Trung Hoa là một con rồng giấy -

David Frum | Trà Mi

Giới hoạch định chính sách Hoa Kỳ nên nhìn về tương lai với một chút tự tin và tin tưởng hơn vào thương mại, thị trường và tiềm năng vượt trội của những người dân tự do.

‘Trung Hoa’ chỉ được nhắc đến bốn lần trong bài phát biểu đầu tiên của Joe Biden tại một phiên họp chung của Quốc hội, nhưng nó phủ bóng hầu hết cả bài phát biểu. Biden nói, “Chúng ta đang cạnh tranh với Trung Hoa và các quốc gia khác để thắng được Thế kỷ 21.” Các phụ tá của ông nói tổng thống đang bận tâm với thách thức của Trung Hoa. đưa tin,

“Nó ảnh hưởng đến cách đối phó của ông ấy với hầu hết các vấn đề chính và tổng thống thường xuyên nêu ra nó trong các cuộc họp, cho dù ông ấy đang thảo luận về chính sách đối ngoại hay pin xe buýt điện. Và các phụ tá nói rằng Biden tin rằng đó là một bài kiểm quan trọng mà qua đó các sử gia sẽ đánh giá nhiệm kỳ tổng thống của ông.”
Jeremy Diamond, CNN

Như Biden đã nói với quốc dân tại Hạ viện, Chủ tịch độc tài Tập Cận Bình “hết sức nghiêm túc” về việc Trung Hoa “sẽ trở thành quốc gia quan trọng nhất trên thế giới. Ông ấy và những người khác — những người chuyên quyền — nghĩ rằng dân chủ không thể cạnh tranh trong thế kỷ 21 với các chế độ chuyên quyền.”

Vì vậy, đây có thể là một thời điểm hữu ích để nghe một giọng nói trái ngược. Năm 2018, giáo sư Michael Beckley của Đại học Tufts đã công bố một nghiên cứu nhiều chi tiết về những điểm yếu kinh tế và quân sự của Trung Hoa. Cuốn sách có tựa đề là Vô song: Tại sao nước Mỹ vẫn giữ được vị thế siêu cường duy nhất của thế giới (Unrivaled: Why America Will Remain the World’s Sole Superpower.).

Cuốn sách lập luận rằng sức mạnh kinh tế, tài chính, kỹ thuật và quân sự của Trung Hoa được phóng đại quá mức bằng các số liệu thống kê thô thiển và không chính xác. Trong khi đó, lợi thế của Hoa Kỳ vẫn bị đánh giá thấp. Tuyên bố rằng Trung Hoa sẽ “vượt mặt” Hoa Kỳ theo bất kỳ cách nào là cực đoan và sai lầm — và sai theo những cách có thể đánh lừa người Mỹ vào những sai lầm tự hại bản thân nghiêm trọng. Trên hết, Beckley cầu xin độc giả đừng tập trung vào những con số tiêu đề về tổng sản phẩm quốc nội. Trung Hoa có thể vượt qua Hoa Kỳ để trở thành nền kinh tế lớn nhất trên Trái đất vào những năm 2030. Trung Hoa cũng gần như chắc chắn là nền kinh tế lớn nhất trên Trái đất vào những năm 1830. Khi đó, GDP lớn không khiến Trung Hoa trở thành siêu cường — và nó sẽ không khiến Trung Hoa trở thành siêu cường bây giờ, hay Beckley nhận định như vậy.

Beckley là một người ham đọc các tạp chí quân sự và báo cáo kinh tế chuyên ngành của Trung Hoa. Và, ông lập luận, nhiều tiến bộ được coi là thế mạnh của Trung Hoa không đứng vững khi kiểm điểm kỹ lưỡng. Giới phân tích Mỹ thường công bố những lo lắng về lực lượng hải quân đang phát triển của Trung Hoa, và đặc biệt là hai hang không mẫu hạm của họ. Tuy nhiên, Beckley viết, “Các phi công Trung Hoa bay ít hơn 100 đến 150 giờ so với các phi công Hoa Kỳ và chỉ bắt đầu được huấn luyện trên HKMH vào năm 2012,” và ông nói thêm rằng “Quân đội Trung Hoa dành 20 đến 30 phần trăm thời gian của họ để nghiên cứu hệ tư tưởng cộng sản.”

