Chương trình huấn luyện quân đội nước ngoài của Mỹ gây hỗn loạn toàn cầu

Alex Lo | DCVOnline

Washington đã huấn luyện nhiều người âm mưu đảo chính tồi tệ nhất thế giới trong nhiều chục năm giống như cách họ đã huấn luyện 7 trong số những người hiện bị cáo buộc tham gia vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise

*Cảnh sát khiêng áo quan của Tổng thống Haiti Jovenel Moise trong lễ tang hôm thứ Sáu 23/07/2021 tại nhà riêng của gia đình ông ở Cap-Haitien.* (Matias Delacroix / Associated Press)

Vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise một cách tàn bạo đã gây chấn động thế giới. Nhưng điều kinh hoàng không kém là 7 trong số những người dính líu đến vụ giết người đó đã được Hoa Kỳ huấn luyện khi họ còn là thành viên của quân đội Colombia.

Sau cuộc điều tra, tùy viên báo chí Ngũ Giác Đài John Kirby đã buộc phải thừa nhận mối liên hệ nói trên. Tôi trích dẫn bản ghi chính thức của cuộc họp báo của văn phòng của ông vào ngày 22 tháng Bảy. Kirby trả lời câu hỏi của phóng viên,

“Cho đến nay, chúng tôi đã xác định được bảy cá nhân từng là thành viên của quân đội Colombia đã được huấn luyện và giáo dục, giáo dục và huấn luyện do Hoa Kỳ tài trợ và cung cấp.
“Một phần trong số đó do Bộ Ngoại giao tài trợ và giới hữu trách, và một số… một số khóa huấn luyện thuộc DOD, những khóa huấn luyện do Bộ Quốc phòng tài trợ. Ví dụ về một số chương trình mà chúng tôi đã xác định được… phát triển khả năng lãnh đạo thiếu sinh quân, hoạt động chống ma túy, phát triển chuyên môn cho hạ sĩ quan, huấn luyện lãnh đạo đơn vị nhỏ, huấn luyện về nhân quyền, về cấp cứu, một số huấn luyện bảo trì máy bay trực thăng và những thứ đó — tất cả những thứ rất thông dụng.”
John Kirby

Kirby khẳng định không có mối liên hệ nào giữa việc huấn luyện ở Mỹ của các nghi phạm với những hành động họ đang bị buộc tội.

Kirby nói:

“Những ví dụ mà tôi đưa ra là những ví dụ thực tế về huấn luyện mà chúng tôi biết rằng bảy cá nhân này chẳng có gì… chắc chắn là không liên quan gì cả hoặc người ta có thể ngoại suy, quý vị biết đấy, dẫn đến hoặc khuyến khích những gì đã xảy ra ở… ở Haiti.”
John Kirby

Ông nói thêm rằng các khóa huấn luyện quân sự nước ngoài như vậy sẽ tiếp tục.

Trên thực tế, bất kể mối liên hệ hay không có liên hệ nào giữa Hoa Kỳ và những kẻ bị cáo buộc là sát thủ ở Haiti, chắc chắn là có và đã và đang có mối liên hệ sâu sắc giữa việc huấn luyện quân sự của Hoa Kỳ và các cuộc đảo chính ở nước ngoài.

Những ai theo dõi chính sách đối ngoại và quân sự của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Lạnh và sau ngày 11/9 đều biết nhiều thủ lĩnh của đội quyết tử tồi tệ nhất thế giới, những tướng lãnh trong quân đội và những kẻ âm mưu đảo chính đều đã tốt nghiệp các trường quân sự Hoa Kỳ.

