẩn cấp cho những viên chức cao cấp trong chính phủ để bảo đảm an toàn và giảm thiểu rủi ro cho an ninh quốc gia, ngoại giao và kinh tế của đất nước.

Trong một bài phát biểu ngắn gọn trên truyền hình sau cuộc họp nội các, Han đã xin lỗi cả nước và không nhắc đích danh Yoon. Ông hứa sẽ liên lạc chặt chẽ với Mỹ, Nhật Bản và những đồng minh khác, đồng thời cam kết sẽ thiết lập trật tự trong hoàn cảnh chính trị mà ông cho rằng đã làm gia tăng lo lắng trên khắp đất nước.

Ông Han nói: “Chúng tôi sẽ nghiêm ngặt tuân theo hiến pháp và luật pháp để bảo đảm quản lý ổn định, bảo đảm co an ninh quốc gia và cuộc sống hàng ngày của người dân được ổn định.”

© 2024 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

________________________

Nguồn: South Korea Impeaches President Yoon Suk Yeol Over Martial-Law Decision | Jiyoung Sohn, Timothy W. Martin, Josh Chin | WSJ | December 1, 2024.
Viết thư cho Jiyoung Sohn qua [email protected], Timothy W. Martin qua [email protected] và Josh Chin qua [email protected]