Biden bị cáo buộc đặt ngoài lề nhân quyền ở Việt Nam và Ấn Độ vì lợi ích chiến lược

David Brunnstrom và Humeyra Pamuk | DCVOnline

WASHINGTON, ngày 11 tháng 9 (Reuters) – Bản tin của Toà Bạch Ốc về chuyến công du Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden có hơn 2.600 chữ. Phần nói đến nhân quyền chỉ có 112 chữ, kể cả một tiểu tựa.

Về mặt kinh doanh và chiến lược, chuyến công du của Biden đến Việt Nam vào Chủ nhật và thứ Hai, cũng như tới Ấn Độ vào cuối tuần trước, có thể sẽ được coi là để củng cố mối quan hệ với những quốc gia có thể giúp Washington chống lại sức mạnh ngày càng tăng của Trung Hoa.

Nhưng đối với những người ủng hộ nhân quyền, chuyến đi của Biden là một sự thất vọng, do chính quyền của ông đã cam kết ưu tiên nhân quyền khi nhậm chức vào năm 2021.

Tại Hà Nội, Biden cho biết Hoa Kỳ đang nâng cấp quan hệ lên “Đối tác chiến lược toàn diện” và hợp tác chặt chẽ hơn trong lĩnh vực điện toán đám mây, chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Toà Bạch Ốc cũng tiết lộ việc Vietnam Airlines mua 50 máy bay Boeing 737 Max trị giá 7,8 tỷ USD.

Những người ủng hộ nhân quyền lo ngại việc không đặt trọng tâm vào nhân quyền, mặc dù không nằm ngoài dự đoán, sẽ không những không cải thiện được quyền con người ở Việt Nam và Ấn Độ mà còn có nguy cơ làm tình hình trở nên tồi tệ hơn ở những nơi khác.

Carolyn Nash, Giám đốc Vận động của Tổ chức Ân xá Quốc tế ở châu Á cho biết:

“Chính quyền Biden rõ ràng đang gạt nhân quyền sang một bên để nâng cao quan hệ đối tác với những chính phủ mà họ coi là quan trọng về mặt chiến lược – đồng thời gửi thông điệp cho thế giới biết rằng Hoa Kỳ sẵn sàng chấp nhận những thất bại hiển nhiên trong việc bảo vệ và duy trì nhân quyền.” 

Carolyn Nash

Những nhóm nhân quyền cáo buộc Đảng Bharatiya Janata cầm quyền của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi kỳ thị có hệ thống đối với những nhóm thiểu số, đặc biệt là người Hồi giáo và những người ủng hộ đảng này đã có những cuộc tấn công bạo lực chống lại những nhóm bị coi là mục tiêu.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) cho biết ý thức hệ của đa số theo đạo Hindu trong chính phủ Modi phản ảnh bằng sự thiên vị trong hệ thống tư pháp và chính quyền đã tăng cường nỗ lực để bịt miệng những người hoạt động và nhà báo bằng những cáo buộc có động cơ chính trị.

HRW hôm thứ Bẩy cho biết Việt Nam đang bỏ tù ít nhất 159 tù nhân chính trị – những người bị cầm tù vì thực hiện những quyền dân sự và chính trị căn bản một cách ôn hòa – và ít nhất 22 người khác đang bị giam chờ xét xử  trước tòa án do Đảng Cộng sản cầm quyền kiểm soát.

HRW cho biết, chỉ trong 8 tháng đầu năm 2023, tòa án đã ở Việt Nam kết án ít nhất 15 người với những bản án tù dài hạn, vi phạm quyền được xét xử công bằng của họ.

Ký giả hỏi Biden ở Việt Nam liệu ông có đặt lợi ích chiến lược của Hoa Kỳ lên trên nhân quyền hay không và ông đã trả lời: “Tôi đã nêu vấn đề đó (nhân quyền) với mọi người tôi gặp.”

Nhưng Nash và John Sifton của HRW cho rằng nói chuyện riêng là chưa đủ. Sifton nói:

“Rất khó để nâng cấp mối quan hệ với những chính phủ vi phạm nhân quyền đồng thời bảo vệ những vấn đề nhân quyền một cách hiệu quả.” 

John Sifton

Ông nói rằng những chính phủ cần biết rằng sẽ có hậu quả vì sự lạm dụng “nếu không dùng cây gậy thì thật phí củ cà rốt.”

Sifton nói, “Điều này đặc biệt đúng với Việt Nam, chính phủ ở đó không đặc biệt quan tâm đến danh tiếng của họ trên trường quốc tế về vấn đề nhân quyền”, đồng thời nói thêm rằng điều quan trọng là phải chỉ trích một cách công khai những vi nhân quyền của ông Modi vì đó là cách hiệu quả nhất để thúc đẩy ông ta thay đổi.