Một nghiên cứu chính về mối liên hệ không thần thánh này, được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Hòa bình vào năm 2017, kết luận:

“Chúng tôi nhận thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa việc huấn luyện quân đội nước ngoài của Mỹ và các nỗ lực đảo chính do quân đội hậu thuẫn.”
Jonathan D. Caverley và Jesse Dillon Savage

*Lính Mỹ trong lễ bàn giao căn cứ quân sự Taji từ liên quân do Mỹ dẫn đầu cho lực lượng an ninh Iraq, ngày 23/8/2020.* Ảnh: Reuters

Các tác giả của nghiên cứu, Jonathan D. Caverley của Trường Cao đẳng Chiến tranh Hải quân Hoa Kỳ và Jesse Dillon Savage, hiện giảng dạy Trường Cao đẳng Trinity Dublin, giải thích thêm:

“Sử dụng dữ liệu từ 189 quốc gia từ năm 1970-2009, chúng tôi cho thấy số sĩ quan quân đội được Hoa Kỳ huấn luyện trong những chương trình Giáo dục và Huấn luyện Quân sự Quốc tế (Imet) và Học bổng Chống Khủng bố (CTFP) làm tăng khả năng xảy ra một cuộc đảo chính bằng quân đội.”
Caverley và Savage

Tất nhiên, Mỹ có nhiều chương trình huấn luyện và tài trợ quân sự khác trên khắp thế giới trong khi các tác giả chỉ tập trung vào hai chương trình tương đối nổi tiếng. Ở đây, tôi trích dẫn từ phiên bản năm 2015 của bài báo của họ, truy cập miễn phí trên mạng, thay vì bản rút ngắn phải trả tiền của tạp chí Journal of Peace Research .

Một lý do biện minh cho các chương trình như vậy là việc cổ xúy nhân quyền quốc tế. Trên thực tế, như các tác giả và những nghiên cứu khác cho thấy, họ có khuynh hướng cổ động cho những hành vi vi phạm nhân quyền. Sử dụng các mô hình lý thuyết trò chơi và phân tích dữ liệu thống kê, Caverley và Savage phát giác ra rằng trong số 275 cuộc đảo chính quân sự được tính trong nghiên cứu của họ từ năm 1970 đến 2009, 165 cuộc đảo chính do sĩ quan quân đội đã được huấn luyện qua chương trình Imet hoặc CTFP vào năm trước.

Theo thống kê, 165 cuộc đảo chính trong tổng số 3.274 “năm quốc gia” của những khóa huấn luyện quân sự liên quan đến Hoa Kỳ chiếm tỷ lệ 5%, trái ngược với 110 cuộc đảo chính trong số 4.101 “năm quốc gia” huấn luyện không liên quan đến Hoa Kỳ, tương đương 2,7%.

Họ viết:

“Trong số những năm đất nước có một số khóa huấn luyện, tỷ lệ này là 5,3%, gần gấp đôi. Đây là một mối tương quan lưỡng biến đáng chú ý.”

Ngay cả khi hạ thấp vai trò của Mỹ trong vai trò nước cung cấp vũ khí lớn nhất thế giới và sự hỗ trợ trực tiếp hoặc bí mật của nước này đối với những thay đổi chế độ nước ngoài, chỉ có hai chương trình huấn luyện quân sự nước ngoài của Mỹ đã được chứng minh là gây ra hỗn loạn và bất ổn trên toàn cầu.

Bằng ngôn ngữ học thuật hơn, Caverley và Savage viết:

