TBT đảng CSVN Việt Nam củng cố quyền lực bằng cách sa thải hai phó thủ tướng
TOMOYA ONISHI | DCVOnline
Phiên họp với Tập Cận Bình có thể đã đẩy nỗ lực chống tham nhũng của tổng bí thư CSVN nhanh hơn
HÀ NỘI — Tổng bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng dường như đã củng cố thêm quyền lực cá nhân hôm thứ Năm sau khi quốc hội thông qua việc sa thải hai phó thủ tướng trong một phiên họp bất thường khai mạc cùng ngày.
Quyết định này được đưa ra sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam tuần trước, tước bỏ các chức vụ trong Trung ương Đảng của hai người này.
Phạm Bình Minh là phó thủ tướng thường trực phụ trách về ngoại giao, và Vũ Đức Đam là phó thủ tướng phụ trách y tế công cộng. Hai cán bộ cộng sản này được cho là đã bị sa thải sau khi bị buộc tội đã cho phép tham nhũng hoành hành trong phạm vi trách nhiệm của họ.
Tội của Minh được cho là thiếu giám sát khi dịch COVID-19 hoành hành khắp thế giới và có những chuyến bay đang được sắp xếp để đưa công dân Việt Nam đang sinh sống ở nước ngoài về nước. Khoảng 40 người, gồm cả một thứ trưởng ngoại giao, cựu đại sứ tại Nhật Bản và giám đốc điều hành công ty du lịch, đã bị bắt vì những cáo buộc đã nhận hối lộ của những hành khách được ưu tiên lên máy bay.
Đam bị chỉ trích vì giám sát cách chính phủ tiến hành đấu thầu bộ dụng cụ xét nghiệm coronavirus. Quá trình này đã bị tiết lộ có sự gian lận, dẫn đến một vụ bê bối khác khiến một cựu bộ trưởng y tế và một cựu thị trưởng Hà Nội trục xuất và bắt giữ.
Cả Minh và Đam đều chưa bị bắt và không có lời giải thích chính thức nào được đưa ra cho việc sa thải họ. Một nguồn tin ngoại giao đã tỏ ra ngạc nhiên khi nói chuyện với Nikkei Asia: nguồn tin cho biết, “Họ có hình ảnh là cán bộ trong sạch trong đảng, và được lòng dân.”
Việc cách chức đánh dấu sự leo thang của chiến dịch chống tham nhũng kéo dài nhiều năm do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thực hiện; Trọng đang ở nhiệm kỳ thứ ba trong vai trò lãnh đạo đảng. Đây là lần đầu tiên Trọng truy lùng các quan chức chính phủ ở cấp cao nhất.
Đặng Tâm Chánh, một chuyên gia phân tích chính trị ở tp HCM cho biết, giới quan sát cho rằng sự leo thang thanh trừng nội bộ cho thấy ông Trọng đang củng cố thêm quyền lực của mình, mặc dù ông đã “gần như hội tụ tất cả quyền lực thực tế của nhà nước, đảng, quân đội, hệ thống tư pháp và giám sát”.
Truyền thông nhà nước ở Việt Nam gọi hành động hung hăng, với cái gọi là Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng lãnh đạo, là “một lò đốt”. Chánh coi đó là “lò ông Trọng”.
Trong khi tiếp tục chiến dịch chống tham nhũng, ông Trọng cũng đang tìm người kế nhiệm.
