Hội nghị Thượng đỉnh giữa Trump và Kim ở Hà Nội thất bại

Josh Smith | DCVOnline

HÀ NỘI — Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un đã thất bại không đạt được ngay cả một thỏa thuận hạn chế tại hội nghị thượng đỉnh hạch tâm lần thứ hai của họ.

Như vậy có nghĩa là bất kỳ đột phá nào bây giờ đều tùy vào các cuộc đàm phán của chuyên viên làm việc đã không có nhiều tiến bộ kể từ năm ngoái.

Lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trò chuyện trong khu vườn của khách sạn Metropole tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai giữa Bắc Hàn-Hoa Kỳ. tại Hà Nội, Việt Nam ngày 28 tháng 2 năm 2019. REUTERS / Leah Millis

Các chuyên gia cho biết cuộc đàm phán đổ vỡ đột ngột vào hôm thứ Năm đã cho thấy khoảng cách giữa hai nước vẫn còn rất xa.

Điều này cũng nhấn mạnh rằng bất cứ “tình yêu nồng nàn” cỡ nào đi nữa giữa Trump và Kim cũng không đủ để vượt qua những khác biệt chưa giải quyết được trong các cuộc đàm phán vội vã trước hội nghị thượng đình.

Trước thềm hội nghị thượng đỉnh ở Hà Nội, Trump đã hạ thấp kỳ vọng, không tin rằng Bắc Hàn sẽ sớm từ bỏ toàn bộ kho vũ khí hạch tâm của họ.

Nhưng giới hữu trách Hoa Kỳ đã báo hiệu có thể có một thỏa thuận hạn dẫn đến tuyên bố chấm dứt tình trạng chiến tranh giữa hai nước vẫn còn từ thời Chiến tranh Bắc Hàn 1950-1953, việc đóng cửa cơ sở hạch tâm chính của Bắc Hàn tại Yongbyon, hoặc mở văn phòng liên lạc.

Hai nhân vật lãnh đạo đã bắt đầu hội nghị thượng đỉnh bằng những phát biểu lạc quan và Tòa Bạch Ốc tuyên bố họ sẽ ký một tuyên bố chung, ít nhất sẽ khẳng định lại các mục tiêu chung đã đồng ý khi Trump và Kim gặp nhau lần đầu tiên tại Singapore hồi năm ngoái.

Buổi lễ ký kết, cũng như một bữa trưa làm việc, đã đột ngột bị hủy bỏ.

Daryl Kimball, giám đốc điều hành của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí ở Washington cho biết,

“Không những Hội nghị thượng đỉnh Hà Nội đã không đạt được bất kỳ một kết quả có ý nghĩa nào, mà Trump và nhóm của ông rõ ràng còn đã lãng phí 7 tháng kể từ Hội nghị thượng đỉnh ở Singapore không đạt được ngay cả những bước tiến khiêm tốn đối với các mục tiêu của Hội nghị thượng đỉnh Singapore.”

Trump nói rằng không đạt được thỏa thuận nào vì Kim muốn Mỹ hủy bỏ tất cả các lệnh trừng phạt kinh tế để đổi lấy việc Bắc Hàn sẽ phi hạch tâm hóa một phần.

Kimball nói, lập trường đó cúa Bắc Hàn đáng lẽ phải là một dấu hiệu cảnh cáo tầy mẹt cho phái đoàn Mỹ trước hội nghị thượng đỉnh,

“Mối quan hệ đặc biệt – ‘We fell in love’”

Thông thường, các hội nghị thượng đỉnh lớn giữa những nhân vật lãnh đạo thế giới chỉ tổ chức khi giới chuyên viên của họ đã hoàn tất cả các chi tiết thỏa thuận. Nhưng đó là điều mà họ đã không thể làm được ở Hội nghị lần này. Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Mike Pompeo nói với các phóng viên trên máy bay sau rời Hà Nội

“Khi bạn đang làm việc với một quốc gia như Bắc Bắc Hàn, thường thì chỉ có người lãnh đạo cấp cao nhất mới có khả năng đưa ra những quyết định quan trọng đó.”