“Những cuộc đảo chính là những ví dụ cực đoan về sự can dự của quân đội vào chính trị trong nước. Lý thuyết dựa trên vốn con người của chúng tôi cho thấy một cách tổng quát hơn rằng các sĩ quan quân đội được huấn luyện sẽ phát triển sự tự chủ hơn đối với chế độ. Điều này có thể làm gia tăng khuynh hướng đảo chính nhưng rộng hơn có nghĩa là quân đội sẽ ít đầu tư hơn vào sự sinh tồn của chế độ nói chung. Cung cấp cho quân đội các nguồn lực không dễ bị phân phối lại có thể có nghĩa là họ ít có khuynh hướng đàn áp hơn để ngăn chặn sự thay đổi chế độ nói chung.
Tác động của FMT (Huấn luyện quân sự nước ngoài) khác với những hình thức hỗ trợ quân sự (và dân sự) khác. Trong khi viện trợ quân sự dưới dạng vũ khí, quân cụ hoặc tài chính có thể cho phép giới lãnh đạo chuyển nguồn lực của chính họ theo hướng chống đảo chính, việc huấn luyện không mang lại sự linh hoạt như vậy. Do đó, viện trợ dưới hình thức huấn luyện làm tăng khả năng can thiệp quân sự vào chính trị trong nước.
Khuynh hướng gia tăng này bắt nguồn từ việc tăng cường nguồn nhân lực của quân đội, điều mà giới lãnh đạo dân sự gặp khó khăn trong việc bù đắp bằng cách dành thêm nguồn lực để chống đảo chính. Chúng tôi nhận thấy rằng bất kỳ khóa huấn luyện quân sự nào của Mỹ cũng có thể tăng gần gấp đôi xác suất xảy ra một cuộc đảo chính do quân đội hậu thuẫn ở nước tiếp nhận.”
Caverley và Savage

*Một dân quân Afghanistan canh gác tại một tiền đồn chống lại quân nổi dậy Taliban.* Ảnh: AFP

Nói cách khác, việc huấn luyện như vậy sẽ nâng cao tiềm năng của quân đội trong khi làm suy yếu vai trò lãnh đạo dân sự, đặc biệt là ở những quốc gia có chính phủ không ổn định hoặc yếu kém như Haiti.

Từ năm 2001 đến năm 2016, theo một nghiên cứu năm 2017 khác của Tổ chức Xã hội Mở do tỷ phú George Soros thành lập, Hoa Kỳ đã chi hơn 250 tỷ đô la Mỹ — vâng, đúng vậy, hàng tỷ! – huấn luyện nhân viên quân sự và an ninh nước ngoài. Chỉ trong năm 2015, khoảng 80.000 sĩ quan từ 154 quốc gia đã được huân luyện theo chương trình FMT.

Nghiên cứu tương tự cho thấy Ngũ Giác Đài chỉ phụ trách 17% các khóa huấn luyện về an ninh nước ngoài vào năm 2001, nhưng con số này đã tăng lên khoảng 60% vào năm 2015. Trong khi đó, Trung tâm Liêm chính Công có trụ sở tại Washington phát giác ra rằng có ít nhất 17 sĩ quan cao cấp nước ngoài, trong đó có 5 tướng lĩnh, những người được huấn luyện theo chương trình Imet từ năm 1985 đến 2010 đã bị buộc tội và đôi khi bị kết tội vi phạm nhân quyền và hình sự.

Một nghiên cứu tương tự của Trung tâm Chính sách Quốc tế phi lợi nhuận đã thấy 33 sĩ quan quân đội nước ngoài được huấn luyện tại Hoa Kỳ sau đó bị buộc tội vi phạm nhân quyền.

Trong những năm gần đây, những thất bại về huấn luyện và tài trợ đáng chú ý có cả những thất bại cho phiến quân chống Assad ở Syria, một lực lượng vũ trang không còn còn nữa ở Libya và một đội quân dễ đào ngũ ở Afghanistan. Và, theo Tổng thống Mỹ Joe Biden, đội quân ở Afghanistan được mong đợi sẽ ngăn chặn được quân Taliban thiện chiến và có động cơ mạnh để tiếp quản lãnh thổ này.

Trước khi Hoa Kỳ buộc tội những người khác, đã đến lúc họ ngừng huấn luyện những kẻ giết người trên thế giới.

Tác giả | Alex Lo là người phụ trách chuyên mục tại SCMP từ năm 2012, gồm các vấn đề lớn ảnh hưởng đến Hong Kong và phần còn lại của Trung Quốc. Là một nhà báo trong 25 năm, ông đã làm việc cho nhiều tờ báo khác nhau ở Hong Kong và Toronto với tư cách là một phóng viên và biên tập viên tin tức. Ông cũng đã từng giảng dạy về báo chí tại Đại học Hong Kong.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: US military spreads global chaos with training programmes | Alex Lo | SCMP | 26 Jul 2021.