Tôi học được gì sau khi ăn ở 8.000 nhà hàng Trung Hoa
Zhaoyin Feng | DCVOnline
Nhiều người ở Mỹ thích thức ăn Trung Hoa, nhưng David R Chan có lẽ thuộc vào một cõi của mình ông.
Ông Chan, một cựu luật sư thuế vụ, 72 tuổi, ở Los Angeles, tuyên bố đã đi ăn tại gần 8.000 nhà hàng Trung Hoa trên khắp nước Mỹ và con số tiếp tục tăng. Mỗi lần đi ăn ông ghi lại trong một bảng tính mà ông đã giữ trong bốn mươi năm, cùng với hàng nghìn danh thiếp và thực đơn của nhà hàng.
Nếu một người đi ăn nhà hàng Tầu mỗi ngày, sẽ phải mất hơn 20 năm để đạt được con số của ông Chan — 7812 nhà hàng.
Từ bánh dứa và lòng heo đến chân gà và vịt hun khói, người “sưu tầm” nhà hàng Trung Hoa này ghi lại những bữa ăn gần như hàng ngày trên mạng xã hội.
Ông Chan nói, dù hành trình nghiên cứu ẩm thực của ông ấy bắt đầu như một phần của cuộc đi tìm căn cước như một người Mỹ gốc Hoa, trong những năm qua, chính nó đã trở thành một biên niên sử về sự trỗi dậy của ẩm thực Trung Hoa và sự thay đổi động lực của văn hóa Trung Hoa ở Mỹ.
Ông Chan không phải là một người phê bình ẩm thực Trung Hoa điển hình, và ông khẳng định ông cũng chẳng phải là một tín đồ ăn uống. Ông nói ông không có năng khiếu dùng đũa, không uống trà để tránh caffein và ăn ít đường, ít cholesterol.
Nhưng điều đó đã không cản được ông tìm hiểu về những món ăn Trung Hoa.
‘Bộ sưu tập’ các món ăn Trung Hoa
Mặc dù là hậu duệ của người dân tỉnh Quảng Đông ở Trung Hoa di cư đến California, nhưng khi còn nhỏ ông Chan không ăn đồ ăn Trung Hoa. Và khi lần đầu tiên thử món ăn Trung Hoa, ông ấy đã không thích chút nào.
Ông Chan nhớ lại bữa ăn Trung Hoa đầu tiên của mình vào những năm 1950: “Món ăn không tinh vi. Chúng tôi dự tiệc, tôi sẽ ăn nước tương với cơm, và không ăn gì khác.”
Món ăn Trung Hoa lần đầu tiên do những người di cư Trung Hoa nấu ở Mỹ; họ là những người mơ ước giàu có trong cơn sốt vàng California vào giữa thế kỷ 19. Năm 1849, nhà hàng Trung Hoa đầu tiên được biết là Nhà hàng Canton, khai trương tại San Francisco.
Những người Trung Hoa di cư đầu tiên ở Mỹ phần lớn đến từ Toisan (Đài Sơn), một quận ở vùng quê của người Quảng Đông ở miền nam Trung Hoa. Cộng đồng dân vùng duyên hải có truyền thống đi thuyền ra nước ngoài nhưng đang trải qua xung đột sắc tộc đẫm máu và các cuộc đấu tranh kinh tế, điều này đã đẩy làn sóng di cư đến Mỹ.
Vào thời điểm ông Chan lần đầu tiên nếm thử món giá xào, chỉ có tương đối ít người Mỹ gốc Hoa ở Mỹ — 0,08% tổng dân số — hầu hết là hậu duệ của dân Đài Sơn.
Ông Chan nói: “Nó giống như thể tất cả những người Mỹ ở Trung Hoa đều là dân ở một thị trấn nhỏ cách Los Angeles 100 dặm. Không thể đại diện cho cái gì hết.” Kết quả là, những món ăn Tàu ở Mỹ ban đầu có khuynh hướng giống nhau, và phải thích ứng với các nguyên liệu địa phương và phục vụ theo khẩu vị Mỹ.
Nhưng mọi thứ bắt đầu thay đổi vào cuối những năm 1960. Khi luật mới dỡ bỏ giới hạn nhân người di cư từ châu Á, Hoa Kỳ bắt đầu tiếp nhận một làn sóng di cư từ Hoa lục, Hong Kong và Đài Loan, họ mang đến không chỉ những món ăn Quảng Đông hiện đại mà còn nhiều món ăn địa phương từ khắp Trung Hoa.
Trong khi đó, phong trào dân quyền ở Mỹ đang diễn ra sôi nổi, và nó đã truyền cảm hứng cho ông Chan, khi đó là một sinh viên đại học, đi khám phá di sản người Mỹ gốc Hoa của mình.
Vào những năm 1960, ông bắt đầu dùng bữa tại các nhà hàng Trung Hoa được liệt kê trong cuốn niên giám vàng của địa phương.
Ông Chan nói, “Ban đầu, đó chỉ là một cuộc đi tìm căn cước. Sự quan tâm của tôi đối với lịch sử của người Trung Hoa ở Mỹ đã khiến tôi ăn thức ăn Trung Hoa và xem người Trung Hoa ở các vùng khác nhau của đất nước sẽ như thế nào.”