Beckley lập luận khi quân đội Trung Hoa tập trận, các cuộc tập trận có chút tương đồng với những thách thức mà Quân đội Giải phóng Nhân dân sẽ phải đối mặt trong một cuộc xung đột giữa các cường quốc:

Các cuộc tập trận của PLA vẫn mang tính kịch bản cao (hồng quân hầu như luôn thắng)… Hầu hết các cuộc tập trận liên quan đến một đơn vị hoặc binh chủng, vì vậy quân đội thiếu khả năng tiến hành các hoạt động chung, và các đánh giá thường không có gì khác hơn là “đánh giá chủ quan dựa trên quan sát trực quan thay vì dựa trên dữ liệu định lượng chi tiết ”và được cho điểm “đơn giản dựa trên việc một chương trình huấn luyện đã được thực hiện hay chưa chứ không phải là liệu các mục tiêu của chương trình đã đạt được hay chưa.”

Lo lắng khi so sánh về điểm cao của học sinh Trung Hoa trong các bài thi toán? Người ta chỉ đang xem kết quả của nhóm học sinh được chọn lọc gắt gao.

Trong khi trường công lập miễn phí đến hết bậc trung học ở Hoa Kỳ, chính phủ Trung Hoa chỉ chi trả học phí cho cấp tiểu học và trung học đệ nhất cấp (cơ sở). Tại nhiều trường trung học Trung Hoa, gia đình phải trả học phí và các chi phí khác, và những khoản chi này thuộc hàng cao nhất thế giới. Do đó, 76% dân số trong độ tuổi lao động của Trung Hoa chưa học hết bậc trung học.

Mọi thứ không cải thiện ở cấp đại học.

Nhiều sinh viên đại học Trung Hoa mô tả trường đại học của họ là “xưởng sản xuất văn bằng”, nơi tỷ lệ sinh viên-giaeng viên cao gấp đôi mức trung bình ở các trường đại học Hoa Kỳ, gian lận tràn lan, sinh viên dành một phần tư thời gian để nghiên cứu “tư tưởng Mao Trạch Đông” và sinh viên và giáo sư bị cấm truy cập những nguồn thông tin căn bản, chẳng hạn như Google Scholar và các kho tạp chí học thuật nhất định.

Có chắc Trung Hoa đang chiến thắng các ngành kỹ nghệ của tương lai? Không hẳn vậy.

Tổng chi tiêu cho R&D của các công ty Trung Hoa tính theo tỷ lệ phần trăm doanh thu bán hàng bị đình trệ ở mức thấp hơn 4 lần so với mức trung bình của các công ty Mỹ. … Các doanh nghiệp Trung Hoa vẫn phụ thuộc vào kỹ thuật nước ngoài và lao động thủ công, đồng thời có mức độ tự động hóa và số hóa còn thô sơ: các doanh nghiệp Trung Hoa trung bình chỉ có 19 người máy (robot) trên mười ngàn nhân viên; Ngược lại, các công ty Hoa Kỳ sử dụng trung bình 176 robot trên mười nghìn nhân viên.

Nhưng chẳng phải Trung Hoa đang chạy nước rút để vượt qua Hoa Kỳ sao? Có, nhưng nó đã vấp ngã rất nhiều trong quá trình theo đuổi đó.

Trung Hoa hiện dẫn đầu thế giới về việc rút lại các nghiên cứu khoa học do gian lận; một phần

ba các nhà khoa học Trung Hoa đã thừa nhận họ đạo văn hoặc làm sai lệch kết quả (so với 2 phần trăm các nhà khoa học Hoa Kỳ); và 2/3 chi tiêu cho R&D của Trung Hoa đã bị mất vào tay tham nhũng.

Kết hợp những ví dụ này và hàng chục ví dụ khác giống như chúng là làm sáng tỏ cái nhìn lý thuyết của Beckley: Việc đàn áp rất tốn kém.

