Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris sẽ chú tâm đối phó với Trung Hoa trong chuyến đi Đông Nam Á
Feliz Solomon (Singapore) và Tarini Parti (D.C.) | DCVOnline
Chuyến công du của phó tổng thống Mỹ ở ĐNA tiếp tục công tác vận động ngoại giao với khu vực của chính phủ Biden từ nhiều tháng vừa qua
Chuyến công du của Phó Tổng thống Kamala Harris tới Đông Nam Á sẽ tạo cơ hội cho chính quyền Biden tập trung vào việc chống lại Trung Hoa vào lúc mà việc Mỹ rời khỏi Afghanistan đầy hỗn loạn đang đặt ra câu hỏi về độ tin cậy của Washington như một đồng minh.
Bà Harris sẽ khởi hành vào thứ Sáu tới Singapore và Việt Nam, chuyến viếng thăm sẽ là đỉnh cao của nhiều tháng vận động ngoại giao với khu vực, nhấn mạnh sự thay đổi ưu tiên không còn là cuộc chiến chống khủng bố và hướng tới việc be bờ các cường quốc đối thủ.
Theo giới chức cao cấp trong chính quyền Mỹ, trong chuyến đi này, bà Harris sẽ tập trung vào các vấn đề y tế toàn cầu, quan hệ hợp tác kinh tế và an ninh trong khu vực. Bà sẽ phát biểu tại Singapore, trình bày chi tiết về viễn tượng đối với Ấn Độ-Thái Bình Dương và thành lập văn phòng khu vực Đông Nam Á cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ tại Việt Nam.
Bà Harris cũng sẽ gặp gỡ giới chức chính phủ và lãnh đạo doanh nghiệp để nói về các vấn đề chuỗi cung ứng. Chính quyền Biden đang nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu chất bán dẫn toàn cầu, khiến nhiều khu vực sản xuất, từ vật gia dụng đến máy tính và ô tô, bị đình trệ.
Sự gia tăng lây nhiễm Covid-19 ở khu vực phần lớn chưa được tiêm chủng cũng đã dẫn đến việc đóng cửa ở các quốc gia kể cả Việt Nam, Thái Lan và Malaysia — những nước xuất cảng lớn về điện tử và hàng hóa khác — buộc phải đóng cửa nhà máy và tiếp tục làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Các đại diện doanh nghiệp Hoa Kỳ đã làm áp lực với chính quyền Biden đẩy nhanh viện trợ cho khu vực.
Nói rộng hơn, việc hậu thuẫn của chính phủ trong khu vực này rất quan trọng đối với lợi ích lâu dài của Hoa Kỳ ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, nơi Bắc Kinh đã tích cực tạo ảnh hưởng lớn hơn đối với các nước láng giềng nghèo hơn và mở rộng yêu sách ở Biển Đông.
Renato Cruz De Castro, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại Đại học De La Salle ở Manila cho biết:
“Đông Nam Á là một trong những đấu trường chính trong cuộc cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung. Ở Washington, có một nhận định cho rằng Trung Hoa đã lấy được rất nhiều điểm trong thời gian gần đây, vì vậy họ cảm thấy cấp bách.”
Renato Cruz De Castro
Theo giới phân tích, bà Harris được giao nhiệm vụ sửa chữa các mối quan hệ đã bị xói mòn dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump. Trong nhiệm kỳ của ông, một số vị trí đại sứ bị bỏ trống trong thời gian dài và việc tham dự các diễn đàn khu vực đã giảm đi một cách đáng kể, điều này bị nhiều người coi là vẻ hợm hĩnh của chính phủ Mỹ.
Nhưng việc Đông Nam Á dần dần rời xa Washington đã xẩy ra từ trước đó nữa, với chính sách “Tái cân bằng châu Á” chưa hoàn thành của cựu Tổng thống Barack Obama. Các thỏa thuận quan trọng đạt được trong nhiệm kỳ tổng thống của ông đã bị đình trệ ngay từ đầu, kể cả một thỏa thuận thương mại lớn với các quốc gia Thái Bình Dương và một hiệp ước tăng cường quốc phòng với Philippines.
