Hoa Kỳ đã bỏ lỡ nhiều tháng trước khi chuẩn bị cho đại dịch coronavirus
DCVOnline (Tin Associated Press)
WASHINGTON (AP) – Sau những báo động đầu tiên vào đầu tháng 1 cho biết đợt bùng phát của loại coronavirus mới ở Trung Hoa có thể gây ra đại dịch toàn cầu, chính quyền Trump đã đánh mất gần hai tháng để có thể củng cố kho dự trữ vật dụng y tế thiết yếu của liên bang.
Một đánh giá của Associated Press về hợp đồng mua bán cua chính phủ cho thấy các cơ quan chính phủ liên bang đã đợi đến giữa tháng 3 mới bắt đầu đặt mua một số lớn mặt nạ N95, máy thở và các vật dụng cần thiết khác cho nhân viên y tế tuyến đầu.
Lúc đó, các bệnh viện ở một số tiểu bang đã đang điều trị cho hàng ngàn bệnh nhân bị nhiễm bệnh mà không có đủ vật dụng và đang khẩn khoản yêu cầu được gửi hàng từ Kho dự trữ Quốc gia Chiến lược. Vật dụng trong Kho dự trữ Quốc gia của chính phủ liên bang dự trữ từ hơn 20 năm trước để giúp rút ngắn khoảng cách trong chuỗi cung ứng y tế và dược phẩm trong trường hợp khẩn cấp quốc gia.
Đến nay đã ba tháng trong khủng hoảng vì đại dịch, kho dự trữ đó gần như đã cạn kiệt khi số người bệnh nặng cần chăm sóc đang tăng lên. Nhà chức trách của tiểu bang và địa phương cho biết đã nhận được máy thở bị hỏng và mặt nạ mục rách, cũ hàng chục năm. Kathleen Sebelius, cựu Bộ trưởng Y tế trong chính quyền Obama, nói với AP
“Chúng ta đã bỏ mất hai tháng.”
Kathleen Sebelius
Ngay từ giữa tháng 1, giới hữu trách Hoa Kỳ có thể thấy rằng các bệnh viện ở tỉnh Hồ Bắc ở Trung Hoa tràn ngập bệnh nhân bị nhiễm SARS-Cov-2, nhiều người phải cần máy thở để thở. Ý bùng phát dịch ngay sau đó, bệnh viện thiếu bác sĩ, giường và vật dụng.
Bộ Y tế đã không trả lời các câu hỏi về lý do tại sao giới hữu trách liên bang đợi vật dụng y tế xuống đến mức cực kỳ thấp mới đặt mua hàng. Nhưng Tổng thống Donald Trump đã khẳng định rằng chính phủ liên bang để cho chính phủ tiểu bang lo liệu khi nói đến việc đối phó với đại dịch.
Khi một phóng viên AP cố gắng hỏi tổng thống Trump về vấn đề này vào Chủ nhật, tổng thống đã cắt câu hỏi, không trả lời. Trump nói với một tia giận dữ,
“Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA), quân đội, những gì họ đã làm là một phép lạ. Những gì họ đã làm là một phép lạ để có được tất cả những thứ này. Những gì họ đã làm cho các tiểu bang là việc phi thường.”
TT Trump, 5 tháng 4
Trump sau đó kết thúc cuộc họp và rời phòng họp báo.
Trump và nhân viên của ông đã thúc giục chính quyền tiểu bang và địa phương, và các bệnh viện, tự mua mặt nạ và máy thở cho riêng họ, và nói rằng những yêu cầu với kho dự trữ quốc gia đang cạn kiệt vật dụng chỉ nên là biện pháp cuối cùng. Trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Năm, Jared Kushner, con rể và là một cố vấn cao cấp của Tổng thống nói,
“Khái niệm về kho dự trữ liên bang là nó là một kho dự trữ của chúng tôi [liên bang]. Nó không phải là kho dự trữ của tiểu bang để họ sử dụng.”
