Công nhân Việt Nam tại nhà máy Trung Hoa ở Serbia kêu cứu

Dusan Stojanovic | DCVOnline

ZRENJANIN, Serbia (AP) — Họ đang run rẩy trong doanh trại không có sưởi, đói và không có tiền. Họ nói rằng sổ thông hành của họ đã bị chủ nhân người Trung Hoa lấy đi và hiện họ đang bị kẹt tại một vùng đồng bằng nghiệt ngã ở Serbia mà không có sự giúp đỡ nào từ chính quyền địa phương.

Công nhân Việt Nam đi dép đứng trước một doanh trại gần thị trấn Zrenjanin, miền bắc Serbia, cách Belgrade, Serbia 50 km về phía bắc, Thứ Năm, Ngày 18, Tháng Mười Một, năm 2021. Những bản tin đã xuất hiện ở Serbia về tình trạng giống như nhà tù đối với khoảng 500 công nhân tại công trường ở phía bắc Serbia, nơi Shandong Linglong Tire Co của Trung Hoa đang xây dựng nhà máy khổng lồ. Serbia là một trọng điểm cho các chính sách mở rộng và đầu tư của Trung Hoa ở châu Âu và các công ty Trung Hoa đã giữ kín những dự án của họ ở đây trong lúc có nhiều tin tức về việc họ không tôn trọng luật chống ô nhiễm và quy định lao động của quốc gia vùng Balkan này. (Ảnh AP / Darko Vojinovic)

*Shandong Linglong đang trong tiến trình xây dựng tại Zrenjanin.* Nguồn: Zrenjanin city government

Đây là những công nhân Việt Nam đang làm việc xây dựng nhà máy sản xuất vỏ bánh xe đầu tiên của Trung Hoa ở châu Âu. Hãng tin AP đã đến thăm công trường xây dựng này ở miền bắc Serbia, nơi khoảng 500 công nhân đang sống trong điều kiện khắc nghiệt trong lúc công ty Shandong Linglong Tire Co. thiết lập cơ sở khổng lồ.

Dự án mà các giới chức chsnh phủ Serbia và Trung Hoa quảng cáo như một sự thể hiện “quan hệ đối tác chiến lược” giữa hai nước, đã bị giới bảo vệ và giám sát môi trường chỉ trích vì về mức ô nhiễm nguy hiểm tiềm tàng do việc sản xuất lốp xe.

Nay, công ty này đã thu hút sự chú ý của các nhóm nhân quyền ở Serbia, và họ đã cảnh cáo rằng công nhân có thể là nạn nhân của nạn buôn người hoặc thậm chí là nô lệ.

Người hoạt động nhân quyền Serbia Miso Zivanov của tổ chức phi chính phủ Zrenjaninska Akcija (Hành động Zrenjanin) nói với Associated Press tại nhà kho một tầng nơi của công nhân bị vi phạm nhân quyền đang sống.

Ông nói:

“Sổ thông hành và giấy tờ tùy thân của họ đã bị chủ nhân Trung Hoa lấy đi. Họ đã ở đây từ tháng Năm, và chỉ mới nhận được một lần lương. Họ đang tìm cách về Việt Nam nhưng trước tiên họ cần lấy lại giấy tờ lại đã.”
Miso Zivanov

Công nhân ngủ trên giường tầng không có đệm trong doanh trại không có máy sưởi hoặc nước ấm. Họ nói với AP rằng họ không được chăm sóc y tế ngay cả khi họ có các triệu chứng giống COVID-19, và người quản lý yêu cầu họ chỉ cần ở trong phòng.

Công nhân Việt Nam Nguyễn Văn Trí nói chuyện với giới truyền thông trước một doanh trại gần thị trấn Zrenjanin, miền bắc Serbia, cách Belgrade, Serbia 50 km về phía bắc, Thứ Năm, Ngày 18, Tháng Mười Một, năm 2021. (Ảnh AP / Darko Vojinovic)

Nguyễn Văn Trí, một trong những công nhân, cho biết chưa có gì thỏa mãn với hợp đồng làm việc mà ông đã ký tại Việt Nam trước khi lên đường sang Serbia. Ông nói,