Giới phân tích cho biết, ngay cả khi những mối quan hệ đó được cải thiện chúng cũng sẽ có giới hạn. Thách thức đối với bà Harris sẽ không chỉ là thuyết phục những nước Đông Nam Á rằng Washington là một đối tác đáng tin cậy, mà họ còn được coi là quan trọng hơn những con tốt trong một cuộc tranh giành quyền lực lớn. Giới lãnh đạo khu vực kể cả Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long từ lâu đã lên tiếng phản đối việc chọn bên này hoặc bên kia.
Aaron Connelly, một chuyên gia nghiên cứu tại Singapore thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, một tổ chức tư vấn tại London, cho biết các quốc gia nhỏ hơn đối đầu với một cường quốc đang trỗi dậy thường có ba lựa chọn: đứng với nó, tự bảo vệ, hoặc cân bằng chống lại nó bằng cách đứng về phía đối thủ của nó.
Ông Connelly nói,
“Hầu hết các quốc gia ở Đông Nam Á đều đang do dự. Trong ngắn hạn, không quốc gia nào trong những nước này sẽ xuống hàng rào và đứng về phía Hoa Kỳ, nhưng họ có thể bị thuyết phục để có những lựa chọn về các vấn đề rời rạc theo cách có lợi cho Hoa Kỳ.”
Aaron Connelly
Những cuộc di tản vội vã rời Afghanistan, đang kéo theo sự so sánh với việc người Mỹ rút khỏi Sài Gòn trong những ngày cuối cùng của Chiến tranh Việt Nam, cũng là đám mây mù trong chuyến đi của bà Harris.
Khi được hỏi liệu tình hình ở Afghanistan có đặt ra vấn đề cho bà Harris trong việc giành được sự tin tưởng của giới chức ở Đông Nam Á hay không, một nhân viên cao cấp trong chính quyền Mỹ cho biết sự tham gia hiện tại của Tòa Bạch Ốc ở hai khu vực là quá khác biệt để so sánh.
Bà Harris sẽ xây dựng động lượng của các chuyến thăm trước đó của các giới chức cao cấp khác của Hoa Kỳ, cam kết tăng cường hợp tác về y tế, phục hồi kinh tế và an ninh khu vực. Từ đầu tháng 6, Thứ trưởng Ngoại giao Wendy Sherman, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Đại sứ Mỹ tại LHQ đã đến thăm Đông Nam Á. Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Linda Thomas-Greenfield. Ngoại trưởng Antony Blinken đã họp qua mạng với các bộ trưởng Đông Nam Á vào đầu tháng Tám.
Những cam kết gần đây phần lớn tập trung vào viện trợ chống Covid-19, vì phần lớn Đông Nam Á đang phải vật lộn để có được nguồn cung cấp thuốc chủng ngừa và một số quốc gia đang phải đối phó với việc lây nhiễm tăng nhanh do biến thể Delta gây ra. Vào đầu tháng 8, Tòa Bạch Ốc cho biết họ đã vận chuyển hơn 23 triệu liều thuốc tới khu vực và cung cấp 158 triệu USD viện trợ y tế và nhân đạo.
Chống lại sự bành trướng của Trung Hoa ở Biển Đông vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ. Trong 5 năm qua, Bắc Kinh đã có mặt khắp nơi bằng cách quân sự hóa các đảo nhân tạo và dùng các hạm đội dân sự, được nhiều người coi là lực lượng dân quân hàng hải, để chiếm các khu vực mới và đặt yêu sách. Giới phân tích cho rằng sự hiện diện quân sự toàn diện hơn của Hoa Kỳ trong khu vực có thể ngăn chặn sự xâm phạm thêm và ngăn chặn sự leo thang mà không bên nào mong muốn.
