Thuốc chủng ngừa COVID-19 của Trung Hoa tại Việt Nam có phải chỉ là một trò tháu cáy?
Nguyễn Lê Đông Hải | DCVOnline
Có lý luận cho rằng chính phủ Việt Nam đã tận dụng tinh thần bài Hoa thâm căn cố đế để thúc đẩy dân chúng chích ngừa.
Khó có người dân nào trên Trái đất bài Hoa hơn người Việt Nam. Một vài ngàn năm chiến tranh và xung đột biên giới, từ một nghìn năm dưới sự cai trị của Trung Hoa cho đến các tranh chấp hiện nay trên Biển Đông, đã khiến Việt Nam không tin vào nước láng giềng phương bắc về mặt tư tưởng và văn hóa.
Sự ngờ vực này bùng phát gần đây khi Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố lớn nhất của Việt Nam, trở nơi thụ hưởng “viện trợ” của một công ty bằng năm triệu liều thuốc chủng ngừa Vero Cell do Công ty Cổ phần Tập đoàn Dược phẩm Quốc gia Trung Hoa (Sinopharm) sản xuất.
Vào ngày 31 tháng 7, Bộ Y tế Việt Nam thông báo 1 triệu liều thuốc chủng ngừa viện trợ của Trung Hoa sẽ sớm được đưa vào danh mục thuốc chủng ngừa của Thành phố Hồ Chí Minh, đang có sự gia tăng đột biến số người lây nhiễm COVID-19 đã khiến thành phố trở lại tình trạng đóng cửa và dẫn đến tình trạng gần như sụp đổ. của các cơ sở y tế tại đây. Những tìm kiếm trên Google của người dân thành phố cho các chủ đề như “hình phạt khi từ chối tiêm chủng” và “nếu không tiêm chủng có được không” đã tăng. Điều này hoàn toàn trái ngược với một nghiên cứu công bố vào tháng 2 năm nay trên tạp chí The Lancet, cho rằng Việt Nam có tỷ lệ chấp nhận thuốc chủng ngừa cao nhất trên thế giới.
Phản ứng dữ dội như vậy đối với thuốc chủng ngừa Trung Hoa không phải là bất ngờ, vì người Việt Nam thường cho rằng các sản phẩm từ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa có phẩm chất thấp. Sau nhiều ngày bị dư luận phản đối, chính phủ đã bỏ kế hoạch dùng thuốc chủng ngừa của Sinopharm. Một số nhà phê bình đã hoan nghênh quyết định này như một dấu hiệu cho thấy Hà Nội đã bắt đầu lắng nghe dư luận. Và họ có thể đúng. Với sự bùng phát liên tục của COVID-19 đã xóa sổ thành tích giải quyết dịch bệnh một cách tốt đẹp vào năm ngoái, chính phủ Việt Nam không thể mạo hiểm để danh tiếng của mình bị xói mòn thêm.
Nhưng nếu giới phê bình sai thì sao? Liệu toàn bộ phản ứng về thuốc chủng ngừa của Trung Hoa này có thể chỉ là một chiêu trò quảng cáo láu cá để thúc đẩy sự trì trệ của Việt Nam — hay “quá chậm”, theo cách nói của bộ trưởng y tế — trong việc tiêm thuốc chủng ngừa? Nó có vẻ mâu thuẫn, nhưng một khi chúng ta xét kỹ hơn về cột sống của chương trình tiêm chủng của Việt Nam, nó sẽ có một phần hợp lý.
Thuốc chủng ngừa Oxford-AstraZeneca hiện chiếm 60% tổng số liều sẵn có của cả nước ngay lúc này. Mặc dù là thuốc chủng ngừa do “phương Tây” sản xuất và do đó được ưa chuộng hơn so với thuốc của Trung Hoa, thuốc chủng ngừa này đã trở thành mục tiêu của sự nghi ngờ và do dự đáng kể trong dân số trẻ Việt Nam. Cho đến nay, tại Việt Nam đã có 5 người chết do tiêm thuốc chủng ngừa AstraZeneca. Thực tế là nhiều nước châu Âu đã hạn chế việc tiêm thuốc này và chỉ chủng ngừa cho người lớn tuổi vì lo ngại về việc máu đông trong những người trẻ tuổi rõ ràng là không giúp ích được gì.
