Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đi Washington: Tầm quan trọng của mục tiêu đối ngoại và đối nội ngang nhau

Lê Hồng Hiệp | DCVOnline

Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã có chuyến công du thành công tại Washington; chuyến đi này sẽ giúp thúc đẩy các mục tiêu của chính sách đối ngoại và các ưu tiên trong nước của Hà Nội.

*Phạm Minh Chính đi Mỹ.* Nguồn: Fulcrum SG

Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã đến thăm Hoa Kỳ từ ngày 11 đến ngày 17 tháng 5, chuyến công du nước ngoài dài nhất mà ông thực hiện kể từ khi nhậm chức vào tháng 4 năm 2021. Ngoài việc tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN, ông Chính còn có những cuộc gặp và hoạt động khác để quảng bá mối quan hệ Việt-Mỹ. Chuyến công du đã nâng cao uy tín của thủ tướng Chính trong và ngoài nước, tạo ra một sự khuếch đại đáng kể và kịp thời cho cả quan hệ song phương và các chương trình nghị sự trong nước của Chính.

Việt Nam và Hoa Kỳ đã đi một chặng đường dài kể từ khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào năm 1995. Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam và thị trường xuất cảng hàng đầu của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ 10 của Hoa Kỳ. Sau sự khởi đầu chậm, quan hệ an ninh giữa hai nước cựu thù đã đạt được đà phát triển mạnh trong những năm gần đây. Từ năm 2017 đến năm 2021, Washington đã viện trợ cho Hà Nội tổng cộng 80 triệu USD về mặt bảo an. Washington cũng đã chuyển giao hai tàu tuần duyên lớn cho Việt Nam và đang lên kế hoạch viện trợ chiếc thứ ba.

Kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine, quan hệ song phương đã phải chịu lùi vài bước tạm thời vì Washington đã thất vọng với lập trường không rõ rệt của Hà Nội đối với cuộc xâm lăng. Giới chức chính phủ Hoa Kỳ đã cảnh cáo riêng với những đối tác Việt Nam về những hậu quả có thể có vì việc Hà Nội từ chối lên án Nga một cách công khai, và những phản đối có thể có của Quốc Hội đối với những nỗ lực của Tòa Bạch Ốc nhằm thúc đẩy quan hệ với Việt Nam.

Tuy nhiên, chuyến thăm của Chính đã cho Việt Nam cơ hội để làm rõ quan điểm của họ về vấn đề Ukraine và tái khẳng định mong muốn của Hà Nội trong việc tăng cường hơn nữa quan hệ với Washington. Trước chuyến đi của Chính, Việt Nam thông báo rằng họ sẽ gửi cho Ukraine 500.000 đô la Mỹ viện trợ nhân đạo. Mặc dù số tiền khiêm tốn nhưng nó đã truyền tải thông điệp về sự thông cảm của Việt Nam với Ukraine và giúp sửa chữa nhận thức sai lầm rằng Hà Nội đang đứng về phía Moscow trong cuộc xung đột.

Kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine, quan hệ song phương đã phải chịu lùi vài bước tạm thời vì Washington đã thất vọng với lập trường không rõ rệt của Hà Nội đối với cuộc xâm lăng. Giới chức chính phủ Hoa Kỳ đã cảnh cáo riêng với nhữngđối tác Việt Nam về những hậu quả có thể có vì việc Hà Nội từ chối lên án Nga một cách công khai, và những phản đối có thể có của Quốc Hội đối với những nỗ lực của Tòa Bạch Ốc nhằm thúc đẩy quan hệ với Việt Nam.

Trong bài phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế vào ngày 11 tháng 5, Chính tái khẳng định ‘quan điểm nhất quán của Việt Nam’ là tôn trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc, các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, cũng như nhu cầu giải quyết tất cả tranh chấp bằng những biện pháp hòa bình mà không dùng đến hoặc đe dọa bằng vũ lực. Tuyên bố cho thấy lập trường ban đầu của Việt Nam đối với cuộc chiến Ukraine là nhằm duy trì mối quan hệ với Nga chứ không phải là từ chối các nguyên tắc chính sách đối ngoại của nước này hoặc là một thái độ cố ý xa lánh phương Tây.

Để thúc đẩy quan hệ song phương, Chính cũng đã gặp một số chính khách cao cấp của Hoa Kỳ, kể cả Chủ tịch Thượng viện tạm quyền Hoa Kỳ Patrick Leahy, Ngoại trưởng Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan và Bộ trưởng Tài chính Janet L. Yellen. Trong cuộc gặp với Thượng nghị sĩ Leahy, Chính đã đề nghị thành lập một nhóm gồm các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ thân thiện với Việt Nam, một nỗ lực có ý thức về phía Việt Nam nhằm vận động sự ủng hộ của lưỡng đảng Hoa Kỳ đối với quan hệ song phương.