Ví dụ, so sánh chi tiêu quân sự của Trung Hoa với của Hoa Kỳ, không có nhiều ý nghĩa. Nhiệm vụ đầu tiên và tối quan trọng của quân đội Trung Hoa là duy trì sức mạnh của Đảng Cộng sản Trung Hoa chống lại chính nhân dân Trung Hoa. Quân đội Hoa Kỳ có thể tập trung hoàn toàn vào các mối đe dọa từ bên ngoài.

Beckley lập luận, những đường vẽ biểu đồ GDP so sánh của Hoa Kỳ và Trung Hoa bóp méo cán cân quyền lực thực sự giữa hai xã hội, bởi vì Trung Hoa phải dành một phần lớn tài nguyên quốc gia cho nhu cầu sinh tồn cơ bản để ngăn chặn việc lật đổ nhà nước.

Beckley kịch tính hóa điểm này với bối cảnh lịch sử. Khái niệm GDP không tồn tại vào thế kỷ 19, nhưng các kinh tế gia đã tái cấu trúc những con số đó ngược về quá khứ. Họ nhận ra rằng vào những năm 1800, đế chế Trung Hoa có GDP lớn hơn nhiều so với Vương quốc Anh. Quân đội Trung Hoa gồm 800.000 người cũng vượt quá quân số của Anh rất nhiều. Tuy nhiên, khi hai quốc gia xung đột trong hai cuộc Chiến tranh Nha phiến, từ năm 1839 đến năm 1842 và một lần nữa vào năm 1858, Trung Hoa đã bị đánh bại nặng nề. Tại sao?

Một phần quan trọng của câu trả lời, lúc đó là cái giá phải trả của việc đàn áp.

Trung Hoa vào thế kỷ 19 phải đối mặt với trung bình 25 cuộc nổi dậy ở địa phương mỗi năm.

Hầu hết quân đội của họ phải được triển khai để trấn áp các cuộc nổi dậy và kiểm soát băng trộm cướp, chỉ còn lại một số ít sẵn sàng để chiến đấu.

Phần tiếp theo của câu trả lời là khối lượng không phải là sức mạnh.

Mặc dù tổng thể các nguồn tài nguyên của Trung Hoa là rất lớn, nhưng hầu hết đã bị tiêu thụ bởi những việc cơ bản để sinh tồn. Vào thế kỷ 19, nước Anh sản xuất chỉ bằng một nửa so với Trung Hoa, nhưng nước Anh đã làm như vậy với một phần mười ba dân số — tạo ra nhiều của cải hơn cho nhiều mục đích hơn.

Một phần cuối cùng của câu trả lời là những người bắt chước kỹ thuật gặp phải những bất lợi rất lớn trước những người đổi mới kỹ thuật. Họ sẽ luôn tụt hậu so với đối thủ sáng tạo hơn, không chỉ trong nhà máy, mà trên chiến trường. Beckley viết, “Liên tục trong các cuộc Chiến tranh Thuốc phiện… Đội quân hàng nghìn người Trung Hoa đã bị vài trăm, hoặc thậm chí vài chục, quân Anh tiêu diệt trong vài phút.”

Beckley không cho rằng kết quả thất bại của các cuộc Chiến tranh Thuốc phiện sẽ lặp lại trong thế kỷ 21. Dù sao, các cường quốc hạch tâm không gây chiến tranh viễn chinh trên lãnh thổ của nhau. Thay vào đó, Beckley tìm cách làm nổi bật những khiếm khuyết to lớn của tổng GDP như một thước đo sức mạnh quốc gia — tính luôn chi phí của sự đàn áp — và tình trạng khó khăn chiến lược của vị trí Trung Hoa, bị một vòng vây kẻ thù tiềm tàng ở mặt trận phía đông ngăn cản, kéo dài từ Nga, qua Nam Hàn, qua Nhật Bản, đến Philippines, và sau đó là Việt Nam.

