Việc Trump đạp đổ truyền thống rất không là Mỹ

John Dean | DCVOnline

Thật khó có thể nghĩ gì về nhiệm kỳ tổng thống Donald Trump trong gần ba tháng qua.

Tôi đã quan sát hoạt động tại Toà bạch của JFK, LBJ, Nixon, Carter, Reagan, Bush I, Clinton, Bush II và Obama trong những ngày đầu của họ, và Trump là người chậm nhất trong việc quy tụ nhân viên và ra mắt chương trình của chính phủ.

Trong 60 ngày đầu tiên, hầu hết các vị Tổng thống trước đây đã bổ nhiệm đầy đủ đội ngũ nhân viên và bắt đầu thúc đẩy các chương trình chính của họ. Trump đã không làm như vậy.

Cũng giống như trong cuộc vận động tranh cử tổng thống của ông, và như ở giai đoạn chuyển tiếp từ khi đắc cử đến ngày nhậm chức, Trump dường như không tuân theo các tập tuc và nguyên tắc đã hướng dẫn rất nhiều các tổng thống khác.

Ban đầu, tôi nghĩ rằng việc khởi đầu nhiệm kỳ tổng thống của ông giống như nhiều hoạt động của Trump, và ông không theo truyền thống chỉ vì muốn khác người. Nhưng tôi đã xem xét kỹ hơn về nhiệm kỳ tổng thống non trẻ của Trump, thì rõ ràng ông ta không biết mình đang làm gì, và cũng như hầu hết những người xung quanh ông không biết họ đang làm gì. Có vẻ như ông và những người phụ tá của ông ít biết về các nhiệm kỳ tổng thống trong quá khứ.

Phần lớn sự nhầm lẫn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông, giống như trong cuộc vận động tranh cử và ở quá trình chuyển đổi chính phủ, là kết quả của sự thiếu hiểu biết. Không giống như những người tiền nhiệm, họ đã có một số kiến thức về vai trò tổng thống, Trump hầu như không có.

Không giống những người tiền nhiệm biết rằng không hiểu được cách Washington hoạt động, vì vậy họ đã thuê những người hiểu biết vào làm việc, Trump có thể vì hiểu rất ít về chức vụ Tổng thống nên ông không hiểu được việc đó khó khăn như thế nào, vì vậy ông chỉ biết cương đại cho xong.

Miễn là không có trường hợp khẩn cấp quốc gia hoặc quốc tế, điều này không gây nguy hiểm cho người khác. Mặc dù sẽ làm cho Trump & Co. khó có thể đạt được những thành công thực sự.

Tổng thống Donald Trump cùng cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn. Nguồn: Carlos Barria / Reuters

Khi công chúng nhận ra rằng tất cả các sắc lệnh của ông chỉ hơn những thông cáo báo chí một chút và chỉ là cơ hội để chụp hình cho thấy như là ông đang làm việc, họ sẽ hiểu rằng ông bận giả vờ đang làm việc cho nhân dân khi họ thấy sự thực không phải vậy.

Nói tóm lại, việc ra mắt nhiệm kỳ tổng thống của Trump quá trễ nãi so với tiêu chuẩn mà có thể được coi là một chuẩn mà Trump đã xem thường và gạt bỏ. Các quy tắc chuẩn là những điều luật và tập tục bất thành văn không chỉ làm cho nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ hoạt động trôi chảy, bất kể ai là tổng thống hoặc thuộc chính đảng nào, nhưng các quy tắc tiêu chuẩn là yếu tố cần thiết cho nền dân chủ.

Các quy tắc chuẩn làm cho nền dân chủ hoạt động bằng những hiểu biết không chính thức, các quy tắc bất thành văn, giữ cho các quy trình vận hành đúng đắn và chúng điều hành cả một phạm vi rộng lớn của chính phủ. Thực tế không phải là luật không làm cho chúng kém quan trọng, đa số những quy tắc chuẩn này đại diện cho những tập quán thông thường và lịch sự về chính phủ, đã phát triển và tiến hoá trong vô số thập niên. Ví dụ, một quy tắc chuẩn là tổng thống đọc diến văn về tình hình đất nước tại một phiên họp chung của Quốc hội, với sự có mặt của ngoại giao đoàn, giới lãnh đạo quân đội và các thành viên của Tối cao Pháp viện.

