Sự trỗi dậy của Trung Hoa đang đảo ngược

Ruchir Sharma | DCVOnline

Hai năm qua tỷ lệ GDP toàn cầu của quốc gia này đã sụt giảm lớn nhất kể từ thời Mao

Xi Jinping. Barria/Pool/AFP/Getty Images

Trong một bước ngoặt lịch sử, sự trỗi dậy của Trung Hoa như một siêu cường kinh tế đang đảo ngược. Câu chuyện toàn cầu lớn nhất trong nửa thế kỷ qua có thể đã kết thúc.

Sau khi trì trệ dưới thời Mao Trạch Đông trong những năm 1960 và 70, Trung Hoa mở cửa với thế giới vào những năm 1980 — và cất cánh trong gần 40 năm tiếp theo. Phần của nước này trong nền kinh tế toàn cầu đã tăng gần 10 lần từ mức dưới 2% năm 1990 lên 18,4% vào năm 2021. Chưa có quốc gia nào tăng trưởng nhanh và nhanh đến vậy.

Sau đó, sự đảo ngược bắt đầu. Vào năm 2022, phần của Trung Hoa trong nền kinh tế thế giới đã giảm đi một chút. Năm nay nó sẽ giảm đáng kể hơn, xuống còn 17%. Mức giảm 1,4% trong hai năm đó là mức giảm lớn nhất kể từ những năm 1960.

Những con số này được tính bằng đồng đô la “danh nghĩa” chưa được điều chỉnh theo lạm phát — thước đo thể hiện chính xác nhất sức mạnh kinh tế tương đối của một quốc gia. Trung Hoa đặt mục tiêu giành lại vị thế đế quốc mà nước này đã nắm giữ từ thế kỷ 16 đến đầu thế kỷ 19, khi tỷ lệ sản lượng kinh tế thế giới của nước này đạt đỉnh 1/3, nhưng mục tiêu đó có thể tuột khỏi tầm tay.

Sự suy tàn của Trung Hoa có thể tái lập trật tự thế giới Kể từ những năm 1990, tỷ lệ của quốc gia này trong GDP toàn cầu tăng và phần lớn lấy đi phần của Châu Âu và Nhật Bản, hai nước có tỷ lệ ít nhiều ổn định trong hai năm vừa qua. Khoảng trống mà Trung Hoa để lại phần lớn được Mỹ và những quốc gia mới nổi lấp đầy.

Để so sánh điều này, nền kinh tế thế giới dự tính sẽ tăng thêm 8 ngàn tỷ USD vào năm 2022 và 2023 lên 105 ngàn tỷ USD. Trung Hoa sẽ không góp phần nào trong số tăng trưởng đó, Mỹ sẽ chiếm 45% và những quốc gia mới nổi chiếm 50%. Một nửa tăng trưởng của những quốc gia mới nổi sẽ chỉ đến từ 5 quốc gia sau đây: Ấn Độ, Indonesia, Mexico, Brazil và Ba Lan. Đó là một dấu hiệu nổi bật về sự thay đổi quyền lực có thể xảy ra.

Hơn nữa, tỷ lệ sụt giảm của Trung Hoa trong GDP thế giới tính theo danh nghĩa không dựa trên những nguồn độc lập hoặc nước ngoài. Những số liệu danh nghĩa được công bố như một phần của dữ liệu GDP chính thức của họ. Vì vậy, sự trỗi dậy của Trung Hoa đang bị đảo ngược bằng chính thành tích và số liệu của Bắc Kinh.

Một lý do khiến điều này hầu như không được chú ý là hầu hết những người phân tích đều tập trung vào tăng trưởng GDP thực, được điều chỉnh theo lạm phát. Và bằng cách điều chỉnh lạm phát một cách sáng tạo, Bắc Kinh từ lâu đã cố gắng báo cáo rằng tăng trưởng thực tế đang dần đạt được mục tiêu chính thức, hiện ở mức khoảng 5%. Điều này lại dường như xác nhận câu chuyện chính thức hàng quý rằng “phương đông đang trỗi dậy”.