Chính cũng dùng chuyến công du để huy động sự hỗ trợ và tài nguyên để giúp thúc đẩy sự phục hồi kinh tế của Việt Nam sau hai năm gặp khó khăn do Covid-19. Năm 2020, tăng trưởng GDP của Việt Nam chậm lại còn 2,9%. Năm ngoái, con số này tiếp tục giảm xuống còn 2,6% — mức thấp nhất kể từ khi Việt Nam áp dụng những đổi mới kinh tế vào cuối những năm 1980. Vai trò lãnh đạo của Chính trong hoạt động ngoại giao vaccine của Việt Nam đã giúp nước này đạt tỷ lệ tiêm chủng cao trong vòng sáu tháng, giúp Việt Nam mở cửa lại nền kinh tế vào tháng 11 năm 2021. Nhưng khó khăn vẫn còn và Việt Nam cần nhiều cải cách và tài nguyên hơn để đổi mới động lực tăng trưởng.

Trong chuyến công du, Chính đã tham dự hội nghị với các doanh nghiệp Mỹ do Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN tổ chức và gặp gỡ lãnh đạo Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới cũng như nhiều công ty trong giới đầu tư Mỹ, kể cả Intel, Apple, Google, Microsoft, Boeing, Blackstone, KKR và Bank of America. Chính cũng đã có một cuộc thảo luận với các chuyên gia tại Trường Harvard Kennedy về tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam và hướng phát triển của Việt Nam trong thế kỷ 21.

Ý định của Chính là huy động những nguồn tài nguyên kỹ thuật và tài chính từ các tổ chức tài chính quốc tế và giới đầu tư Hoa Kỳ, đặc biệt là các tổ chức kỹ thuật cao, để giúp hồi sinh nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong các lãnh vực như phát triển cơ sở hạ tầng, số hóa kinh tế, chuỗi cung ứng kỹ thuật cao và nâng cấp nguồn nhân lực của Việt Nam.

Trong khi đó, tại cuộc gặp với các chuyên gia của Trường Harvard Kennedy nhằm bảo đảm sự hợp tác của những cơ sở nghiên cứu của Hoa Kỳ nhằm giúp cải thiện khả năng quản trị của Việt Nam. Về cơ bản, đây là một nỗ lực nhằm nâng cấp ‘phần mềm’ quản trị của quốc gia để tối đa hóa hiệu suất của ‘phần cứng’ cơ sở hạ tầng mới và khả năng sản xuất mà quốc gia này dự định sẽ có được trong tương lai.

Thủ tướng CHXHVN cũng có thể có những cân nhắc chính trị khác. Do Đại hội đại biểu toàn quốc tiếp theo của Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ được tổ chức vào đầu năm 2026, phi đạo tương đối ngắn để Chính chuẩn bị cho cuộc tranh giành quyền lực sắp tới. Cùng với Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chính được coi là một trong hai người đi đầu trong cuộc đua lấy vị trí tổng bí thư Đảng CSVN. Trong trường hợp không thành công, ít nhất Chính vẫn muốn giữ vị trí hiện tại. Tuy nhiên, tham vọng của ông có thể sẽ phải đối đầu với những thách thức đáng kể. Những dấu hiệu ban đầu cho thấy các đối thủ của ông đang tìm cách làm suy yếu vị thế chính trị của ông. Chẳng hạn, hồi cuối tháng 4, nhà chức trách đã khởi tố bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, chủ tịch một công ty có quan hệ thân thiết với Chính, về tội gian lận thầu và tham nhũng.

Do đó, việc khuếch đại hoạt động kinh tế của Việt Nam trong vòng ba năm tới và củng cố uy tín về kinh tế của ông sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với triển vọng chính trị của Chính. So với các mục tiêu chính sách đối ngoại, kết quả kinh tế từ chuyến công du Hoa Kỳ và các hành động tiếp theo để thực hiện chúng sẽ có ý nghĩa ngang nhau, nếu không muốn nói là lớn hơn đối với Chính và những người ủng hộ ông. Nền kinh tế Việt Nam đang gặp phải những khó khăn lớn. Nếu những nỗ lực của Chính trong lĩnh vực này thành công, ông ấy sẽ khắc sâu triển vọng chính trị của mình — và đồng thời mang lại lợi ích cho nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Tác giả | Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp là chuyên viên Nghiên cứu viên hàng đầu của Chương trình Nghiên cứu Chính trị và Chiến lược Khu vực và Điều hợp viên của Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại ISEAS — Viện Yusof Ishak. Ông cũng là biên tập viên của tạp chí Đông Nam Á Đương đại hàng đầu của viện.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: PM Chinh Goes to Washington: Equal Importance of Foreign and Domestic Goals | LE HONG HIEP | Fulcrum Sigapore | May 17, 2022