Vì vậy, nhiều người Việt Nam sẵn sàng chờ đợi thuốc chủng ngừa Pfizer và Moderna, và được tiêm một trong hai loại thuốc chủng ngừa này được coi là một đặc ân. Mới trong tháng 7 năm ngoái, cộng đồng mạng Việt Nam phẫn nộ khi một phụ nữ trẻ được tiêm thuốc chủng ngừa Pfizer thay vì thuốc chủng ngừa AstraZeneca nhờ vào mối quan hệ chính trị của bố cô [thuốc “ông ngoại”].
Tuy nhiên, sự chần chừ đối với thuốc chủng ngừa AstraZeneca có thể làm hỏng chiến dịch tiêm chủng vốn đã quá chậm của Việt Nam. Cũng giống như việc đứng cạnh một người bạn kém hấp dẫn hơn sẽ khiến bạn trông đẹp hơn, chiến lược của Việt Nam là đưa thuốc chủng ngừa Trung Hoa vào nhóm thuốc chủng ngừa của Việt Nam một cách ngắn gọn có thể chỉ để cho thuốc chủng ngừa AstraZeneca trông hấp dẫn hơn một chút.
Dữ liệu gần đây dường như hỗ trợ điều này. Trong những ngày trước ngày 3 tháng 8, sau đó thuốc chủng ngừa Sinopharm được cho là có trong danh mục thuốc chủng ngừa của thành phố, Thành phố Hồ Chí Minh liên tục lập kỷ lục tiêm chủng hàng ngày. Các bài đăng trên mạng xã hội bày tỏ sự do dự đối với thuốc chủng ngừa AstraZeneca dường như cũng giảm mạnh khi sự chú ý chuyển sang thuốc chủng ngừa Trung Hoa.
Hải Phòng, một thành phố cảng phía Bắc có hoạt động thương mại lớn với Trung Hoa, đã yêu cầu “mượn” nửa triệu liều Sinopharm từ Thành phố Hồ Chí Minh ngay sau khi kế hoạch dùng thuốc chủng ngừa Trung Hoa của thành phố này bị bỏ rơi. Thành phố lớn nhất của Việt Nam cũng đã lên kế hoạch chia sẻ số liều thuốc còn lại với các tỉnh khác, có lẽ là các tỉnh ở phía bắc giáp Trung Hoa.
Điều này dường như phù hợp với kế hoạch phân phối thuốc chủng ngừa trước đó mà Bộ trưởng Y tế đã công bố vào tháng 6, khi Trung Hoa tặng nửa triệu liều Sinopharm cho Việt Nam như một phần của kế hoạch ngoại giao thuốc chủng ngừa. Theo kế hoạch, Hà Nội sẽ hạn chế sử dụng các loại thuốc chủng ngừa này, chỉ dùng cho công dân Trung Hoa đang sinh sống trong nước, cũng như người Việt Nam muốn sang Trung Hoa hoặc những người sống gần biên giới Trung Hoa. Tại một thời điểm khi sự chấp thuận của công chúng ở mức thấp nhất mọi thời đại do sự bùng phát của COVID-19 đang diễn ra, thì chế độ không thể thực sự đột ngột thay đổi quan điểm và khiến dân chúng tức giận hơn nữa.
Vì vậy, rất có thể thuốc chủng ngừa Sinopharm chỉ là một tấm bình phong cho thuốc chủng ngừa AstraZeneca thường bị đánh giá thấp — một kế hoạch công phu để thúc đẩy chương trình tiêm thuốc chủng ngừa ở thành phố lớn nhất Việt Nam và tâm chấn COVID-19. Ngay cả khi thuốc chủng ngừa Trung Hoa có thể được đưa vào các chương trình tiêm chủng trong tương lai của thành phố, Việt Nam đã đạt được một mục tiêu quan trọng: dường như không ai phiền hà về chuyện máu đông nữa.
Nguyễn Lê Đông Hải | Tác giả do Diplomat mới viết là chuyên viên kinh tế, nhà báo chuyên viết về địa chính trị và kinh tế phát triển của khu vực Đông Á. Ông nghiên cứu kinh tế quốc tế tại Trường Dịch vụ Đối ngoại của Đại học Georgetown. Đông Hải n là giám đốc của Hiệp hội Giáo dục Kinh tế Toàn cầu và là thành viên của Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia.
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: Was Vietnam’s Chinese COVID-19 Vaccine Debacle Just a Stunt? | Le Dong Hai Nguyen | The Diplomat | August 13, 2021. DCVOnline minh họa và bổ túc thông tin.