Chính sách đối ngoại của Trump với Syria và Nga là một ‘lưỡi dao cùn’

Matt Kwong (CBC) | DCVOnline

Những tin nhắn bằng tweet của Tổng thống Trump mâu thuẫn với ‘Học thuyết Trump’ của chính ông về việc công bố những quyết định quân sự trước khi hành động.

*Hôm thứ Tư, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết trên Twitter rằng Mỹ sẽ bắn hỏa tiễn vào Syria. (Evan Vucci / Associated Press)*

Donald Trump đã bắn đi hai tweet về Syria vào sáng thứ Tư, chứng tỏ cho giới phê bình ông rằng khi nói đến sự thống nhất chính sách đối ngoại của ông trên Twitter, Tổng thống Mỹ không thua ai cả. Ông tweet rất nhanh.

Tin nhắn ban sớm đã hứa hẹn một cuộc phóng hỏa tiễn sắp đến đối với chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị nghi ngờ là đã mở cuộc tấn công bằng vũ kí hóa vào thường dân ở Syria. Thông điệp với ngôn ngữ mạnh bạo của Tổng thống Mỹ đã làm giới quan sát phải gãi đầu vì ông đã từng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không bao giờ báo cho đối thủ biết trước chiến lược quân sự của mình.

Donald J. Trump
✔
@realDonaldTrump
“Nga tuyên bố sẽ bắn hạ bất cứ hỏa tiễn nào bắn vào Syria. Nga hãy chuar bị đi, bởi vì hỏa tiễn sẽ đến, chúng thuộc loại đẹp và mới và “thông minh!” Ông không nên làm bạn với một con vật sát nhân giết chết dân của mình bằng khí độc và thích thú!”
6:57 sáng – ngày 11 tháng 4 năm 2018

Ông Trump than phiền vì Mỹ thiếu những cuộc đánh úp khi được hỏi về kế hoạch của ông đôi với Syria thế nào trong cuộc tranh luận với Hillary Clinton hồi tháng Mười, 2016, “Nước Mỹ chúng ta ngu biết chừng nào?”

Chỉ hai tuần trước, Tổng thống Mỹ đã thông báo kế hoạch rút quân đội ra khỏi Syria, và đến bây giờ lại hứa sẽ có hành động quân sự tương tự như năm ngoái khi Mỹ bắn 59 hỏa tiễn Tomahawk nhắm vào mục tiêu của Assad tai căn cứ không quân Shayrat.

“Sự mâu thuẫn không mang tính chiến lược này không phải là một học thuyết.” — Jim Arkedis, cựu chuyên viên phân tích của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

Jim Arkedis cho rằng Mỹ chưa có bất kỳ một kế hoạch hay mục tiêu cuối cùng nào được xác định rõ ràng. Arkedis nói tiếp,

“Không có học thuyết Trump, bởi vì có một học thuyết, có nghĩa là phải có một sự nhất quán.”

“Sự mâu thuẫn không có tính chiến lược này không phải là một học thuyết nếu người ta có thể có hàng ngàn chuyên viên đóng góp xây dưng một chiến lược an ninh quốc gia mà nó lại có thể bị ném vèo ra ngoài cửa sổ dựa trên những gì một người đàn ông rất bất ổn định nghĩ khi vừa tỉnh dậy vào ban sớm.”

Sự thể còn mù mờ hơn nữa từ sáng hôm thứ Năm sau khi ông Trump tweet rằng ông “không bao giờ nói khi nào một cuộc tấn công vào Syria sẽ diễn ra”, rõ ràng là một phản ứng trả lời những người chỉ trích ông đã chỉ ra rằng ông tổng thống đã từng lên án việc báo cho địch biết trước những chiến dịch quân sự của mình.

Donald J. Trump
✔
@realDonaldTrump
“Không bao giờ nói khi nào một cuộc tấn công vào Syria sẽ diễn ra. Có thể là sắp xảy ra hay không sắp xảy ra! Dù sao đi nữa, Hoa Kỳ, dưới sự điều hành của chính phủ của tôi, đã dẹp tan những khu vực của ISIS một cách tuyệt vời. Câu “Cảm ơn America” đâu rồi?
6:15 sáng – 12 tháng 4 năm 2018

Trump nói “Có thể là sắp xảy ra hay không sắp xảy ra”, trước khi tự chúc mừng chính quyền của ông về việc đã “giải phóng những vùng ISIS chiếm đóng.” Và còn hỏi sao không nghe ai nói “Cảm ơn nước Mỹ” hết?

‘Khoác lác trước rồi tính’

Tuyên bố hôm thứ tư thông báo cho thế giới biết rằng hỏa tiễn “sẽ bay đến:, và nhắc Nga nên “chuẩn bị” cho một cuộc tấn công của Mỹ chống lại đồng minh Syria chỉ là một loại tiết lộ chiến lược mà Trump đã lên án những người tiền nhiệm của ông đã làm.

Chuyên gia về Nga David Szakonyi nói rằng giọng điệu cứng rắn củaTrump cũng gợi lên những chiến thuật đàm phán hung hãn mà ông có vẻ đang muốn lặp lại.

