Một bản án kinh hoàng và hoàn toàn có thể đoán trước ở Campuchia
Zachary Abuza | DCVOnline
Không ai dám thách thức kẻ độc tài, ngay cả khi ông ta đang chìm sâu trong hoang tưởng và ảo giác.
Vào ngày 3 tháng 3, nhân vật đối lập hàng đầu của Campuchia, Kem Sokha, bị kết tội phản quốc và bị kết án 27 năm tù, khiến quốc tế phản đối kịch liệt. Đây là hành động mới nhất trong một loạt các hành động thể hiện trước cuộc bầu cử ngày 23 tháng 7 sắp tới tại Campuchia và tiến trình chuyển giao quyền lực sắp diễn ra từ Hun Sen sang cho con trai ông, Hun Manet. Đó là một bản án kinh khủng và hoàn toàn có thể đoán trước được.
Hun Sen, 70 tuổi, người lãnh đạo tại vị lâu nhất Đông Nam Á, nắm quyền từ năm 1985, đã đặt nền móng cho việc kế vị trong đảng Nhân dân Campuchia đang cầm quyền. Trung tướng Hun Manet đã được chuẩn bị tập việc, hiện đang giữ chức phó tổng tham mưu trưởng quân đội. Nhưng Hun Sen ngày càng chói tai và độc tài.
Thật khó để phóng đại tầm quan trọng của Kem Sokha, người đã từng là nhân vật đối lập quan trọng nhất kể từ thời đại UNTAC vào đầu những năm 1990.
Là dân biểu quốc hội trong những năm 1993-2002, từ khi ông thành lập Trung tâm Nhân quyền Campuchia độc lập. Ông trở lại chính trường từ năm 2005 đến năm 2012, khi Đảng Nhân quyền hợp nhất với Đảng Ánh nến của Sam Rainsy, để trở thành Đảng Cứu quốc Campuchia.
Năm 2013, CNRP giành được 55 trong số 123 ghế, tỷ lệ 45%, thành tích mạnh nhất của phe đối lập. Hun Sen đã nổi giận trước kết quả tốt đẹp của CNRP năm đó và những cuộc biểu tình rầm rộ làm rung chuyển thủ đô, đòi mở một cuộc điều tra độc lập về những nghi ngờ gian lận bầu cử.
Năm 2014, CNRP tiếp tục thách thức CPP trong cuộc bầu cử cấp xã. Hun Sen bị ám ảnh với việc triệt hạ phe đối lập .
Sam Rainsy đã phải tự đi lưu vong từ năm 2015, sau khi bị kết án về tội vu khống. Vào tháng 7 năm 2016, Kem Ley, một trong những bỉnh bút chính trị hàng đầu, bị bắn chết, gây ra những cuộc biểu tình rầm rộ.
Năm 2017 Sokha bị bắt và bị buộc tội thông đồng với tòa Đại sứ Hoa Kỳ để lật đổ Hun Sen chỉ dựa trên một cuộc nói chuyện của ông ở Úc vào năm 2013 đã bị thu băng. Không ai trưng dẫn bất kỳ bằng chứng nào.
Năm 2017, Hun Sen đã thể hiện rất rõ ý định dùng quân đội “để trấn áp mọi phong trào đảo chánh và phá hoại đất nước”, đồng thời cảnh cáo báo giới “chuẩn bị quan tài” nếu “có âm mưu phá hoại họ Hun.”
Trước cuộc bầu cử năm 2018, chính phủ Campuchia tiếp tục tấn công. Vào tháng 9 năm 2017, chính phủ đã buộc tờ Campuchia Daily phải đóng cửa sau khi tờ báo này không thanh toán được tiền thuế trị giá 6,3 triệu đô la. Không có nỗ lực để giải quyết việc tranh chấp thuế.
Phe đối lập đáng tin cậy duy nhất
Vào tháng 11 năm 2017, Tối cao Pháp viện, với chánh án là thành viên trong ủy ban điều hành của CPP, đã bỏ phiếu giải tán CNRP. Hàng chục đảng viên CNRP bị bắt.
Phe đối lập đáng tin cậy duy nhất đã bị tiêu diệt và Đảng Nhân dân Campuchia đã giành được tất cả 125 ghế ở quốc hội trong cuộc bầu cử năm 2018.
Phiên tòa xét xử Kem Sokha kéo dài ba năm không tự do và công bằng, và bị cản trở do những sai phạm về tư pháp kể cả việc đe dọa nhân chứng biện hộ. Bằng chứng xác thực duy nhất xung quanh sự thông đồng là một đoạn video dài ba phút, trong đó ông Sokha cảm ơn chính phủ Hoa Kỳ đã hỗ trợ cho ông và phe đối lập.
Ông bị quản thúc tại gia cho đến khi kháng cáo của được xét xử, mặc dù đó là kết luận đã được định trước; ôngkhông có liên lạc với bên ngoài, và dường như quyền dùng internet của ông ấy đã bị cắt. Những quyền dân sự và chính trị của ông — gồm cả quyền bầu cử và ứng cử — đã bị đình chỉ.
Kết án các nhân vật đối lập và đóng cửa những cơ sở truyền thông là việc hoàn toàn không cần thiết. Đảng Nhân dân Campuchia sẵn sàng thắng áp đảo nhờ vào quyền lực đương nhiệm, văn hóa mua phiếu bầu và sự đe dọa về mặt chính trị và pháp lý đối với những nhân vật đối lập, hầu hết đều đang sống lưu vong. Nhưng không để lại bất cứ cơ hội nào để đối lập có thể trỗi dậy.