“Kể từ khi chúng tôi đến đây, không có gì là tốt cả. Mọi thứ đều khác với các giấy tờ mà chúng tôi đã ký ở Việt Nam. Cuộc sống tồi tệ, thức ăn, thuốc men, nước… mọi thứ đều tồi tệ.”
Nguyễn Văn Trí

没有电，没有暖气也没有热水：几个月时间里，大约500名越南工人一直在这样的状况下生活，他们在塞尔维亚的一家中国轮胎厂的工地打工。其处境引起了记者和人权活动家们的关注。 pic.twitter.com/ljzrwrXIm7
— DW 中文- 德国之声 (@dw_chinese) November 24, 2021

Không điện, không sưởi và không nước nóng: từ nhiều tháng nay, khoảng 500 công nhân Việt Nam đã phải sống trong điều kiện như vậy, làm việc trên công trường của một nhà máy sản xuất lốp xe Trung Quốc ở Serbia. Hoàn cảnh của ông đã gây sự chú ý của báo giới và những nhóm hoạt động nhân quyền.

Mang đôi dép run rẩy vì lạnh, Trí cho biết khoảng 100 công nhân sống trong cùng doanh trại đã đình công để phản đối hoàn cảnh của họ và một số đã bị sa thải vì việc đó.

Linglong không trả lời lời yêu cầu bình luận của AP nhưng phủ nhận với truyền thông Serbia rằng công ty có trách nhiệm với người lao động, đổ lỗi cho hoàn cảnh của họ cho các nhà thầu phụ và cơ quan môi giới việc làm ở Việt Nam. Linglong cho biết ngay từ đầu công ty đã không tuyển dụng lao động Việt Nam. Linglong hứa sẽ trả lại các giấy tờ mà họ nói đã lấy để đóng dấu giấy phép cư trú và làm việc.

Công ty Linglong phủ nhận thông tin công nhân Việt Nam sống trong điều kiện thiếu thốn và cho biết lương hàng tháng của họ được trả tương ứng với số giờ làm việc.

Serbia do chính phủ dân túy điều hành là một trọng điểm cho các chính sách mở rộng và đầu tư của Trung Hoa ở châu Âu, và các công ty Trung Hoa đã giữ kín các dự án của họ trong lúc có nhiều tin tức về việc họ vi phạm luật chống ô nhiễm và quy định lao động của quốc gia Balkan này.

Những ngân hàng Trung Hoa đã cung cấp các khoản vay hàng tỷ đô la cho Serbia để tài trợ cho các công ty Trung Hoa xây dựng đường xa lộ, đường sắt và nhà máy cũng như sử dụng công nhân xây dựng của chính họ. Đây không phải là lần đầu tiên các nhóm bảo vệ quyền lợi tố cáo những vi phạm có thể xảy ra đối với quyền của người lao động, gồm cả quyền của những người thợ mỏ Trung Hoa tại một mỏ đồng ở miền đông Serbia.

Sau nhiều ngày im lặng, các giới chức chính phủ Serbia đã lên tiếng phản đối các điều kiện “vô nhân đạo” tại công trường nhưng nhanh chóng hạ thấp trách nhiệm của Trung Hoa đối với hoàn cảnh của công nhân.

Thủ tướng Serbia Ana Brnabic cho biết bà “sẽ không loại trừ rằng cuộc tấn công nhằm vào nhà máy Linglong” “do những người chống lại các khoản đầu tư của Trung Hoa” ở Serbia tổ chức — ám chỉ những lời chỉ trích thường xuyên từ phương Tây rằng các dự án của Trung Hoa ở đó không minh bạch, đáng nghi ngờ về mặt sinh thái và được Bắc Kinh thiết kế để lan rộng ảnh hưởng chính trị của họ ở châu Âu. Ana Brnabic nói,

“Lúc đầu, đó là vấn đề môi trường. Bây giờ họ quên mất điều đó và họ tập trung vào công nhân ở đó. Sau ngày mai sẽ có thứ khác.”
Ana Brnabic

Hôm thứ Sáu, Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic cho biết một thanh tra lao động người Serbia đã được cử đến công trường xây dựng Linglong nhưng đã thẳng thừng về những phát giác cuối cùng của cuộc điều tra, Vucic hỏi,