Trump có thể bị loại khỏi cuộc tranh cử hay không?
Alexander Panetta | DCVOnline
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ xét đơn kháng cáo của ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa
Dưới đây là 5 trường hợp có thể xẩy ra ở phiên tòa lịch sử.
Một điều luật nhằm trục xuất phe ly khai khỏi chính trường sau Nội chiến Hoa Kỳ hiện đang được áp dụng để quyết định số phận của Donald Trump.
Khoản 3 của Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ cấm mọi người giữ chức vụ công nếu họ từng tham gia nổi dậy hoặc nổi loạn sau khi tuyên thệ như một viên chức chính phủ Hoa Kỳ
Giờ đây, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã sắp được yêu cầu phải có quyết định hiến pháp quan trọng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ: liệu việc này có ngăn cản ứng cử viên tổng thống đang dẫn đầu của Đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống hay không.
Chuyện xẩy ra sau khi một tối cao pháp viện tiểu bang kết luận ứng cử viên hàng đầu trong hầu hết các cuộc thăm dò bầu cử tổng thống, Trump, không đủ tư cách để tranh cử sau khi ông ta xúi giục một đám đông tấn công Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, để ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực cho Joe Biden.
Richard Friedman, chuyên gia về luật hiến pháp và lịch sử Tối cao Pháp viện tại Đại học Michigan, cho biết:
“Đây là một thời điểm lịch sử đặc biệt.
Richard Friedman
Một ứng cử viên chính cho vai trò tổng thống vừa bị cho là không đủ tư cách để có tên trên lá phiếu.”
Friedman đề cập đến án lện mang tính đột phá hôm thứ Ba của Tối cao Pháp viện Colorado đã ra lệnh loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của tiểu bang, một hành động hiện chỉ mang tính giả thuyết: Tòa án đã tạm dừng việc thi hành quyết định để cho Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ có cơ hội xét xử.
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ bị ép phải xem xét mọi góc cạnh của tu chính án nêu trên từ năm 1868: Viên chức chính phủ là gì? Một cuộc nổi dậy là gì? Tham gia vào cuộc nổi loạn nghĩa là gì? Và ai là người đưa ra xác định đó?
‘Vấn để chưa hề được giải quyết’
Trong án lện của mình, những thẩm phán Colorado đã nói rõ rằng họ biết họ đang làm một điều chưa từng có.
Trong quyết định của mình, TCPV Colorado cho biết :
“Chúng tôi không đi đến những kết luận này một cách vội vã. Chúng tôi lưu tâm đến tầm quan trọng và trọng lượng của những câu hỏi đặt ra trước mắt chúng tôi. Chúng tôi cũng lưu tâm đến nghĩa vụ nghiêm túc của mình là áp dụng luật pháp mà không sợ hãi hay ưu ái và không bị ảnh hưởng do phản ứng của công chúng đối với những quyết định mà luật pháp yêu cầu chúng tôi phải có. Chúng tôi cũng nhận thức được rằng chúng tôi đang đi vào lãnh thổ chưa được khám phá.”
TCPV Colorado
Trump nói rằng những cáo buộc chống lại ông có động cơ chính trị. Tương lai chính trị của Trump có thể phụ thuộc vào quyết định của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ xét xử kháng cáo án lệnh của Tối cao Pháp viện Colorado cho rằng Donald Trump không đủ tư cách để tranh cử tổng thống vì ông đã tham gia vào một cuộc nổi dậy. Quyết định của TCPV Hoa Kỳ về vấn đề này có thể xác định liệu những tiểu bang khác có chọn cấm ông tranh cử hay không.
Những ảnh hưởng tiềm tàng của quyết định này giống như việc ném một bình gas vào môi trường chính trị vốn đã dễ cháy ngay trong lúc này.