James Siebens, một thành viên của Chương trình Chiến lược và Kế hoạch tại Trung tâm Stimson tại Hoa Kỳ, cho biết,
“Đó là sự răn đe bằng cách từ chối, thực sự đó là tất cả vấn đề: Bảo đảm rằng Trung Hoa không bao giờ tin rằng họ sẽ không bị chú ý hoặc họ có thể khai thác vùng lãnh thổ đang tranh chấp mà không bị phản công.”
James Siebens
Việt Nam, quốc gia có tuyên bố chủ quyền trên một phần của Biển Đông, đã nổi lên như một đối tác hấp dẫn để đối đầu với sự bành trướng hơn nữa của Trung Hoa, trong lúc mối quan hệ của Washington với Philippines, một đồng minh có hiệp ước, đã trở nên căng thẳng trong những năm gần đây. Giới phân tích cho biết, khi bà Harris gặp gỡ giới lãnh đạo Việt Nam, người ta kỳ vọng bà sẽ thúc đẩy việc nâng cấp quan hệ từ quan hệ “toàn diện” lên quan hệ đối tác “chiến lược”, có thể tối ưu hóa hoạt động ngoại giao ở cấp cao và hợp tác quốc phòng. Giới chức cao cấp trong chính quyền Mỹ từ chối bình luận về việc liệu nâng cấp quan hệ với Việt Nam có thể xây ra hay không.
Mỹ có một thỏa thuận tương tự với Singapore, cho phép nước này đến các căn cứ không quân và hải quân, đồng thời cho phép chia sẻ kỹ thuật quốc phòng.
Mối quan hệ giữa Mỹ và Philippines đã trở nên bất ổn hơn dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, hết nhiệm kỳ vào năm tới. Nhân vật lãnh đạo Philippines đã đe dọa cắt đứt quan hệ với Mỹ, một phần do những lời chỉ trích về việc chính quyền của ông bị cáo buộc tham gia vào các vụ vi phạm nhân quyền, kể cả các vụ giết người ngoài vòng tư pháp liên quan đến cuộc chiến chống ma túy. Các nhóm nhân quyền cho biết hơn 12.000 người đã thiệt mạng trong các hoạt động chống ma túy kể từ khi ông Duterte nhậm chức.
Nhân quyền cũng là một phức tạp đáng kể đối với việc cải thiện quan hệ với Việt Nam. Tổng thống Biden đã cam kết đặt ưu tiên nhân quyền trong chính sách đối ngoại của chính quyền ông.
Ban lãnh đạo cộng sản Việt Nam đã bị chỉ trích vì hồ sơ nhân quyền của họ. Các nhóm nhân quyền cho biết khi ông Obama đến thăm Việt Nam năm 2016, một số nhân vật hoạt động đã bị giam giữ trong một làn sóng đàn áp trước khi ông đến. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, giới hoạt động và blogger Việt Nam thường xuyên bị sách nhiễu và hơn 130 tù nhân chính trị đang ở sau song sắt.
Chuyến công du đến Singapore và Việt Nam của bà Harris sẽ đánh dấu chuyến công tác ở nước ngoài thứ hai của bà trên cương vị phó tổng thống. Bà đã đến Mexico và Guatemala vào tháng 6, và đang bị lưỡng đảng chỉ trích vì một số sai lầm.
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Vice President Kamala Harris to Focus on Countering China on Southeast Asia Trip | Feliz Solomon in Singapore and Tarini Parti in Washington | WSJ | Aug. 20, 2021.Bài này đăng trên ấn bản số ngày 21 tháng 8 năm 2021, với tựa đề ‘Asia Visit Aims to Mend Ties.’ Bạn đọc có thể viết thư cho Feliz Solomon tại [email protected] và Tarini Parti tại [email protected]. Bản quyền © 2021 Dow Jones & Company, Inc.