Jared Kushner, 2 tháng 4
Các chuyên gia về sự chuẩn bị và ứng phó khẩn cấp đã bày tỏ sự thất vọng trước lời tuyên bố như vậy, nói rằng chính phủ liên bang phải đi đầu trong việc bảo đảm nguồn cung cấp y tế có sẵn và phải phân phối cho những nơi đang cần chúng nhất. Sebelius, người từng giữ chức thống đốc tiểu bang Kansas trước khi là bộ trưởng y tế (2009-2014) nói,
“Tiểu bang không có khả năng mua như chính phủ liên bang. Họ không có khả năng chấp nhận thâm hụt như chính phủ liên bang. Họ không có sức mạnh hậu cần như chính phủ liên bang.”
Kathleen Sebelius
Do phản ứng ấp úng của liên bang đối với COVID-19, các thống đốc tiểu bang cho biết họ hiện đang đấu thầu tranh giành với các cơ quan liên bang và với nhau vì nguồn cung khan hiếm đã đẩy giá lên cao. Hô thứ Ba, Thống độc NY, Andrew Cuomo, nói,
“Bây giờ, theo nghĩa đen, bạn sẽ có một công ty gọi cho bạn và nói, ‘Chà, California trả giá cao hơn bạn. Nó giống như chúng ta đang đáu giá ở trên eBay với 50 tiểu bang khác, đấu giá để mua một máy thở.”
Thống đốc Andrew Cuomo
Cả tháng trới, Trump đã gat đi những yêu cầu của Cuomo và những người khác, sử dụng thẩm quyền Tỏng thống dùng Đạo luật Sản xuất Quốc phòng để ra lệnh cho các công ty tăng sản xuất máy thở và vật dụng an toàn cá nhân. Trump nói khu vực tư nhân tụ nó đã hành động đủ.
Hơn ba tháng sau khi Trung Hoa tiết lộ các trường hợp bệnh COVID-19 đầu tiên, Trump cuối cùng đã nhượng bộ vào tuần trước, nói rằng ông sẽ ra lệnh cho các công ty tăng cường sản xuất các nguồn vật dụng quan trọng. Đến lúc đó, các số người nhiễm COVID-19 tại Hoa Kỳ đã tăng lên mức cao nhất trên thế giới. Giờ đây, số người nhiễm bệnh ở Hoa Kỳ đã lên hơn 312.000 và số bệnh nhân chết cì COVID-19 đã lên tới 8.500 người.
Trump để cả hai tháng đầu năm xem thường mối đe dọa của virus mới. Ông chế giễu những cảnh cáo về đại dịch đến Hoa Kỳ như một trò lừa bịp của đảng Dân chủ và giới truyền thông. Khi Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu bùng phát vào ngày 30 tháng 1, Trump đã bảo đảm với người dân Mỹ rằng “virus này đang được kiểm soát rất tốt” và ông đã dự đoán “một kết thúc rất tốt”.
Chính quyền của ông tự tin đến mức Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo tuyên bố vào ngày 7/2 rằng chính phủ đã viện trợ gần 18 tấn mặt nạ N95, mặt nạ phẫu thuật, áo choàng và các vật dụng y tế khác cho Trung Hoa.
Vào ngày 24 tháng 2, Tòa Bạch Ốc đã gửi cho Quốc hội một yêu cầu tài trợ lúc đầu trị giá 2,5 tỷ đô la để giải quyết sự bùng phát của coronavirus. Ngày hôm sau, các chuyên gia y tế liên bang tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cảnh cáo rằng virus đang lây lan rất nhanh ở Hoa Kỳ và dự đoán rằng sự gián đoạn cuộc sống hàng ngày có thể nghiêm trọng, gồm cả việc phải đóng cửa trường học và các cơ sở thuông mại.
Không nao núng, Bộ trưởng Y tế Alex Azar nói với các dân biểu vào ngày 27 tháng 2 rằng,
“Rủi ro trước mắt đối với công chúng Mỹ vẫn còn thấp.” Bộ trưởng Y tế .”
Alex Azar, 27 tháng 2
Trong những tuần đầu tiên quan trọng khi Hoa Kỳ có thể theo dõi sự lây lan của căn bệnh và ngăn chặn nó, không có ai được xét nghiệm sau một loạt sai lầm của chính phủ liên bang dẫn đến sự thiếu các bộ xét nghiệm và khả năng xét nghiệm, như AP đã đưa tin vào tháng trước.
Không có dữ liệu cho thấy mức độ lan rộng của căn bệnh này, chính phủ liên bang và tiểu bang đã không chuẩn bị.
