COP15: Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hiệp Quốc nhằm đạt được hiệp ước toàn cầu để bảo vệ thiên nhiên

Gloria Dickie và Allison Lampert | DCVOnline

MONTREAL (Reuters) – Từ thứ Ba, đại diện cho những quốc gia đang về tham dự hội nghị quan trọng về thiên nhiên của Liên Hiệp Quốc tại Montreal, nhằm mục đích đàm phán một thỏa thuận toàn cầu mới để bảo vệ những gì còn lại của động vật hoang dã và không gian tự nhiên của Trái đất.

Giới đàm phán hy vọng rằng hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai tuần, gọi là COP15, sẽ mang lại một thỏa thuận bảo đảm “thiên nhiên” — động vật, thực vật và hệ sinh thái lành mạnh — sẽ nhiều hơn vào năm 2030 so với những gì hiện có. Nhưng việc theo đuổi tiến trình đó như thế nào nó được đo lường ra sao sẽ cần có sự đồng ý của tất cả 196 chính phủ theo Công ước của Liên Hiệp Quốc về Đa dạng Sinh học (CBD).

Địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh, Palais des Congrès, ở trung tâm thành phố Montreal.

Basile van Havre, một trong những đồng chủ tịch của nhóm phụ trách soạn thảo thỏa thuận cho biết

“Làm thế nào để có thể dịch ‘bản chất tích cực’ thành một thuật ngữ thực tế mà chúng ta có thể đo lường được? Đó là những gì chúng tôi đang làm bằng việc tạo ra những mục tiêu mới.”
Basile van Havre

Hơn 10.000 người, gồm những viên chức chính phủ, khoa học gia và giới hoạt động, dự định sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh bắt đầu từ thứ Tư và kéo dài đến ngày 19 tháng 12.

Những cuộc đàm phán diễn ra sau nhiều năm điều đình và kêu gọi những người wquan tấm đến môi trường và doanh nghiệp vừa bảo vệ tài nguyên thiên nhiên vừa ngăn chặn điều mà giới khoa học gọi là sự tuyệt chủng hàng loạt lần thứ sáu.

Hơn 1 triệu loài sinh vật hiện đang bị đe dọa tuyệt chủng, biến mất với tốc độ chưa từng thấy trong 10 triệu năm. Theo đánh giá Triển vọng Đất đai Toàn cầu năm 2022 của Liên Hiệp Quốc, có tới 40% diện tích đất trên Trái đất bị suy thoái.

Eva Zabey, giám đốc điều hành của Business for Nature, một liên minh toàn cầu gồm những doanh nghiệp và nhóm bảo tồn, cho biết: “Chúng tôi cần chính phủ trên thế giới thực hiện một sứ mệnh rõ ràng và khẩn cấp để ngăn chặn và đảo ngược tình trạng mất đa dạng sinh học vào năm 2030.”

Giống như nhiều người vận động khác, Zabey yêu cầu có “một thỏa thuận quốc tế đầy tham vọng, rõ ràng và có thể thực thi” tương tự như Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. “Chúng ta không thể lãng phí những gì có thể là một khoảnh khắc lịch sử” ở Montreal.

TRỞ NGẠI

Những cuộc đàm phán về đa dạng sinh học của Liên Hiệp Quốc, tổ chức hai năm một lần, chưa bao giờ thu hút được sự chú ý như trọng tâm môi trường chính của thế giới – như những cuộc đàm phán hàng năm của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu. Nhưng ngày càng có nhiều người nhận thức được rằng việc bảo vệ thiên nhiên và kiểm soát biến đổi khí hậu luôn đi đôi với nhau.

Các hệ sinh thái lành mạnh như rừng và thảm cỏ biển là chỉ dấu để kiểm soát sự nóng lên toàn cầu. Đồng thời, nhiệt độ toàn cầu tăng lên đang ngày càng đe dọa nhiều hệ sinh thái cũng như các loài không thể thích nghi nhanh chóng hoặc di chuyển đến vùng khí hậu mát mẻ hơn.

Nhìn chung, Liên Hiệp Quốc hy vọng sẽ thuyết phục được tất cả mọi quốc gia cam kết bảo tồn ít nhất 30% diện tích đất và biển của họ vào năm 2030 – một mục tiêu thường được gọi là mục tiêu “30 đến năm 30”. Hiện tại, chỉ có khoảng 17% diện tích đất liền trên thế giới được bảo vệ dưới một hình thức nào đó, trong khi chưa đến 8% đại dương toàn cầu được bảo vệ.

22 mục tiêu có thể đạt được khác cũng đang được xem xét, từ hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu đến hủy bỏ khoảng 500 tỷ đô la trợ cấp cho các hoạt động gây thiệt hại cho thiên nhiên.

Tuy nhiên, giới đàm phán cho biết dự thảo thỏa thuận vẫn còn nhiều câu trong ngoặc – cho thấy sự thiếu thỏa thuận và thảo luận đang diễn ra về hàng trăm điểm. Một số lĩnh vực khó khăn nhất gồm cả việc làm thế nào để bảo đảm những quốc gia nghèo sẽ có ngân sách cần thiết để khôi phục những khu vực bị suy thoái, liệu có bao gồm những nỗ lực hạn chế khí thải làm khí hậu nóng lên hay không và liệu có áp đặt thời hạn loại bỏ dần thuốc trừ sâu hay không.

Ngay cả mục tiêu 30 đến năm 30 cũng trở nên phức tạp trong các chi tiết, do một số quốc gia nắm giữ những vùng đất hoặc đại dương rộng lớn đầy ắp động vật hoang dã, trong khi những quốc gia khác thì không.

Sue Lieberman, phó chủ tịch phụ trách chính sách quốc tế của tổ chức phi lợi nhuận Hiệp hội bảo tồn động vật hoang dã, cho biết: “Có rất nhiều điều chưa được thống nhất. Đó sẽ là một tiến trình rất khó khăn.”

Không giống như các cuộc đàm phán về khí hậu của Liên Hiệp Quốc, hội nghị thượng đỉnh ở Montreal sẽ có ít người lãnh đạo thế giới tham dự, điều mà các nhà đàm phán cho rằng có thể khiến việc đạt được một thỏa thuận đầy tham vọng trở nên khó khăn hơn.

Chính phủ Canada ông cho biết Thủ tường Justin Trudeau có kế hoạch tham dự một số cuộc họp trong hội nghị thượng đỉnh.

Trung Hoa định tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại thành phố Côn Minh vào năm 2020, nhưng đã hoãn lại đến bốn lần vì đại dịch COVID trước khi đồng ý tổ chức những cuộc đàm phán tại Montreal.

Trong khi đó, cảnh sát Montréal đã dựng một hàng rào cao 3 mét (10 foot) xung quanh địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh, Palais des Congrès, ở trung tâm thành phố và đang chuẩn bị cho hàng nghìn sinh viên biểu tình dự tính sẽ tràn ra đường phố Montréal để đòi có một thỏa thuận mạnh mẽ để bảo vệ thiên nhiên.