Tôi đã nói chuyện với Beckley ngay trước bài phát biểu của Biden để hỏi liệu ông ấy đã xem lại bất kỳ đánh giá nào của mình kể từ khi hoàn thành cuốn sách của mình sớm trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump. Ông nói rằng ông đã trở nên lo lắng hơn trước những ý định gây hấn và đàn áp của Trung Hoa, nhưng vẫn tỏ ra nghi ngờ về khả năng của Trung Hoa.

Người Mỹ cần nghe quan điểm tự tin này. Sự thiếu tự tin làm ảnh hưởng đến rất nhiều người Mỹ đang đẩy đất nước này đến những chính sách sai lầm, đặc biệt là chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, và thậm chí là chiến tranh thương mại hoàn toàn. Biden đã đúng hơn vào năm 2019, khi ông gạt bỏ nỗi lo về Trung Hoa quá tải: “Trung Hoa sẽ ăn bữa trưa của chúng ta à? Thôi nào, ông bạn.” Kể từ đó, Biden đã bị thúc đẩy bởi nhu cầu chính trị sang một cách tiếp cận đối đầu hơn — không chỉ bị Đảng Cộng hòa Trump hóa mà còn bị chính đảng của ông quay lưng lại với thương mại và thị trường. Một trong những nhà phê bình nhanh nhất về nhận xét “C’mon, man” của Biden là đối thủ khi đó của anh ấy là Bernie Sanders, người đã tweet cùng ngày hôm đó:

Kể từ khi thỏa thuận thương mại với Trung Hoa mà tôi đã bỏ phiếu chống lại, Mỹ đã mất hơn 3 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất. Thật sai lầm khi giả vờ rằng Trung Hoa không phải là một trong những đối thủ cạnh tranh kinh tế lớn của chúng ta. Khi chúng ta vào Tòa Bạch Ốc, chúng ta sẽ giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh đó bằng cách sửa đổi các chính sách thương mại của chúng ta.
Bernie Sanders

Sanders không được đề cử, nhưng ông đã giành chiến thắng trong cuộc tranh luận trong Đảng Dân chủ về chính sách thương mại. Trong bài phát biểu của mình, Biden cam kết mở rộng và mở rộng chính sách “Mua của Mỹ” trong hoạt động mua sắm của chính phủ. Chính quyền của ông đang duy trì các mức thuế chống Trung Hoa của Trump và đang “xem xét” — chưa loại bỏ — các mức thuế đối với Liên minh châu Âu và các đối tác thương mại khác. Các cố vấn kinh tế Biden đã cảnh giác trong chiến dịch tranh cử của ông rằng việc mở rộng thương mại sẽ xếp hạng thấp trong danh sách các ưu tiên của họ, và điều đó đang chứng minh.

Bạn thường nghe những lời chỉ trích rằng người Mỹ đã tính toán sai lầm một cách đáng sợ khi họ mở cửa thương mại tự do hơn với Trung Hoa, và đổi lại chỉ là một kẻ thù giàu có hơn và nguy hiểm hơn. Sau đó, sự thất vọng và vỡ mộng được viện dẫn để biện minh cho các chính sách đối đầu quyết liệt hơn. Chính quyền Trump tăng cường ngân sách quốc phòng hơn 100 tỷ đô la mỗi năm và việc tăng chi tiêu vẫn tiếp tục ngay cả sau khi chiến dịch chống ISIS kết thúc. Ngày càng có nhiều tiền được chuyển đến để chuẩn bị cho một cuộc xung đột với Trung Hoa.

Ngôn ngữ và hành vi của Trung Hoa chắc chắn là mang tính quyết đoán và khiêu khích. Quyền lực của Trung Hoa đang tăng lên, đúng. Hành vi của nó ở trong và ngoài nước ngày càng áp bức hơn và tàn bạo hơn; điều đó cũng đúng một cách bi thảm. Nhưng khi người Mỹ tập hợp can đảm và ý chí đối diện với thực tế của Trung Hoa, việc tính toán đó cũng cần phải đánh giá đúng khả năng to lớn của đất nước này, và những giới hạn rất thực tế đang bao vây Trung Hoa: dân số già nhanh, mắc nợ nội bộ lớn và một chế độ có sự đàn áp ngày càng tồi tệ cho thấy mức độ phổ biến ngày càng giảm của nó.