Vào giữa tháng 3, các bệnh viện ở New York, Seattle và New Orleans đã báo cáo sự gia tăng số bệnh nhân. Bác sĩ và y tá đã dùng phương tiện truyền thông xã hội để nói về tình trạng báo động về nguồn cung cho những vật dụng y tế cơ bản như mặt nạ và áo choàng đang cạn kiệt.
Trump cáo buộc một số thống đốc của đảng Dân chủ đã phóng đại nhu cầu và chế giễu những người chỉ trích sự ứng phó của chính phủ liên bang là những người phàn nàn và là loài rắn độc. Ngày 27 tháng 3, Trump nói vào
“Tôi muốn họ phải tỏ ra biết ơn.”
Donald Trump
Khi bắt đầu cuộc khủng hoảng, một phát ngôn viên của Bộ y tế cho biết Kho Dự trữ Quốc gia Chiến lược có khoảng 13 triệu mặt nạ N95, rất quan trọng để giúp cho nhân viên y tế tránh bị nhiễm bệnh. Đó chỉ là một phần nhỏ của những vật dụng mà bệnh viện cần có để bảo vệ nhân viên của họ. Nhân viên ở bệnh viện thường đeo mặt nạ mới cho mỗi bệnh nhân, nhưng hiện tại họ thường chỉ được cấp một chiếc dùng cho nhiều ngày.
Trump, trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 26 tháng 3, tuyên bố rằng ông đã thừa hưởng một kệ trống rỗng của Chính phủ do chính quyền Obamađể lại, nhưng nói thêm rằng “chúng tôi thực sự đã xếp đầy lên kệ, và chúng tôi chóng xếp đầy kệ.”
Tuy nhiên, hồ sơ mua hàng liên bang cho thấy chính quyền Trump trì hoãn làm đơn đặt hàng lớn với những nguồn cung cấp ật dụng y tế cho đến khi virus đã bén rễ và lan rộng.
Đầu tiên Bộ Y tế tuyên bố ý định mua 500 triệu mặt nạ N95 vào ngày 4 tháng 3, với kế hoạch phân phối chúng trong 18 tháng tới. Ngày hôm sau, Quốc hội đã thông qua dự luật chi tiêu coronavirus trị giá 8,3 tỷ USD, gấp hơn ba lần so với những gì Tòa Bạch Ốc yêu cầu lúc đầu.
Tám ngày sau, vào ngày 13 tháng 3, Trump tuyên bố tình trạng khẩn trương trên toàn quốc. Đó là gần sáu tuần sau khi WHO tình trạng khẩn trương toàn cầu. Đến lúc đó, hàng ngàn trường học ở Hoa Kỳ đã đóng cửa, Hội Bóng rổ Quốc gia đã tạm dừng mùa đấu và có 1.700 người được xác nhận đã nhiễm COVID-19 tại Hoa Kỳ.
Chính phủ đã gửi hàng chục ngàn mặt nạ, găng tay và áo choàng từ kho dự trữ đến tiểu bang Washington, nơi bị tấn công sớm nhất vì sự bùng phát của coronavirus. Nhưng giới hữu trách tiểu bang Washington sau đó thậm chí nói rằng nguồn cung cấp như vậy vẫn chưa đủ.
Hồ sơ hợp đồng liên bang cho thấy Bộ y tế ban đầu đã đặt hàng vào ngày 12 tháng 3 với giá 4,8 triệu đô la mặt nạ N95 từ 3M, xưởng sản xuất lớn nhất ở Hoa Kỳ, đã tăng cường sản xuất nhiều tuần trước đó để đối phó với đại dịch. Bộ y tế đã tiếp tục đặt mua nhiều hơn, 173 triệu USD vào ngày 21 tháng 3, nhưng những hợp đồng đó không yêu cầu 3M bắt đầu giao hàng cho kho dự trữ quốc gia cho đến cuối tháng Tư. Đó là lúc Tòa Bạch Ốc dự đoán đại dịch sẽ đạt đến đỉnh điểm.
Hôm thứ Năm, Trump đã tweet đe dọa 3M “đánh mạnh vào 3M” bằng sắc lệnh theo Đạo luật Sản xuất Quốc phòng, nói rằng công ty 3M sẽ phải trả một cái giá lớn! Trump không đưa ra chi tiết cụ thể.