*Một người đàn ông dẫn xe đạp qua các tòa nhà bị hư hỏng trong thị trấn Douma, đông Ghouta, vào ngày 30 tháng 3. Nguồn: Bassam Khabieh/Reuters.*

David Szakonyi nói,

“Đối với những xung đột quốc tế này, Trump đã chiếu cố để can thiệp vì vị trí của Hoa Kỳ trong các vấn đề toàn cầu, và chúng ta phải chọn vị trí thật mạnh như thế này. Ông ta đi đến những quyết định đàm phán này, những mối quan hệ này, bàng những lời khoác lác [“nổ”] trước buộc phía bên kia phải vào bàn đàm phán để đồi cho được những nhượng bộ.”

Chẳng hạn, Trump đã từng “nổ” rẳng “Lửa và giận dữ” sẽ hủy diệt khả năng vũ khí hạch tâm của Bắc Hàn và “những cuộc chiến thương mại là tốt và dễ thắng thôi” khi ông áp đặt thuế nhập cảng chống lại Trung Quốc.

Trump có thể cho rằng “nổ” như vậy mà được việc. Tòa Bạch Ốc khẳng định người lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un sẵn sàng gặp Trump trong những tháng tới. Và Chủ tịch Trung Quốc Xi Jinping đã thông báo ông sẽ giảm thuế đối nhập cảng cho ô tô Mỹ như một cử chỉ hoà giải.

Dường như với Szakonyi thì ông cho rằng Trump đang vẽ với các chiến thuật mặc cả để trị quốc bằng bản năng kinh doanh của mình.

Ông do dự gọi đó là một nếp, nhưng dường như nó là “bằng chứng về chiến lược đàm phán của Trump” là áp đặt sức ép rồi cố giành lây thế đòn bẩy.

‘Lưỡi dao cùn’

Về phần mình, Arkedis không chống chủ trương dùng quân sự chống lại Syria. Ông nói,

“Mới nắm ngoái thôi, việc sử dụng sứ mạnh quân sự đã hoàn toàn bị tách rời khỏi bất cứ ý thức chiến lược nào.” ông nói.

Arkedis nhìn thấy tình trạng tương tự đang tái diễn.

“Nếu định sử dụng sức mạnh quân sự, hãy biết chắn rằng tại sao lại sử dụng nó.”

Szakonyi cảnh cáo rằng Trump có thể sai lầm khi tưởng rằng gây hận thù với Syria hoặc Nga sẽ không có những hậu quả nghiêm trọng vì Nga đã ủng hộ chế độ của Assad và đe doạ sẽ bắn hạ hỏa tiễn và các dàn phóng của Mỹ, kể tàu thủy và máy bay.

Ông Szakonyi nói,

“Hiện chưa có nghiên cứu nào để cố gắng dự đoán phía bên kia sẽ phản ứng thế nào về chiến thuật múa dao cùn để buộc phía bên kia phải chùn bước mà không nhận ra đầy đủ những nguy cơ leo thang chiến tranh.”

Khả năng hiểu nhầm và rủi ro rất lớn, với các lực lượng Hoa Kỳ và Nga đã đến mức gần đụng độ ở Syria.

Tin nhắn bằng tweer thứ hai của Trump vào buổi sáng liên quan đến Nga cũng khiến một số người hoảng sợ, ông nhắc đên Chiến tranh Lạnh, thời điểm mà Liên Xô và Mỹ đang trên bờ chiến tranh hạch tâm.

Donald J. Trump
✔
@realDonaldTrump
“Mối quan hệ của chúng ta với Nga nay tồi tệ hơn bao giờ hết, vàkể cả thời Chiến tranh Lạnh. Không có lý do gì phải ở tình trạng này. Nga cần chúng ta giúp đỡ nền kinh tế của họ, điều đó rất dễ làm, và chúng ta cần tất cả mọi quốc gia cùng hợp tác. Ngừng cuộc chạy đua vũ trang?”
7:37 sáng – 11 tháng 4 năm 2018

Henri Barkey, cựu giám đốc chương trình Trung Đông tại Trung tâm Woodrow Wilson ở Washington cho rằng tình hình hiện nay chắc chắn không đáng sợ như trong thời Chiến tranh Lạnh. Nhưng ông lưu ý sự thay đổi luận điệu của Trump trong cách chỉ trích điện Kremlin, và trong những ngày gần đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin. Barkey nói,

“Đùng một cái trong hai tuần qua ông ta (Trump) đang trở thành người chống lại Putin. Ông ấy dường như đã thay đổi lập trường, câu hỏi đặt ra là tại sao? Chúng tôi không rõ.”

Giới phân tích đều đồng ý rằng Hoa Kỳ có bổn phận phải tấn công Syria một lần nữa, có thể với một liên minh các nước đồng minh. Barkey nói, tuy nhiên, câu hỏi còn lại không được trả lời, là Mỹ sẽ tiếp tục làm gì trong kế hoạch kế hoạch về Syria,

Điều hiển nhiên là một cuộc tấn công của Mỹ vào Syria đang sắp xảy ra. Barkey nói,