TPP – chưa có đồng thuận
DCVOnline | Tin The Canadian Press
Thủ tướng Canada mất khán đài tuyên bố vận động tổng tuyển cử vì hiệp ước Thương mại Xuyên Thái Bình Dương chưa thành
Tối thứ Sáu Thủ tướng Stephen Harper của Canada đã chuẩn bị để tuyên bố đắc thắng vì Canada đã gia nhập khu vực thương mại tự do lớn nhất trong lịch sử, và cũng là cơ hội thuận lợi để tuyên bố bắt đâu cuộc vận tổng tuyển cử vào cuối tuần này như đã dự đoán.
Nhưng sự kiện sắp sẵn đó đã không xảy ra tại Quốc hội.
Vì cả vài ngàn cây số cách đó, ở Maui, Hawaii, các chuyên viên đàm phán không thể đạt được thỏa ước. Bộ trưởng của 12 quốc gia rời Hawaii không có bản hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương trong tay, và không định được ngày cho cuộc họp tiếp theo của họ.
Như vậy chính phủ Bảo thủ (Canada) rơi vào một vị trí hiếm có: thay vì vận động về một thỏa thuận thương mại tự do, họ có thể sẽ phải đi đàm phán TPP ngay giữa cuộc tổng tuyển cử toàn quốc.
Trả lời câu hỏi về cuộc bầu cử tháng 10 sắp đến của Canada và liệu chính phủ của ông sẽ có thể tham gia vào các vòng tiếp theo của cuộc đàm phán, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Ed Fast của Canaada nói trong một cuộc họp báo tại Maui hôm thứ Sáu,
“Khi đối tác của chúng tôi họp lại, và chúng tôi tin vào một ngày gần đây, Canada sẽ tiếp tục có mặt như là một đối tác xây dựng – và chân thành mong muốn hoàn tất cuộc đàm phán.
Canada đến Maui đã sẵn sàng để đi đến kết luận TPP. Chúng tôi là đối tác tích cực, xây dựng tại bàn hội nghị.”
Đại diện 12 quốc gia đã đến Hawaii tuần trước và kỳ vọng rằng họ có thể đạt được một thỏa thuận thương mại tự do cho 40% nền kinh tế thế giới.
Họ đã gần đích hơn, nhưng đã không thể đến điểm kết thúc.
Michael Froman, người đứng đầu phái đoàn Mỹ cho biết, “Chúng tôi đã đạt được tiến bộ đáng kể.”
Nông nghiệp là một trong những gút mắc cuối cùng – và các nước tham gia đàm phán xem đó như một hiện tượng bình thường trong cuộc đàm phán thương mại, vì sự nhạy cảm chính trị xung quanh vấn đề nông nghiệp và thực phẩm.
Trong những tháng gần đây, những nước khác đã cho rằng Canada đã có đường lối cứng rắn về việc cho phép nước ngoài cạnh tranh vào ngành sản xuất bơ sữa hiện được kiểm soát chặt chẽ tại đây.
Nhưng một chuyên gia thương mại tại cuộc họp cho biết một cuộc đàm phán 12-bên rất phức tạp để có thể nói vì một vấn đề và một quốc gia. Alan Wolff nói, ngành bơ sữa của Canada chỉ là một phần của một thách thức lớn hơn.
Wolff, một cựu chuyên viên đàm phán Mỹ, hiện đứng đầu Hội đồng Ngoại Thương Quốc gia, một hiệp hội thương mại, cho biết
“Tất cả đều phụ thuộc lẫn nhau. Câu hỏi đặt ra là, nước nào sẽ nhượng bộ? Canada sẽ phải nhập cảng thêm một số hàng bơ sữa … cũng như Nhật Bản. Và Mỹ phải chịu nhập cảng đường nhiều hơn.”
