Một phần của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương có thể biến cuộc xâm lăng của Nga vào Ukraine thành một cuộc chiến tranh lớn hơn

Patrick Wood | DCVOnline

Khi Nga bắt đầu xâm lăng Ukraine, một số viên chức chính phủ Hoa Kỳ và giới phân tích đã cảnh cáo về việc xung đột có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh lớn hơn.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak đứng cùng các binh sĩ Ba Lan và Hoa Kỳ tại Căn cứ Không quân thứ 33 của Lực lượng Không quân Ba Lan gần Powidz trong chuyến thăm tuần trước. Janek Skarzynski / AFP qua Getty Images

Nguyên nhân: Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương.

Khi cuộc đang chiến tiếp tục, chúng tôi giải thích Điều 5 là gì, chuyện gì có thể sử dụng điều đó, cũng như những địa điểm và những người cần theo dõi.

Điều 5 là gì?

Điều 5 là một trụ cột chính của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương năm 1949 — còn được gọi là Hiệp ước Washington — và dựa trên nguyên tắc phòng thủ tập thể. Nó có nghĩa là một cuộc tấn công vào một thành viên của NATO được coi là một cuộc tấn công vào tất cả thành viên của NATO.

Ukraine không phải là thành viên của NATO, nhưng có một số nước láng giềng là thành viên của khối Bắc Đại Tây Dương.

NATO mở rộng về phía đông

Gia nhập trước năm 1992 (màu xám) | Gia nhập từ năm 1992 (màu xanh)

Mary Elise Sarotte, giáo sư sử tại Đại học Johns Hopkins và là tác giả cuốn Not One Inch: America, Russia, and the Making of Post—Cold War Stalemate cho biết:

“Có 30 thành viên của NATO và chúng ta đã cho tất cả Điều 5.
Và tôi không nghĩ người Mỹ hiểu điều này — điều đó có nghĩa là theo Hiệp ước, về căn bản, chúng ta có nghĩa vụ phải bảo vệ họ hoặc tham chiến nếu họ bị Nga tấn công. Chúng ta có nghĩa vụ coi một cuộc tấn công vào Estonia như thể đó là một cuộc tấn công vào Chicago theo Hiệp ước.
Vì vậy, nếu có sự xâm phạm Điều 5, thì cuộc xâm lăng này rất có thể nhanh chóng trở thành không còn là cuộc chiến của Ukraine, mà là cuộc chiến của chúng ta.”
Mary Elise Sarotte

Điều 5 viết:

[Các thành viên NATO] sẽ yểm trợ một quốc gia hoặc nhiều nước bị tấn công bằng cách ngay lập tức, riêng lẻ và phối hợp với các nước khác, ra tay thực hiện những hành động cho là cần thiết, gồm cả việc sử dụng vũ trang, để khôi phục và duy trì an ninh của khu vực Bắc Đại Tây Dương.

Điều 5 đã được áp dụng một lần — để đáp lại vụ tấn công 11/9.

Thành viên NATO

Albania, Bỉ, Bulgaria, Canada, Croatia, Cộng hòa Czech, Denmark, Estonia, Pháp, Đức, Greece, Hungary, Iceland, Ý, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Montenegro, Hà Lan, Bắc Macedonia, Na Uy, Ba Lan, Portugal, Romania, Slovakia, Slovenia, Spain, Turkey, Anh Quốc, Hoa Kỳ.

Những gì xảy ra để có áp dụng Điều 5?

Nga đã tấn công Ukraine bằng đường bộ, đường biển và đường hàng không — nhưng vẫn còn một dấu hỏi về các cuộc tấn công mạng.

Chưa đầy 24 giờ sau khi cuộc xâm lăng bắt đầu, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Hoa Kỳ Mark Warner, D-Va., cảnh cáo rằng nếu Nga tiến hành các cuộc tấn công mạng lớn vào Ukraine, thiệt hại có thể vượt ra ngoài biên giới của quốc gia này.