Phe đối lập yếu hơn nhiều so với năm 2018. Trong cuộc bầu cử cấp xã vào tháng 6 vừa qua, Đảng Ánh nến chỉ giành được 19% số phiếu bầu. Khi lãnh đạo Son Chhay của Đảng Ánh nến cáo buộc CPP và ủy ban bầu cử ăn cắp phiếu bầu, họ đã kiện ông tội phỉ báng; ông Son Chhay đã thua và sau đó lại thua khi kháng cáo vào tháng 12 năm 2022. Một phán quyết của Tối cao Pháp viện đã phán cho CPP và ủy ban bầu cử 1 triệu đô la tiền bồi thường, trong một nỗ lực để phá sản phe đối lập.
Vào tháng 6 năm 2022, một Tòa án Campuchia đã kết án 51 nhân vật đối lập vì tội kích động và âm mưu. Vào tháng 10, Hun Sen đe dọa giải tán Đảng Ánh nến.
Vì lo sợ rằng họ đang có kế hoạch trở về nước trước cuộc bầu cử, tháng 12 năm 2022, một tòa án đã kết án 36 thành viên của đảng CNRP, đã bị cấm hoạt động; tất cả trừ ba người trong số đó đang sống lưu vong, từ 5-7 năm.
Vào tháng 1 năm 2023, chính quyền đã bắt giữ Thạch Setha, phó chủ tịch đảng Candlelight Party vì viết ngân phiếu không tiền bảo chứng, mặc dù chúng chưa bao giờ được ký hoặc ký gửi.
Tháng đó, ông ta dọa sẽ kiện và tấn công bất kỳ ai cáo buộc CPP gian lận bầu cử. “Quý vị nghĩ sao? Tôi muốn hỏi quý vị. Có hai lựa chọn, một là sử dụng luật pháp, hai là dùng gậy [bạo lực]. Quý vị chọn phương tiện nào?”
Vài ngày sau, khi bị buộc tội đe dọa phe đối lập, ông ta lại đe dọa cử một đám đông bạo lực tấn công bất kỳ ai lên tiếng buộc tội như vậy.
Không để lại bất kỳ cơ hội nào
Tình hình thậm chí còn kỳ quái hơn vào cuối tháng 1 khi CPP tiếp tục tuyên bố đề cử Hun Sen làm ứng viên Thủ tướng nhiệm kỳ thứ năm để ông có thể cứu đất nước khỏi “các hoạt động và chính trị cực đoan.”
Tháng sau, chính phủ đóng cửa Đài Tiếng nói Dân chủ, phương tiện truyền thông tự do cuối cùng, sau khi Hun Sen cáo buộc tờ báo này vu khống ông và con trai ông trong một bài báo ngày 9 tháng 2 về khoản viện trợ chính thức 100.000 USD cho các nạn nhân động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo Tổ chức Ân xá Quốc tế, hiện có ít nhất 39 thành viên của phe đối lập là tù nhân chính trị.
Tuần trước, chứng hoang tưởng của Hun Sen đã trở nên quá mức khi ông cảnh cáo về một “cuộc cách mạng màu” và cáo buộc CIA gửi gián điệp để kích động bất ổn chính trị ở Campuchia.
Nhưng chính phủ cũng đã nhắm đến những người ủng hộ ở hạ tầng. Trong một dấu hiệu rõ ràng nhất về sự đe dọa cử tri, những kẻ côn đồ của CPP đã tước bỏ thẻ nghèo cho phép mọi người được hưởng trợ cấp lương thực, của những đảng viên đảng Candlelight.
Tại sao có những mối đe dọa vô cớ và các cuộc tấn công leo thang bây giờ? Vâng, một phần đó là do sự loạn trí của một nhân vật độc tài cai trị suốt 38 năm.
Một phần chúng thể hiện sự hiểu biết rằng mặc dù cuộc sống của người dân ở Phnom Penh đã thay đổi nhưng đất nước này vẫn còn nghèo. Mặc dù tỷ lệ nghèo đói đã giảm một nửa trong chục năm qua, nhưng nó vẫn ở mức 18%. Thu nhập bình quân đầu người ở Campuchia này, phần lớn vẫn là nông nghiệp, chỉ là 4.500 USD, tính theo sức mua tương đương. 65% trong số gần 15 triệu người dưới 30 tuổi.
Nhưng chúng cũng cho thấy sự bất an từ phía Hun Manet, người có thể không quá tự tin rằng ông sẽ nhận được sự hậu thuẫn tròn vẹn của CPP.
Có những phe phái khác trong đảng đã nhìn thấy con đường dẫn đến quyền lực cho chính họ hoặc các thành viên trong gia đình. Không phải ai cũng ủng hộ Hun Manet và muốn coi đất nước này là một triều đại ăn cắp hay một nước chư hầu của Trung Hoa.
Và với tất cả các đòn bẩy quyền lực trong tay, quân đội, cảnh sát, tư pháp, nhưng không một ai sẵn sàng thách thức kẻ độc đoán, ngay cả khi ông ta ngày càng chìm sâu xuống đáy hoang tưởng và ảo giác của mình.
Tác giả | Zachary Abuza là giáo sư tại Đại học Chiến tranh Quốc gia ở Washington và là giáo sư trợ giảng tại Đại học Georgetown. Quan điểm bày tỏ ở đây là của riêng ông và không phản ánh quan điểm của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, Đại học Chiến tranh Quốc gia, Đại học Georgetown hay RFA.
© 2023 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: An appalling and utterly predictable ruling in Cambodia | Zachary Abuza · RFA · Mar 05, 2023