Đồng thời Mỹ có một yêu cầu ngược lại – là các nước khác tăng cường bảo vệ độc quyền cho dược phẩm mới phát minh chống lại các phó bản. Mỹ muốn các nước áp dụng thời gian độc quyền 12 năm của mình cho các sản phẩm sinh học mới; Canada đồng ý sẽ bảo vệ 8 năm và một số quốc gia hầu như không có bảo vệ độc quyền cho các sản phẩm đó.
Vì vậy, lợi ích quốc gia trong thỏa thuận này sẽ lớn hơn phạm vi ở các cửa hàng tạp hóa, nông trại, các phòng thí nghiệm nghiên cứu và các nhà thuốc – nơi giá có thể tăng hoặc giảm, tùy vào sản phẩm.
Nó còn có thể ảnh hưởng đến kết quả bầu cử trên toàn thế giới.
Canada là quốc gia TPP đầu tiên sắp có một cuộc tổng tuyển cử – nhưng bầu cử tại những nước khác cũng không còn xa.
Tại Mỹ, cuộc bầu cử sơ bộ sẽ bắt đầu trong năm tháng, Hillary Clinton đang phải đối phó với áp lực từ cánh trái của đảng Dân chủ phản đối đàm phán TPP và bà vẫn tránh bình luận cho đến nay. Peru sẽ có bầu cử vào năm tới. Nhật Bản cũng thế, và các cuộc thăm dò gần đây cho thấy Thủ tướng Shinzo Abe dễ bị tổn thương về mặt chính trị.
Đàm phán thương mại tự do lớn đã từng đổ vỡ trước đây, vì sức nặng của sự chậm trễ và áp lực chính trị gia tăng. Nó đã xảy ra với cuộc đàm phán toàn cầu của Tổ chức Thương mại Thế giới, cũng như với đề nghị một Khu Mậu dịch Tự do của Châu Mỹ.
Wolff, cho biết, “Đó là sự rủi ro (vì chậm trễ).” Ông là người đã đàm phán để Mỹ có thể vào thị trường Nhật Bản ở những năm 1970, đã giúp viết dự thảo luật thương mại tiến nhanh, và đàm phán Hiệp ước chung về Thuế quan và Mậu dịch (GATT).
Hàng bơ sữa từ lâu đã là một vấn đề nhạy cảm chính trị ở Canada. Ít nhất một nhân viên đàm phán của Canada trong thỏa thuận Thương mại Tự do đầu tiên với Mỹ cho biết ông mong họ sẽ hủy bỏ việc quản lý nguồn cung trong những năm 1980, nhưng đó là điều quá khó về mặt chính trị.
Bất kỳ cửa nào của khu vực hàng bơ sữa mở ra đều có thể tạo ra sự căng thẳng giữa các vùng ở Canada có trại chăn nuôi bò sữa – đặc biệt là ở vùng nông thôn Quebec và Ontario – vói các trung tâm dân cư lớn, nơi người tiêu dùng muốn có thêm nhiều lựa chọn tại các cửa hàng tạp hóa, và được lợi vì cạnh tranh sẽ giá hạ của pho mát và sữa chua.
Tất cả chính đảng của Canada đều khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ giới hạn về việc nhập cảng hàng bơ sữa.
Tuy nhiên, chính phủ Harper đã đồng ý hé mở cửa thị trường với thỏa thuận thương mại tự do gần đây giữa Canada và châu Âu, và cũng thể hiện rõ ràng một nhượng bộ khác trong tuần qua. Nhưng đại diện của New Zealand ở Hawaii cho rằng đề nghị về nông nghiệp của Canada không đáng kể và không đáng để thảo luận.
Harper cho biết Canada không thể đứng ngoài Hiệp ước này.
Tuy nhiên, nếu nó sẽ xảy ra bất cứ lúc nào trong khoảng sáu tuần sắp tới, thì chính phủ của ông sẽ phải đàm phán ngay trong khi đang tranh cử.
© 2015 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: How Harper’s free-trade freebie fell through. The Trans-Pacific Partnership treaty was supposed to be Stephen Harper’s election campaign launchpad—until it didn’t happen. MacLean’s/The Canadian Press, August 1, 2015.