Nhờ vậy ông ấy đã biết được sự đa dạng của ẩm thực. Trước đó ông ấy không biết nó đa dạng như thế nào.
Thức ăn Quảng Đông, nổi tiếng với các món dim sum (điểm tâm) vừa miệng, dùng gia vị nhẹ để hương vị tự nhiên của nguyên liệu có thể hòa quyện. Món an vùng Phúc Kiến thường dùng đồ biển trong nước dùng — Phúc Kiến là một tỉnh ven biển. Trong khi đó, thực phẩm của Tứ Xuyên lại nổi tiếng với các món ăn có tiêu ớt làm cay tê lưỡi.
Trong suốt thời gian dài làm luật sư về thuế, ông Chan thường nếm thử đồ ăn Trung Hoa trong các chuyến công tác tới những tiểu bang xa xôi ở Mỹ, cũng như Canada và châu Á.
Ông nói, chỗ tốt nhất để thưởng thức những món ăn Trung Hoa chính thống đa dạng nhất ở Mỹ là Thung lũng San Gabriel ở LA, một vùng đất của người di cư Trung Hoa, nhưng với món dim sum, San Francisco là chỗ tốt nhất.
Ông từng thưởng thức món mì xàon “ngon không ngờ” ở Clarksdale, Mississippi, nơi có cộng đồng người Mỹ gốc Hoa từ 200 năm trước. Một trong những bữa ăn làm ông thất vọng nhất là ở Fargo, North Dakota. Ông Chan nói: “Cơm rang giống như cơm luộc đổ xì dầu.” Thị trấn Fargo không ở gần bất kỳ cộng đồng có nhiều người Hoa nào.
Sự gia tăng và trỗi dậy của thực phẩm Trung Hoa ở Hoa Kỳ
Ông Chan cho rằng thực phẩm Trung Hoa đã được “dân chủ hóa” ở Mỹ trong thập kỷ qua nhờ vào số của sinh viên du học đại học từ đại lục. Hiện nay, bất kỳ thị trấn đại học nào cũng sẽ có một nhà hàng ngon mà tất cả mọi người đều có thể thưởng thức.
Trước khi có sự bùng nổ gần đây, một sự kiện đã đưa món ăn Trung Hoa vào tâm thức công chúng Mỹ có thể bắt nguồn từ chuyến công du của tổng thống Mỹ vào năm 1972.
Bữa tiệc xa hoa của Richard Nixon với Thủ tướng Trung Hoa lúc bấy giờ là Chu Ân Lai ở Bắc Kinh đã được truyền hình trực tiếp trên toàn nước Mỹ, và hàng triệu người Mỹ đã chứng kiến cảnh tổng thống của họ dùng đũa và nếm thử các món ăn mà ít ai từng nghe nói đến. Vịt quay Bắc Kinh cũng có trong thực đơn, món lòng chiên và chè hạt sen cũng vậy.
Yong Chen, giáo sư lịch sử tại Đại học California, Irvine và là tác giả của Chop Suey, USA, cho biết chuyến đi thăm của Nixon “chuẩn bị cho một giai đoạn khác trong tiến trình phát triển món ăn Trung Hoa ở Mỹ.”
Năm tháng sau chuyến đi “ngoại giao cầm đũa” của Nixon, tờ New York Times đã đăng một bài báo với tựa đề “Nhà hàng Trung Hoa nở rộ sau khi tan băng ngoại giao”.
Theo ước tính của Hội Nhà hàng Hoa Kỳ, đến nay, có hơn 45.000 nhà hàng Trung Hoa trên khắp Hoa Kỳ, nhiều hơn tổng số cửa hàng McDonald’s, Burger King, Kentucky Fried Chicken và Wendy’s cộng lại, .
Và vì các nhà hàng Trung Hoa hầu như luôn nằm trong số ít những quán ăn mở cửa vào các ngày lễ như Lễ Tạ ơn và Giáng sinh, họ đã trở thành điểm đến của những người không thích nấu các bữa ăn cho đại gia đình.
Ngày nay, đồ ăn Trung Hoa ở Mỹ trải dài từ những quán ăn xụp xệ đến những nhà hàng sang trọng cầu kỳ với nhiều món ăn từ khắp Trung Hoa. Tại các thành phố lớn của Hoa Kỳ, những nhà hàng hạng sang của Trung Hoa cũng đã mở cửa.
Đối với ông Chan, khuynh hướng này tạo ra một loạt các nhà hàng Trung Hoa mới để ông “sưu tầm”. Ông ấy không đặt mục tiêu phải đến bao nhiêu nhà hàng, mà chỉ mong cố gắng càng nhiều càng tốt.
Khi nghỉ hưu, anh vẫn tiếp tục đến ăn ở những quán ăn mới và viết blog về ẩm thực.
Nhưng, một trong những người theo dõi ông vẫn hoài nghi về chuyên môn của ông Chan; đó là vợ ông, người Trung Hoa và bà ngạc nhiên khimọi người lại đi hỏi ông Chan về ẩm thực Trung Hoa.
Trong nhà của họ, bà ấy là người nấu ăn.
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: What I learnt eating at 8,000 Chinese restaurants | Zhaoyin Feng | BBC News | 24 November, 2021.