Gần như ngay lập tức, Fox News chạy dòng tít lớn trên màn hình: “Nhắm vào ưcv dẫn đầu”. Trump đã tức thì dùng tin này để gây quỹ. Ông gửi cho những người ủng hộ một thông điệp gọi đây là trò lố bịch với hiến pháp lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ và thề sẽ không bao giờ đầu hàng.
Banh hiện đang ở sân của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ trong nhiều vụ kiện Trump trong cuộc bầu cử, 2024
Về mặt chính trị bầu cử, việc này không có ảnh hưởng tức thì; Hiện nay lá phiếu của Colorado chưa thay đổi và ngay cả khi có thay đổi, nó cũng không thể quyết định cuộc bầu cử, vì đảng Cộng hòa chưa khi nào thắng ở Colorado trong 20 năm vừa qua.
Nhưng các tiểu bang khác đang theo dõi.
Một công cụ thăm dò tại Lawfare, một blog pháp luật, liệt kê khoảng nửa chục tiểu bang quan trọng nơi những việc như thế này đang râm ran, là những tiểu bang quan trọng đối với cơ hội đắc cử của Trump — như Michigan, Wisconsin, Arizona và Texas; ở một số tiểu bang, tòa án đã bác bỏ những vụ án như thế này, nhưng vẫn còn những đơn kháng cáo đang chờ xét xử.
5 trường hợp có thể xẩy ra tại TCPV Hoa Kỳ
Giới chuyên gia hiến pháp được CBC News phỏng vấn đã nêu lên năm trường hợp có thể xẩy ra nếu, như mong đợi, TCPV Hoa Kỳ sẽ nhận xét vụ kháng cáo.
Ở một mức độ nhất định, triển vọng về bầu cử của Trump đã được đưa ra trước Tối cao Pháp viện.
Thẩm phán sẽ xét xử những vụ án có thể định thời điểm của ít nhất một phiên tòa xử Trump và có thể giải quyết một câu hỏi quan trọng: liệu vụ kiện chống lại Trump có được tiến hành trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm 2024 hay không.
Các học giả pháp luật được CBC News phỏng vấn đã trình bầy năm trường hợp có thể xẩy ra trong vụ án đặc biệt này.
Trường hợp thứ nhất: Tối cao Pháp viện giữ nguyên án lệnh của Colorado.
Amanda Shanor, giáo sư phụ tá về luật hiến pháp và là học giả về những vấn đề tự do ngôn luận tại Trường Wharton của Đại học Pennsylvania, cho biết: “Từ chết đến chết [đối với Trump]. Nếu nguyên đơn chiếm ưu thế tại Tối cao Pháp viện, ông ấy sẽ không là tổng thống.”
PHÂN TÍCH: Trump có thể trở thành tổng thống Mỹ một lần nữa. Đây là những gì ông ấy dự định làm nếu thắng
Friedman của Đại học Michigan cho biết, điều tốt nhất dành cho Trump là có thể có những thách thức tại tòa án ở những tiểu bang khác, nơi đồng minh của Trump cho rằng quyết định của tòa án đối với Colorado không áp dụng cho luật bầu cử của họ.
Julian Davis Mortenson, một học giả về Hiến pháp và tổng thống Hoa Kỳ tại Đại học Michigan mô tả kịch bản này là “Một trận động đất”.
“Ông ta sẽ sớm bị loại ở khắp mọi nơi. Ngoại trừ những nơi muốn bất tuân tư pháp.”
Julian Davis Mortenson
‘Vẫn còn lối thoát’ cho Trump
Trường hợp thứ hai: có thể có một án lệnh khít khao chống lại Trump. Trong trường hợp này, tòa án sẽ giữ nguyên phán quyết của Colorado nhưng lập luận rằng án lệnh đó chỉ áp dụng cụ thể cho việc thực thi luật bầu cử ở tiểu bang đó và không áp dụng ở những nơi khác. Shanor gọi kịch bản này rất khó xẩy ra vì nó liên quan đến vấn đề quốc gia về vấn đề hiến pháp căn bản.