Carlyle Thayer, giáo sư danh dự về chính trị tại Đại học New South Wales, Canberra thuộc Học viện Quốc phòng Úc, nói rằng Trọng “đã không vận động cho người thân cận của mình là Trần Quốc Vượng được chấp thuận làm lãnh đạo đảng tiếp theo” tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của đảng vào năm 2021, khi ông được giao nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có.Thayer nói với Nikkei,
“Ông Trọng sẽ lặng lẽ vận động các thành viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cán bộ cao cấp khác của đảng về người kế nhiệm ông. Trong khi chờ đợi, Trọng sẽ tiếp tục chiến dịch ‘đốt lò’ vì ông ta biết rằng tham nhũng trong đảng là mối đe dọa lớn đối với tính hợp pháp của đảng CS để cai trị Việt Nam”
Carlyle Thayer
Từ lâu đã có tin đồn rằng ông Trọng, hiện 78 tuổi, sẽ bị thay thế vào giữa nhiệm kỳ thứ ba, kéo dài đến năm 2026, nếu những đảng viên khác có đủ quyền lực xuất hiện.
Nhưng giờ đây, giới quan sát cho rằng quyền lực của ông Trọng đã trở nên không thể lay chuyển.
Alex Vuving, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye ở Honolulu, nhận định:
“Có xác suất lớn là ông Trọng sẽ tiếp tục nắm quyền cho đến khi tình trạng sức khỏe của ông không cho phép. Mặc dù ông ấy có thể đã tạo ra rất nhiều kẻ thù, nhưng dường như không có người lãnh đạo nào khác có thể quy tụ được sự ủng hộ của đa số các thành viên trong Trung ương Đảng. Trong tình trạng này, Trọng vẫn là sự lựa chọn mặc định.”
Alex Vuving
Những người trong Đảng nói với Nikkei rằng có thể có những động cơ thầm kín đằng sau nỗ lực chống tham nhũng của Trọng.
Minh, một trong hai phó thủ tướng bị cách chức, được cho là có tham vọng làm thủ tướng hoặc chủ tịch nước, nhưng Trọng không thể chấp nhận “sự ưu ái phương Tây và sự ủng hộ những nhóm kiểu phương Tây” của Minh, một người trong cuộc nói với Nikkei. Nguồn tin cho biết thêm,
“Ông Trọng cũng bị [người lãnh đạo Trung Hoa] Tập Cận Bình gây áp lực để hạn chế ảnh hưởng của phe ủng hộ phương Tây, và tên của Phạm Bình Minh đã được trực tiếp nêu lên.”
Nhóm từ “ưu ái phương Tây” được cho là một phần trong cuộc thảo luận khi Trọng đến thăm Bắc Kinh vào mùa thu và gặp Tập, người đã dùng chiến dịch chống tham nhũng của chính mình để củng cố quyền lực ở Trung Hoa.
Khi ông Trọng từ Trung Hoa trở về, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ra máy bay đón tổng bí thư, theo ông Chánh, một chuyên gia phân tích tại Hồ Chí Minh thì đó là “một nghi lễ gần như biến mất kể từ khi Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới kinh tế [năm 1986].”
Bất chấp việc hai phó thủ tướng bị cách chức, nhiều người tin rằng Chinh có thể thoát trong chiến dịch chống tham nhũng của Trọng. Hà Hoàng Hợp, Viện sĩ thỉnh giảng tại Viện ISEAS-Yusof Ishak của Singapore, nói với Nikkei,
“Việc cách chức hai phó thủ tướng sẽ tạm thời gây khó khăn cho Thủ tướng Phạm Minh Chính, nhưng ông ấy có thể thoát và tiếp tục công việc nhiệm vụ phục hồi kinh tế thời hậu COVID.”
Hà Hoàng Hợp
Cũng có thể Chinh sẽ bị thêm áp lực. Chánh tin rằng thủ tướng “không thể chậm trễ trong việc cải cách” hệ thống hành chính và cơ cấu công vụ của Việt Nam đồng thời cải thiện tiền lương của người dân — tất cả đều là những nhiệm vụ của ông Minh, người đã bị sa thải.
© 2023 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Vietnam’s Trong consolidates power with dismissals of deputy PMs | TOMOYA ONISHI | Nikkei Asia · Jan 06, 2023. Kim Dung Tong tại Thành phố Hồ Chí Minh và Yuji Kuronuma tại Tokyo đưa tin bổ túc.