Modi phủ nhận rằng sự kỳ thị đối với người thiểu số hiện hữu trong chính phủ của ông tại cuộc họp báo với Biden vào tháng 6. Chính phủ Việt Nam cũng phủ nhận việc vi phạm nhân quyền.

NÓI CHUYỆN “RIÊNG” VỀ NHÂN QUYỀN

“CỔ XUÝ VÀ BẢO VỆ NHÂN QUYỀN

Tổng thống Biden nhấn mạnh tính phổ thông của nhân quyền và tầm quan trọng của sự hợp tác song phương của chúng ta nhằm cổ xuý nhân quyền và những quyền tự do căn bản, kể cả quyền tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hòa, tôn giáo hay tín ngưỡng, trong và ngoài nước.

Tăng cường cam kết đối thoại có ý nghĩa: Đối thoại Nhân quyền giữa Hoa Kỳ với Việt Nam là một cơ chế quan trọng để thảo luận về một loạt những vấn đề liên quan đến nhân quyền và quyền lao động, gồm: quyền tự do ngôn luận và lập hội; tự do tôn giáo hay tín ngưỡng; nền pháp trị và cải cách pháp luật; và quyền của những người thuộc nhóm dân bị thiệt thòi, kể cả phụ nữ và trẻ em gái, những nhóm dân tộc thiểu số, người LGBTQI+ và người khuyết tật, cũng như những trường hợp cá nhân cần quan tâm.”

Bản tin Toà Bạch Ốc (Fact Sheet)

Biden đã không công khai nêu những vấn đề nhân quyền khi ở Ấn Độ, mặc dù ông phát biểu trong một cuộc họp báo ở Hà Nội rằng ông đã nêu lên tầm quan trọng của việc tôn trọng nhân quyền và tự do báo chí trong cuộc hội đàm với ông Modi.

Tại Ấn Độ, Toà Bạch Ốc cũng tránh bất kỳ sự phản đối nào của công chúng về những hạn chế của chính phủ Ấn Độ đối với những phóng viên đưa tin về cuộc gặp của ông Modi với Biden, trong đó đoàn báo chí Hoa Kỳ bị dồn hết vào một chiếc xe khi những hai người lãnh đạo trò chuyện.

Điều hợp viên Ấn Độ-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ Kurt Campbell từ chối không đề cập đến quyền của báo chí trong một cuộc họp ngắn với những phóng viên, nói rằng Biden muốn giải quyết những chủ đề như vậy một cách riêng tư.

Campbell nói rằng trong khi Ấn Độ “tiếp tục có tiến bộ” về quyền,

“Chìa khóa ở đây là chúng tôi duy trì một cuộc đối thoại tôn trọng và thảo luận về một số thách thức ở mức độ khiêm tốn trước một số thách thức mà chúng tôi phải đối mặt trong đất nước của chúng ta.”

Kurt Campbell

Bản tin của Toà Bạch Ốc tại Hà Nội cho biết hai bên đã “tăng cường cam kết đối thoại có ý nghĩa” trong Đối thoại Nhân quyền Hoa Kỳ-Việt Nam.

Murray Hiebert tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington cho biết một số viên chức chính phủ Mỹ coi cuộc đối thoại thường niên này là một cuộc trao đổi không đáng kể về những luận điểm. Ông cũng lưu ý rằng khi Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tổ chức cuộc gặp quan trọng với Biden, viên chức chính phủ Việt Nam thân cận nhất ở bên trái ông là Tô Lâm, bộ trưởng công an đầy quyền lực về an ninh, đã đàn áp những người bất đồng chính kiến.

Derek Grossman, chuyên gia khu vực của tổ chức RAND Corp, cho biết Mục đích chính của id Biden trong việc thu hút Ấn Độ và Việt Nam là lôi kéo họ tham gia chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ để chống lại Trung Hoa. Ông nói:

“Do đó, chính quyền Biden có khuynh hướng hạ thấp hoặc tránh những cuộc thảo luận về nhân quyền. Làm như vậy chắc chắn sẽ khuyến khích những quốc gia này và những quốc gia khác, như Ả Rập Saudi, tiếp tục những vi phạm nhân quyền như thường.”

Derek Grossman

© 2023 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

---

Nguồn: 50 years ago: Henry Kissinger and the death of democracy in Chile | David Brunnstrom and Humeyra Pamuk | Reuters | September 12, 2023. David Brunnstrom và Humeyra Pamuk viết tin; Don Durfee và Josie Kao hiệu đính