Trường hợp thứ ba: một lối thoát theo thủ tục. TCPV Mỹ bác bỏ quyết định của Colorado dựa trên cơ sở thủ tục và hoàn toàn phớt lờ nội dung của vụ án — nếu muốn thì người ta sẽ nói đó là một lối thoát cho những thẩm phán TCPV. Mortenson nói,
“Vẫn còn một lối thoát. Họ có thể tuyên bố đó là một vấn đề chính trị.”
Julian Davis Mortenson
Mortenson đang đề cập đến học thuyết về vấn đề chính trị trong đó thẩm phán có thể tuyên bố một vấn đề căn bản mang tính chính trị đến mức họ không có quyền can thiệp vào vấn đề đó. TCPV từng đưa ra sáu yếu tố để xác định điều gì đủ tiêu chuẩn là một vấn đề chính trị.
Nó không rõ ràng và được áp dụn20g không đồng đều — và không phải lúc nào cũng rõ ràng ranh giới nằm ở đâu, vì hầu như bất kỳ trường hợp hiến pháp nào cũng sẽ có khía cạnh chính trị trong đó. Điển hình là vụ Bush v. Gore có thể đã quyết định cuộc bầu cử năm 2000 mà không bị coi là một vấn đề chính trị.
Theo quan điểm của Mortenson, đây là cách tốt nhất để Trump thoát khỏi vụ án này.
Ông nói, tòa án có thể tuyên bố đây là một vấn đề chính trị và trong trường hợp đó, gần như chắc chắn nói rõ rằng phán quyết của họ đã vô hiệu hóa án lệnh của Colorado.
Trường hợp thứ tư: không giải quyết. Trong trường hợp này, tòa án lần lựa giải quyết vấn đề. Tên Trump có trên lá phiếu sơ bộ ở Colorado trong thời gian chờ quyết định của TCPV Mỹ.
PHÂN TÍCH Triển vọng tái đắc cử của Donald Trump hiện là vấn đề của Tối cao Pháp viện
Sau đó là những thách thức mới liên quan đến cuộc tổng tuyển cử.
Shanor cho biết tòa án sẽ có nhiều thời gian để quyết định trước tháng 11. Nhưng không có sự bảo đảm nào. Mortenson nói, có thể cuộc bầu cử sẽ diễn ra trước khi toà có quyết định, và sau đó thẩm phán sẽ tuyên bố vấn đề sẽ được đưa ra tranh luận.
Trường hợp thứ năm và cuối cùng: Tòa án hủy bỏ án lệnh của Colorado.
Đa số các thẩm phán có thể không đồng ý với tòa án tiểu bang về ý nghĩa của những nhóm chữ “tham gia” hoặc “nổi dậy” hoặc “viên chức chính phủ”.
Và khi đó Trump được tự do tiếp tục tranh cử trong cuộc bầu cử năm 2024, khi vẫn đối diện với 4 vụ án hình sự.
Giới quan sát pháp lý không thống nhất về án lệnh của Colorado
Vì vậy, điểm mấu chốt là gì: Những chuyên gia này có nghĩ rằng thẩm phán của Colorado đã đưa ra quyết định đúng đắn không?
Friedman nói, một số hết lòng đồng ý: “Một quyết định rất hợp lý.”
Đối với những người cho rằng nó hạn chế sự lựa chọn dân chủ, ông nói thêm: Vậy thì sao? “Đó là những gì hiến pháp làm.” Họ xác định phạm vi của những quyền chính trị. Ông nói, chẳng hạn, họ cũng xâm phạm quyền tranh cử tổng thống của Taylor Swift trước khi cô ấy bước sang tuổi 35.
Trên mạng MSNBC thiên tả, cựu thẩm phán bảo thủ Michael Luttig đã ca ngợi quyết định này:
“Thật là bậc thầy. Thật lỗi lạc. Đó là một cách giải thích không thể công kích được đối với Tu chính án thứ 14.”