Vào ngày 28 tháng 4, Financial Times đưa tin rằng cuộc điều tra dân số Trung Hoa bị trì hoãn một cách đáng ngờ sẽ cho thấy sự sụt giảm dân số từ năm 2010 đến năm 2020, lần đầu tiên kể từ nạn đói do nhà nước gây ra vào những năm 1960. Báo cáo của FT đã bị chính quyền Trung Hoa vội vàng phủ nhận, nhưng theo một cách mơ hồ đến lạ lùng. Dù điều tra dân số cuối cùng tuyên bố như thế nào, và bất kể điều đó có được tin hay không, câu chuyện chỉ ra hai sự thật sâu sắc về xã hội Trung Hoa: Đó là nơi sinh sống của rất nhiều người già, và lòng tin vào nhà nước rất thấp, và vì lý do chính đáng .

Khi dân số Trung Hoa già đi, nó sẽ cạn kiệt nguồn tiết kiệm. Người Trung Hoa tiết kiệm rất nhiều để bù đắp cho khoản cung cấp an sinh xã hội ít ỏi của nhà nước. Trong ba thập kỷ, tiền tiết kiệm của những người dân thường đã tài trợ cho khoản vay ngoạn mục của các doanh nghiệp nhà nước của Trung Hoa. Đã vay bao nhiêu? Không ai biết, bởi vì mọi người đều nói dối. Điều gì sẽ xảy ra khi số tiền tiết kiệm được rút ra để tài trợ cho hàng trăm triệu người về hưu? Một lần nữa – ai biết được?

Trung Hoa phân bổ vốn sai ở mức khổng lồ. Hơn một phần năm nguồn cung nhà ở của Trung Hoa trống rỗng — tàn tích của một đợt bùng nổ xây dựng điên cuồng đã xây dựng quá nhiều căn nhà ở sai vị trí. Trung Hoa thừa vốn ở nhà vì các nhà đầu tư Trung Hoa bị cấm làm điều họ muốn làm nhất: rút tiền ra khỏi Trung Hoa. Các biện pháp kiểm soát ngoại hối nghiêm ngặt và phức tạp đã chặn dòng vốn. Theo nghiên cứu của một trong những công ty quản lý tài sản hàng đầu của nước này, hơn một phần ba những người giàu nhất Trung Hoa sẽ di cư nếu họ có thể. Giải pháp thay thế tốt nhất tiếp theo: gửi con cái của họ xuât ngoại. Trước đại dịch, gần 1 triệu thanh niên Trung Hoa đã theo học các trường đại học phương Tây. Trước đại dịch, chỉ có khoảng 10.000 người Mỹ học ở Trung Hoa; hàng nghìn người đến từ các nước phương Tây khác — và hầu hết tất cả họ đều ở trong nước để học ngôn ngữ, không phải bất kỳ chuyên ngành học thuật nào.

Đây chỉ là một ví dụ về những rắc rối tập hợp mà đối thủ cạnh tranh chiến lược và đối thủ kinh tế được chỉ định của Mỹ phải đối mặt. Hoa Kỳ hầu như không gặp rắc rối, nhưng nếu bạn phải chọn một trong hai vấn đề, chắc chắn bạn sẽ thích đối mặt với danh sách của người Mỹ hơn là người Trung Hoa. Đó là lý do tại sao Biden nói, “Thôi nào, anh bạn,” và tại sao các nhà hoạch định chính sách Hoa Kỳ nên nhìn về tương lai với sự tự tin hơn một chút và tin tưởng hơn vào thương mại, thị trường và tiềm năng vượt trội của những người dân tự do dưới một chính phủ dân cử.

Tác giả | David Frum là một nhà báo viết bình luận, nhân viên của The Atlantic và là tác giả của Trumpocalypse: Khôi phục nền dân chủ Mỹ (2020). Năm 2001 và 2002, ông là người viết diễn văn cho Tổng thống George W. Bush.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net“

Nguồn: China Is a Paper Dragon | David Frum | The Atlantic | May 3, 2021.