Nhưng tốc độ tăng trưởng tiềm năng dài hạn thực sự của Trung Hoa – tổng số công nhân mới gia nhập thị trường lao động và sản lượng của mỗi công nhân – hiện ở mức 2,5%.

Không đủ số trẻ em đang diễn ra ở Trung Hoa đã làm giảm tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động trên thế giới từ mức cao nhất là 24% xuống còn 19% và dự tính sẽ giảm xuống 10% trong 35 năm tới. Với tỷ lệ công nhân trên thế giới ngày càng giảm, tỷ lệ tăng trưởng sẽ nhỏ hơn là điều gần như chắc chắn.

Hơn nữa, trong mười năm qua, chính phủ Trung Hoa ngày càng can thiệp nhiều hơn và những khoản nợ của nước này đối với một quốc gia đang phát triển ở mức cao lịch sử. Những động lực này đang làm chậm lại tốc độ tăng trưởng năng suất, được đo bằng sản lượng của mỗi công nhân. Sự kết hợp này – ít công nhân hơn và tăng trưởng sản lượng của mỗi công nhân yếu ớt – sẽ khiến Trung Hoa gặp khó khăn tột độ trong việc bắt đầu giành lại thị phần trong nền kinh tế toàn cầu.

Tính theo đồng đô la danh nghĩa, GDP của Trung Hoa đang có khuynh hướng giảm vào năm 2023, lần đầu tiên kể từ khi đồng nhân dân tệ mất giá mạnh vào năm 1994. Do những hạn chế đối với tăng trưởng GDP thực tế, trong những năm tới, Bắc Kinh chỉ có thể giành lại thị phần toàn cầu với mức tăng đột biến về lạm phát hoặc giá trị của đồng nhân dân tệ — nhưng cả hai đều không có thể xẩy ra. Trung Hoa là một trong số ít nền kinh tế bị giảm phát và nước này cũng phải đối phó với tình trạng phá sản tài sản do nợ nần, thường dẫn đến sự mất giá của đồng nội tệ.

Giới đầu tư đang rút tiền ra khỏi Trung Hoa với tốc độ kỷ lục, gây thêm áp lực lên đồng Nhân dân tệ. Người nước ngoài đã cắt giảm 12 tỷ USD đầu tư vào những nhà máy và dự án khác của Trung Hoa trong quý 3 — mức giảm đầu tiên kể từ khi hồ sơ bắt đầu được ghi nhận. Người dân địa phương, những người thường bỏ đi khỏi thị trường gặp khó khăn trước khi người nước ngoài bỏ chạy, cũng đang rời đi. Giới đầu tư Trung Hoa đang đầu tư ra nước ngoài với tốc độ nhanh bất thường và lùng sục khắp thế giới để tìm kiếm những giao dịch bất động sản.

Chủ tịch Trung Hoa Tập Cận Bình trước đây bày tỏ sự tin tưởng tối cao rằng lịch sử đang chuyển biến theo hướng có lợi cho đất nước ông và không gì có thể ngăn cản sự trỗi dậy của nước này. Cuộc gặp của ông với Joe Biden và những giám đốc điều hành Hoa Kỳ tại hội nghị thượng đỉnh tuần trước ở San Francisco đã gợi ý về sự ôn hòa, hoặc ít nhất là một sự công nhận rằng Trung Hoa vẫn cần những đối tác kinh doanh nước ngoài. Nhưng hầu như bất kể Tập Cận Bình có làm gì đi nữa, tỷ lệ nền kinh tế quốc gia của ông trong nền kinh tế toàn cầu có thể sẽ giảm trong tương lai gần. Bây giờ nó là một thế giới hậu Trung Hoa.

Tác giả | Ruchir Sharma là Chủ tịch và thành viên Hội đồng quản trị của công ty Rockefeller International.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn:China’s rise is reversing | Ruchir Sharma | The Financial Times | Nov 19, 2023