Ông nói:

“Khi mở những cuộc tấn công mạng, họ sẽ không nhận biết ranh giới địa lý. Một số cuộc tấn công mạng có thể bắt đầu đánh sập những hệ thống ở miền đông Ba Lan.
Nếu họ phải đóng cửa các bệnh viện ở Ba Lan vì không thể có đủ điện lực để chăm sóc người dân của mình, thì phe xâm lăng đang nhanh chóng đi đến hành động có thể bị coi là vi phạm Điều 5 của NATO … vì vậy chúng ta đang ở trong một tình trạng chưa hề xảy ra.”
TNS Mark Warner, D-Va.

Hải quân Đô đốc Hoa Kỳ đã nghỉ hưu James Foggo lặp lại quan điểm này ngay sau khi cuộc tấn công bắt đầu; ông nói rằng Hoa Kỳ đúng khi đóng quân ở Ba Lan:

“Chúng ta làm như thế vì chúng ta không muốn ảnh hưởng lan đến đến bất kỳ đồng minh NATO nào của chúng ta. Nếu có một sự tương tác — tương tác động lực, một cuộc chiến — giữa quân đội Nga và quân đội Mỹ, nó có thể gây ra một cuộc chiến tranh thế giới. Vì vậy, chúng ta cần củng cố cho các đồng minh của mình và đảm bảo rằng cuộc khủng hoảng này được be bờ trong biên giới Ukraine và tiếp tụcyểm trợ Ukraine bằng vũ khí sát thương.”
Đô đốc hồi hưu James Foggo

Những quốc gia có thể bị ảnh hưởng

Không rõ liệu một chiến tranh vũ trang quy ước có vượt ra khỏi Ukraine và Nga và rút chốt để thế chiến bùng nổ một lần nữa hay không. Nhưng Sarotte nói rằng có những địa điểm cụ thể để theo dõi. Bà nói,

“Tôi nghĩ, chúng ta sẽ thấy sự thay đổi chính phủ và chúng ta cũng sẽ thấy [Tổng thống Nga Vladimir Putin] nắm quyền kiểm soát nhiều khu vực hơn. Tôi nghĩ rằng trên thực tế, ông ấy đã nắm quyền kiểm soát Belarus.” Mary Elise Sarotte

“Sau đó, còn một câu hỏi khác về việc liệu ông ta có cố làm điều gì đó với những nước vùng Baltics, vốn cũng từng là một phần của Liên Xô cũ. Và điều đó thực sự nguy hiểm bởi vì Baltics nằm trong NATO.”

Binh sĩ của một lữ đoàn dù của Quân đội Hoa Kỳ đứng tại Căn cứ quân sự Adazi của quân đội Latvia khi đến đây vào thứ Sáu để tăng cường sự hiện diện của NATO trong khu vực. Gints Ivuskans/AFP via Getty Images

Hôm thứ Sáu, giới lãnh đạo NATO đã đưa ra lời chỉ trích gay gắt đối với Nga sau cuộc họp để thảo luận về cuộc xâm lăng Ukraine, gọi cuộc tấn công là “mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với an ninh châu Âu-Đại Tây Dương trong nhiều thập kỷ.”

Liên minh Bác Đại Tây Dương cho biết họ hiện đang đưa “những lực lượng phòng thủ bổ túc đáng kể” đến sườn phía đông và cho biết họ sẽ hỗ trợ về mặt “chính trị cũng như thiết thực” cho Ukraine.

Trong một tuyên bố hôm thứ Năm, NATO viết: “Cam kết của chúng tôi đối với Điều 5 của Hiệp ước Washington là sắt đá. Chúng tôi đoàn kết để bảo vệ và chống giữ tất cả các nước đồng minh.”

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: A part of the NATO treaty could turn Russia’s invasion of Ukraine into a wider war | Patrick Wood | NPR | February 26, 2022. Alejandra Marquez Janse và Ayesha Rascoe đã đóng góp vào bản tin này.