Trong tuần qua Bộ Y tế từ chối tuyên bố có bao nhiêu mặt nạ N95 trong tay. Nhưng tính đến ngày 31 tháng 3, Tòa Bạch Ốc cho biết hơn 11,6 triệu mạt nạ đã được phân phối cho chính quyền tiểu bang và địa phương từ kho dự trữ quốc gia – khoảng 90% những số có sẵn vào đầu năm.
Bác sĩ Robert Kadlec, Thứ trưởng về sự chuẩn bị và phản ứng tại bộ Y tế, đã điều trần trước Quốc hội vào tháng trước rằng Hoa Kỳ sẽ cần khoảng 3,5 tỷ khẩu trang N-95 để vượt qua đại dịch, nhưng chuỗi cung ứng quốc gia chỉ có khoảng 1% số lượng đó
Greg Burel, giám đốc Kho dự trữ quốc gia chiến lược từ năm 2007 cho đến khi nghỉ hưu vào đầu năm nay, cho biết vật dụng dự trữ trong kho chỉ dùng như một phương tiện ngắn hạn.
Kho dự trữ thanh lập năm 1999 để ngăn chặn sự gián đoạn chuỗi cung ứng cho lo sowk khủng hoảng máy tính Y2K được dự đoán. Nó mở rộng sau ngày 9/11 để chuẩn bị cho các cuộc tấn công hóa học, sinh học, phóng xạ và hạch tâm. Quốc hội đã cho ngân sách năm 2006 để chuẩn bị cho đại dịch cúm có thể xẩy ra, mặc dù Burel cho biết phần lớn số tiền đó đã được sử dụng trong đợt dịch cúm H1N1 ba năm sau đó.
Burel nói, “Không khi nào có đủ tiền để mua tất cả những vật dụng chúng ta muốn dự trữ.” Ông nhấn mạnh rằng kho dự trữ dùng nguồn tài trợ hàng năm để chuẩn bị cho một loạt các mối đe dọa có thể xẩy ra.
“Thường thì những sản phẩm thương mại có sẵn như mặt nạ có thể mua nhiều một lúc khi hữu sự.”
Greg Burel
Lần này, nó đã không diễn ra theo cách đó. Như AP đã đua tin hồi tháng trước, phần lớn nguồn cung cấp mặt nạ N95 trên thế giới và các vật dụng y tế căn bản khác được sản xuất tại Trung Hoa, quốc gia đầu tiên bị COVID-19 tấn công. Do đó, chính phủ Trung Hoa yêu cầu các nhà sản xuất ở đó phải dự trữ mặt nạ N95 để sử dụng ở Hoa lục. Trung Hoa chỉ mới bắt đầu xuất cảng lại mặt nạ hiếm quý trong những ngày gần đây.
Giới chuyên gia hiện đang lo lắng Hoa Kỳ rồi sẽ sớm cạn nguồn cung cấp máy thở, có thể có giá lên tới 12.000 USD mỗi chiếc.
Hôm thứ Ba, Tòa Bạch Ốc cho biết rằng họ đã phân phối gần một nửa số máy thở trong kho, vào đầu tháng 3 có 16.660 máy; một số trong số đã tồn kho sau vụ mua bán sau ngày 11/9. Thêm 2.425 vừa được bảo trì xong.
Cuomo cho biết New York có thể cần tới 40.000 máy thở để đối phó với dịch bệnh đang tràn ngập các bệnh viện ở đó.
Trong suốt tháng 3, các thống đốc và thị trưởng của các thành phố lớn kêu gọi tổng thống Trump sử dụng quyền theo Đạo luật Sản xuất Quốc phòng để yêu cầu các công ty tư nhân đẩy mạnh sản xuất máy thở. Cuối tuần trước, Trump đã nói rằng ông sẽ dùng quyền đó để ra lệnh cho General Motors bắt đầu sản xuất máy thở – công việc mà công ty này đã tuyên bố đang tiến hành.