Michael Luttig
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Fox News lại đưa ra kết luận ngược lại. Chuyên gia phân tích pháp lý của nó, Francey Hakes, gọi đó là “vài trăm trang rác nóng.”
Bà ấy không đơn độc. Viết về vấn đề này gần đây, giáo sư luật Michael McConnell của Stanford, cựu thẩm phán liên bang, cho biết ông không có ích lợi gì cho Donald Trump, nhưng ông gọi “nổi dậy” là một thuật ngữ rất nghiêm trọng và nói rằng nó chỉ nên được áp dụng một cách hạn hẹp và cẩn thận trong một chừng mực nào đó, trong trường hợp nghiêm trọng đến độ này.
Ông cũng đặt câu hỏi về tính logic của việc áp dụng điều khoản về cuộc nổi dậy này khi không ai trong số những người tham gia ngày 6 tháng 1 thực sự bị kết án trước tòa — hoặc thậm chí bị buộc tội — theo quy chế hình sự quy định về cuộc nổi dậy. Kể cả Trump.
Về ý nghĩa dân chủ của việc này, McConnell hỏi một cách cường điệu: “Việc gì có thể xẩy ra sai sót?”
Ngay cả trong án lệnh ở Colorado, ý kiến thiểu số bất đồng đã làm dấy lên những lo ngại này.
Ý kiến thiểu số cho biết: “Sự bất thường của những thủ tục tố tụng này đặc biệt đáng ngại. Những gì diễn ra ở đây không giống bất cứ điều gì tôi từng thấy trong toà án.”
Có phải một cuộc nổi dậy đã xẩy ra vào ngày 6 tháng 1?
Về phần mình, Mortenson của Đại học Michigan đã phải trăn trở về vấn đề này.
Ông gọi quyết định của Colorado là có lý do vững chắc. Ông nói, Tối cao Pháp viện Mỹ sẽ gặp khó khăn khi bác bỏ nó vì giá trị của nó — trên thực tế, án lệnh của Colorado đã trích dẫn Thẩm phán bảo thủ của TCPV Mỹ, Neil Gorsuch để củng cố quan điểm của họ.
Nhưng ông ấy không thoải mái.
Mortenson là một người công khai theo chủ nghĩa tự do và thỉnh thoảng đề cập đến sự kiện ngày 6 tháng 1 năm 2021 trong cuộc trò chuyện thông thường như một “cuộc nổi dậy.”
Tuy nhiên, đây không phải là cuộc trò chuyện thông thường. Ông nói rằng điều đó làm tăng thêm sự tin tưởng rằng những chuyện xẩy ra ở Điện Capitol giống như nỗ lực vũ trang nhằm ly khai khỏi Hoa Kỳ trong Nội chiến. Ông nói.
“Chúng ta không nói về hai điều ngang nhau.
Julian Davis Mortenson
Tôi nghĩ, gọi đó là cuộc nổi dậy vì mục đích của Hiến pháp là nằm ngoài nghĩa của thuật ngữ này — và khiến tôi rất khó chịu nếu kết quả của việc đó là loại một ứng cử viên chính trị lớn, được ủng hộ rộng rãi khỏi chức vụ.”
Chúng ta sẽ xem Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ có thể nói gì. Chức vụ tổng thống Mỹ đang bấp bênh.
Tác giả | Alexander Panetta là phóng viên của CBC News làm việc tại Washington, đưa tin về chính trị Mỹ và các vấn đề Canada-Mỹ kể từ năm 2013. Trước đây ông từng làm việc tại Ottawa, Thành phố Quebec và ở nước ngoài, đưa tin về chính trị, xung đột, thảm họa và Hội chợ Triển lãm Montreal.
© 2023 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Could Trump be disqualified from running? Here are 5 potential outcomes to historic court case | Alexander Panetta · CBC News | December 20, 2023.