Những người lạc quan bám lấy luận cứ của Trump, nhấn mạnh rằng hai bên vẫn cam kết nói chuyện là một dấu hiệu các mối đe dọa và căng thẳng trong quá khứ sẽ không tức thì trở lại.

Giới phê bình, trong khi đó, cho biết hội nghị thượng đỉnh đã chứng minh chính sách ngoại giao của ông Trump dựa vào việc phô diễn màu mè đã chẳng làm được gì mà còn giảm áp lực chính trị đối với một trong những quốc gia đàn áp nhân quyền thô bạo nhất thế giới.

Tuy nhiên, hầu hết mọi người trong giới phân tích đều đồng ý rằng hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai kết thúc mà không có hoặc có ít tiến bộ khiến Trump sẽ khó khoe khoang về lòng tin của ông về mối quan hệ, mà Trump tự cho, là đặc biệt với Kim.

Trump, Kim rời Hà Nội mà không đạt được thỏa thuận nào

Christopher Green, cố vấn cao cấp của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế nhận định,

“Nó thực sự làm suy yếu cách đàm phán từ trên xuống, ít nhất là trong thời điểm hiện tại. Sau đó, Trump Trump sẽ không có thể phung phí vốn chính trị không có nhiều cho một hội nghị thượng đỉnh thất bại khác, vì vậy các bước tiếp theo sẽ phải đến từ cấp độ làm việc của chuyên viên.”

Đàm phán ở cấp chuyên viên

Sau hội nghị thượng đỉnh Singapore năm ngoái, chuyên viên đàm phán cấp thấp của Hoa Kỳ đôi khi phải vất vả lắm mới gặp được đối tác Bắc Hàn, và cuộc đàm phán gần đây chỉ bắt đầu trước khi hội nghị thượng đỉnh sắp xảy ra. Thượng nghị sĩ Dân chủ Hoa Kỳ Ed Markey cho biết trên twitter hôm thứ Năm, ông viết và kêu gọi,

“Việc thiếu các cuộc đàm phán ở cấp chuyên viên làm việc trước khi vào Hội nghị thượng đỉnh Hà Nội làm giảm mất cơ hội thành công đạt được thỏa thuận. Cả hai bên phải tiếp tục giữ liên hệ.”

Daniel Russel, phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á và là cựu phụ tá đối ngoại của Tổng thống Barack Obama, nói rằng,

“Đơn giản là họ đã không làm được những công việc ngoại giao khó khăn trong việc thu hẹp những khác biệt đôi bên và thăm dò những giải pháp khả thi, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi hai nhân vật lãnh đạo không thể đi đến thỏa thuận.”

Đế lúc này, không còn dễ để thuyết phục Bắc Hàn tiến nhanh đến việc đàm phán với các chuyên viên của Hoa Kỳ thay vì nói chuyện trực tiếp với Trump, hoặc chấp nhận rằng toàn bộ chương trình hạch tâm và hỏa tiễn đạn đạo của họ phải nằm trên bàn thương thảo nữa.

Nhiều người trong phía đối lập đã e ngại rằng do mong muốn giành chiến thắng, Trump có thể chấp nhận quá nhiều nhượng bộ nên giới phân tích cho rằng Trump quyết định không đồng ý với Kim lần này là một điều đúng đắn và bày tỏ hy vọng rằng các cuộc đàm phán ở cấp độ làm việccủa chuyên viên có thể đạt được nhiều tiế bộ hơn. Kyle Ferrier, Giám đốc Viện Kinh tế Hàn Quốc. cho biết,

“Rời bàn đàm phán nghĩa là Trump đang báo với Bắc Hàn rằng họ sẽ phải thương lượng nhiều hơn với (đặc phái viên Hoa Kỳ tại Bắc Bắc Hàn) Steve Biegun, người gặp khó khăn trong việc tìm gặp đối tác Bắc Hàn trong những tháng từ khi ông được bổ nhiệm vào tháng Tám.”

Mặc dù có nhiều bất đồng về các chi tiết, cả hai bên dường như sẵn sàng tiếp tục nói chuyện.