Chính phủ liên bang đã nỗ lực chuẩn bị cho độ gia tăng nhu cầu về máy thở, nhưng nó buông tay. Kể từ năm 2014, bộ Y tế đã trả cho một công ty tư nhân, Reverironics Inc., 13,8 triệu đô la để chế tạo một máy thở rẻ hơn, ít phức tạp hơn có thể sẽ được mua với số lượng lớn để bổ sung vào kho dự trữ quốc gia. Hợp đồng mua bán của chính phủ liên bang cho thấy vào tháng 9, bộ Y tế đã đặt mua 10.000 máy thở loại mới với một công ty của Hòa Lan trị giá 32,8 triệu đô la, sẽ được giao cho Mỹ vào năm 2022.
Công ty mẹ của Reverironics, Royal Philips, cho biết họ có kế hoạch tăng gấp đôi sản lượng máy thở ở Hoa Kỳ lên 2.000 mỗi tuần vào cuối tháng Năm.
Steve Klink, phát ngôn viên của Royal Philips ở Amsterdam, cho biết công ty hiện đang tập trung vào sản xuất các loại máy thở khác của mình và sẽ cung cấp máy thở đầu tiên cho kho dự trữ quốc gia vào tháng 8, rất trễ so với những dự đoán của Tòa Bạch Ốc về lúc COVID-19 sẽ đạt đỉnh.
Vào ngày 27 tháng 3 Trump đã cam kết rằng chính quyền của ông sẽ bảo đảm có 100.000 máy thở sẽ được cung cấp trong vòng 100 ngày; hôm thứ Năm ông nói rằng ông sẽ sử dụng Đạo luật Sản xuất Quốc phòng để ra lệnh cho các xưởng sản xuất Respironics và các nhà sản xuất máy thở khác đẩy mạnh sản xuất.
Không rõ liệu lệnh của Trump sẽ chuyển thành 100.000 máy thở mới mà ông đã hứa hay không. Trong một cuộc họp của Ủy ban Cải cách và Giám sát Hạ viện vào tuần trước, giơi hữu trách của Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang hàng đầu đã rào đón, nói rằng sẽ có 100.000 máy thở sớm nhất vào cuối tháng 6.
Hôm thứ Sáu Cuomo dự đoán New York sẽ hết máy thở trong vòng vài ngày. Với số bệnh nhân chết vì coronavirus trong tình trạng đang tăng ở tiểu bang New York, thống đốc tuyên bố sẽ sử dụng thẩm quyền của mình để chiếm giữ máy thở, mặt nạ và thiết bị bảo vệ từ các bệnh viện tư nhân không dùng đến chúng.
Trong khi đó, các cơ quan y tế liên bang đang hạ thấp tiêu chuẩn.
Hướng dẫn mới của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm cho phép các bệnh viện dùng máy thở khẩn cấp loại thường được sử dụng trong xe cứu thương và máy gây mê thay cho máy thở đúng tiêu chuẩn. Cơ quan này cũng cho biết máy CPAP đầu giường dùng để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ và ngáy cũng có thể được sử dụng để gisup cho bệnh nhân coronavirus thở, như là phương sách cuối cùng.
Tháng trước, CDC đã khuyên nhân viên y tế nên sử dụng mặt nạ tự chế hoặc quấn khăn bịt mặt nếu họ hết dụng cụ thích hợp. Trên khắp nước Mỹ, các bệnh viện đã đưa ra những lời khẩn thiết kêu gọi những người biết may tình nguyện giúp may vật dụng.
Tổng thống Trump góp ý, cho rằng người Mỹ không có mặt nạ do nhà máy sản xuất có thể che mặt bằng khăn quàng cổ. Trump nói trong cuộc họp báo hôm thứ Tư tại Tòa Bạch Ốc,
“Khăn quàng cổ rất được các chuyên gia khuyên dùng. Và tôi nghĩ, theo một cách nào đó, tùy thuộc vào loại vải – tôi nghĩ, theo một cách nào đó, khăn quàng tốt hơn. Nó thực sự tốt hơn.” – TT Trump
Donald Trump
© 2020 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: US ‘wasted’ months before preparing for coronavirus pandemic | The Associated Press | Apr 6, 2020.
Phóng viên Associated Press John Hanna ở Topeka, Kansas, và Ricardo Alonso-Zaldivar và Kevin Freking ở Washington đã đóng góp cho bản tin này.