Trước Tổng thống Woodrow Wilson, các tổng thống khác đều gửi diễn văn của họ đến Quốc hội, nhưng kể từ Wilson tiêu chuẩn là chính tổng thống sẽ đọc diến văn tại Quốc hội. (Trump vẫn chưa gạt bỏ quy tắc chuẩn này.)

Như một học giả đã chỉ ra, pháp trị là nền tảng của nền dân chủ, “nhưng quy tắc chuẩn là chất keo giữ xã hội lại với nhau.” Quy tắc chuẩn “xác định chúng ta là ai và gầy dựng niềm tin.” Quy tắc chuẩn vừa đơn giản vừa phức tạp .

Charles Krauthammer, bình luận gia của đài Fox News, chỉ trích sự gạt bỏ quy tắc tiêu chuẩn của Trump, nói rằng: “Phải mất hàng thập kỷ, đôi khi vài thế kỷ để tạo thành những quy tắc ăn sâu về sự kiềm chế chính trị và tự chủ. Tuy nhiên, chúng có thể bị một kẻ mị dân nuôi dưỡng chủ nghĩa dân tuý đây thù hận phá vỡ trong một thời gian ngắn ngủi.” Trump đã gạt bỏ quy tắc tự chủ bằng việc tiếp tục bắn tin.

Trump đã nhiều lần phớt lờ hoặc gạt bỏ những quy tắc trong cuộc vận động tranh cử tổng thống của ông ta (kể từ việc tuyên bố cuộc bầu cử gian lận nếu ông thất cử đến việc sẽ bỏ tù Hillary Clinton khi ông ta thắng), nhưng ông ta không dừng lại khi ông ta đã thắng cử.

Sự xói mòn những quy tắc chính trị cơ bản xảy ra kể từ khi ông trở thành tổng thống vào ngày 20 tháng 1 năm 2017, là điều gây sửng sốt. Giáo sư về khoa học chính trị Dartmouth Nyhan Brendan lưu ý rằng nó không phải chỉ là một hoặc hai quy tắc chuẩn quan trọng, mà Trump đã vi phạm hết quy tắc chuẩn này đến quy tắc chuẩn khác. Như vị giáo sư ghi nhận, “Mỗi vi phạm [quy tắc tiêu chuẩn] không nhất thiết phải là sự kết thúc nền dân chủ Mỹ, nhưng sự tích lũy chúng có thể làm thành một cái gì đó đáng kể.”

Hãy nhìn lại một số quy tắc chuẩn mà Trump đã gạt bỏ từ khi nhậm chức:

Sau khi hứa sẽ công bố hồ sơ thuế cho công chúng biết nếu đắc cử, Trump đã không làm như vậy. Tất cả các tổng thống kể từ Nixon đã công bố hồ sơ thuế của họ để đảm bảo với công chúng rằng họ không có mâu thuẫn lợi ích.
Tất cả các tổng thống hiện đại đã thu xếp công việc riêng tư để tránh xung đột lợi ích. Trump đã tuyên bố ông đã giải quyết xung đột lợi ích của mình nhưng không cho phép kiểm chứng.
Trước Trump, không có tổng thống nào yêu cầu quân đội Hoa Kỳ phô trương vũ khí như đã được thực hiện ở Nga và Trung Quốc. Trump muốn có một màn trình diễn như vậy trong cuộc diễn hành ngày nhậm chức của ông, và khi không thể sắp xếp được, Trump nói ông muốn có những cuộc diễn hành như vậy trên toàn quốc trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của ông. Điều này không những chỉ ngoại lề tất cả những chuẩn mực của tổng thống hiện đại mà còn là trò rởm của các nhà độc tài thế giới thứ ba.
Trump tuyên bố, không có bằng chứng, rằng ông thua 3.000.000 phiếu phổ thông vì có bỏ phiếu bất hợp pháp, và tuyên bố sai lầm rằng đám đông lớn nhất đã tham dự lễ nhậm chức của ông, mà cũng không có bằng chứng.
Ông đã bỏ qua các quy tắc tiêu chuẩn đã có từ lâu chống lại chủ nghĩa gia đình trị, đem con rể Jarred Kushner và con gái Ivanka vào làm việc trong Toà Bạch Ốc (không trả lương).
Trump nói láo từ chuyện nhỏ đến vấn lớn là điều không so sánh được với bất kỳ vị tổng thống nào và là bất tận.
Trump là tổng thống đầu tiên đi theo các lý thuyết âm mưu dễ thấy, từ chuyện đáng xấu hổ tới chuyện kỳ quái. Gần đây, với tư cách tổng thống ông đã chấp nhận nhiều lý thuyết âm mưu mà ông đã nói đến trong cuộc vận động tranh cử, kể cả chuyện cha của ông Ted Cruz – đối thủ trong kỳ bầu cử sơ bộ – đã tham gia vào vụ ám sát Tổng thống Kennedy. Đây là điều sai rành rành.
Ông là vị tổng thống đầu tiên phủ nhận những kết quả cộng đồng tình báo của chính phủ Hoa Kỳ phát giác, sau khi họ báo cáo rằng Nga đã tấn công qua mạng vào cuộc bầu cử để giúp Trump thắng và gây thiệt hại cho Hillary Clinton. Đây là một phát giác được 17 cơ quan tình báo liên bang công nhận. Trong nghĩa đen, ông đang ở trong tình trạng chiến tranh với các cơ quan tình báo liên bang. Nó có thể là một vấn đề an ninh quốc gia lớn.
Trump đã tấn công các thẩm phán liên bang, những người đã phán quyết các sắc lệnh ông vội vã viết và ban hành để cấm người Hồi giáo nhập cảnh Hoa Kỳ là vi hiến và cho biết ông sẽ đổ lỗi cho cơ quan tư pháp liên bang nếu có cuộc khủng bố xảy ra. Đây là một cuộc tấn công chưa từng có của một tổng thống chống lại một cột trụ bình quyền của chính phủ.
Ông đã tiếp tục, vơi tư cách tổng thống, mở cuộc tấn công không ngừng vào giới truyền thông dòng chính, chụp mũ họ là “kẻ thù của nhân dân Mỹ.”
Trump đã công khai phỉ báng người tiền nhiệm của mình với một cáo buộc vô căn cứ rằng Tổng thống Barack Obama đã nghe lén điện thoại của ông ta trong tháng cuối cùng của cuộc vận động. Đây là một lời buộc tội; khi tất cả các cơ quan tình báo liên bang cho biết điều đó là không đúng sự thật thì Trump sau đó đã tuyên bố sai thủ phạm là tình báo Anh (một sự xúc phạm đến một cơ quan của nước đồng minh mà giới tình báo Mỹ luôn sát cánh hợp tác).
Cuối cùng, Trump đã phá vỡ những chuẩn mực để chuẩn bị ứng xử với các nhà lãnh đạo nước ngoài, và làm cho mình tỉ như một kẻ xuẩn ngốc, làm đất nước phải xấu hổ, với trò hề của mình.

Danh sách những quy tắc chuẩn mà Trump đã phá vỡ trên đây chưa đầy đủ nhưng lại tuyệt vời vì tôi có thể nhớ lại ngay mà không cần tham khảo, vì hành vi của ông ta quá kỳ quặc đến mức dường như không phải là Mỹ. Nó chắc chắn đã vượt quá mức không chính thống, bởi vì sự ngu dốt ở mức độ này là điều không dung thứ được và cũng không thể tha thứ được.

John W. Dean là một cố vấn của Tổng thống Richard Nixon. Bài báo này lần đầu tiên đăng trên trang Verdict.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: John Dean: Trump’s Break with Tradition is Un-American. John Dean. Newsweek, 4/4/17.