Từ Bangkok đến Manila, đường sắt đô thị ở Đông Nam Á phát triển nhanh chóng

Kosuke Inoue và Yuichi Shiga | DCVOnline

Mạng đường sắt trên toàn khu vực sẽ tăng 20% trong năm 2024, giúp giảm thiểu nạn kẹt xe

Tại Thái Lan, Đường màu vàng nối ngoại ô Bangkok đên tỉnh bang Samut Prakan lân cận đã bắt đầu hoạt động vào tháng Bảy. (Ảnh của Kosuke Inoue)

BANGKOK/MANILA — Một phân tích của Nikkei cho thấy mạng lưới đường sắt đô thị ở Đông Nam Á đang trên đà mở rộng 20% vào cuối năm tới; sự tăng trưởng này là kết quả đáp ưng với nhu cầu giảm nạn kẹt xe và khí thải xe hơi.

Nikkei đã xem xét mạng đường sắt ở những thủ đô và những thành phố lớn trên khắp Thái Lan, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Indonesia. Chiều dài tổng cộng của đường sắt ở những khu vực đó dự tính sẽ lên đên 1.356 km vào cuối năm 2024 từ 1.147 km vào tháng 1 năm 2023.

Tại Thái Lan, Đường màu vàng nối ngoại ô Bangkok với tỉnh bang Samut Prakan lân cận đã bắt đầu hoạt động trong tháng này. Đường xe điện trên cao chạy qua 23 ga trên 30 km.

Trong thời gian chạy thử vào tháng 6, Đường màu vàng đã vận chuyển khoảng 680.000 hành khách chỉ trong hơn hai tuần. Một người khach đi thử là Thủ tướng Prayuth Chanocha, đã mô tả kinh nghiệm này là “thoải mái” và kêu gọi người dân dùng phương hiện giao thông mới.

Đường màu vàng do Eastern Bangkok Monorail, một liên doanh giữa BTS Group Holdings — công ty điều hành trạm xe điện trên cao BTS của Bangkok — và một nhóm các nhà đầu tư bao gồm Sino-Thai Engineering & Construction vận hành.

Thái Lan đã mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị kể từ khi BTS bắt đầu hoạt động vào năm 1999. Gồm cả xe điện ngầm, những con đường sắt kéo dài hơn 200 km tính đến năm nay, phạm hoạt động nhanh gần bằng những quốc gia đường sắt đô thị hàng đầu Đông Nam Á là Malaysia và Indonesia.

Những quốc gia chậm phát triển mạng lưới đường sắt đô thị đang mở hoặc lên kế hoạch cho những đường sắt mới. Tại Việt Nam, đương xe điện ngầm đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh sẽ khai trương vào năm tới, bắt đầu với 14 ga trên 20 km.

Hà Nội đã có hệ thống xe điện ngầm dài 13 km, nghĩa là vào năm 2024, những đường xe điện ngầm của Việt Nam sẽ có chiều dài tổng cộng là 33 km, ngắn so với mạng đường sắt ở những đô thị đang phát triển ở Đông Nam Á.

Tại Philippines, mạng lưới Metro Rail Transit cũng đang được mở rộng. Vào cuối tháng 6, tập đoàn địa phương San Miguel cho biết họ đã huy động được 100 tỷ peso (1,79 tỷ USD) để xây dựng Đường số 7 nối khu vực đô thị Manila với những cộng đồng ở ngoại ô.

Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành San Miguel Ramon Ang cho biết trong một tuyên bố, đề cập đến Đường số 7, “MRT-7 sẽ tạo ra vô số việc làm, thúc đẩy nền kinh tế địa phương và tạo ra nhiều cơ hội hơn cho rất nhiều người Philippines.”

Dân số đô thị của Đông Nam Á đang tăng lên cùng với nền kinh tế của khu vực, gây ra nạn kẹt xe kinh niên trên đường phố và gây ô nhiễm không khí vì khí thải xe hơi và xe gắn máy. Mở rộng mạng lưới xe điện ngầm là một thách thức chung của các quốc gia này khi họ tìm cách rút ngắn thời gian đi lại và giảm chi phí gìn giữ môi trường.

Các con đường chính của Manila liên tục bị kẹt xe hơi và xe gắn máy. Vào năm 2017, trước khi xảy ra đại dịch, vấn đề kẹt xe đã khiến nền kinh tế thiệt hại 3,5 tỷ peso mỗi ngày. Việc tăng lưu lượng giao thông đường sắt sẽ làm giảm lượng khí thải từ xe buýt jeepney chạy bằng động cơ dầu cặn.

Những công ty cơ sở hạ tầng đường sắt của Nhật Bản và châu Âu đã dẫn đầu về đơn đặt hàng từ những nướng vùng Đông Nam Á. Chỉ riêng Tokyo đã có hơn 300 km đường tàu điện ngầm, và các khu vực công và tư nhân của Nhật Bản có kế hoạch xuất cảng bí quyết vận hành và xây dựng trong nhiều năm sang Đông Nam Á, được coi là thị trường quan trọng.

Công ty xây dựng Shimizu có trụ sở tại Tokyo đã giành được hợp đồng ở Indonesia vào năm ngoái để xây dựng một phần đường sắt định khai trương vào năm 2029. Dự án bao gồm ba ga tàu điện ngầm. Hồ sơ dự thầu được đệ trình thông qua liên doanh với Adhi Karya, một công ty xây dựng nhà nước tại địa phương.

Công ty cung cấp đường sắt Pháp Alstom tháng trước đã tiết lộ các toa xe mới sẽ phục vụ những đường sắt bắc-nam và đông-tây của Singapore. Việc giao hàng đã bắt đầu với 16 đoàn xe, với tổng số 106 đoàn sẽ được giao vào cuối năm 2026.

Những đoàn xe mới thay thế những toa xe cũ đã phục vụ hai đường xe điện trong hơn ba mươi năm. Những chiếc xe cũ do một tập đoàn do Tập đoàn công nghiệp nặng Kawasaki của Nhật Bản đứng đầu cung cấp.

Những toa xe mới, giá lên đến 1,16 tỷ đô la, được cho là rộng hơn và chứa được nhiều hành khách hơn, kể cả những người ngồi xe lăn.

Những doanh nghiệp Trung Hoa đã thành công hạn chế với thị trường đường sắt nước ngoài ở châu Á. Nhưng lợi ích của Trung Hoa đã dẫn đến việc xây dựng đường xe điện nhanh nối Lào với tỉnh Vân Nam của Trung Hoa, khai trương vào tháng 12 năm 2021. Trung Hoa cũng tiên phong xây đường xe điện nhanh cho Indonesia, sẽ bắt đầu hoạt động vào đầu năm nay.

Trung Hoa dự tính sẽ dùng thành tích đó để cạnh tranh với những công ty Nhật Bản và châu Âu trong những dự án đường sắt đô thị của khu vực.

Nhiều quốc gia Đông Nam Á thực hành một kiểu ngoại giao cân bằng nhằm duy trì mối quan hệ có lợi giữa phương Đông và phương Tây. Mạng lưới đường sắt ở Đông Nam Á thường không áp dụng những hệ thống thống nhất trên toàn quốc, nghĩa là các đoàn tàu sẽ hoạt động theo các tiêu chuẩn khác nhau tùy thuộc vào đường đó ở đâu.

Ở Bangkok, Đường màu đỏ dùng những toa tàu do Hitachi của Nhật Bản sản xuất trong khi Đường màu vàng quyết định sử dụng đầu máy toa xe do CRRC của Trung Hoa, một trong những công ty lớn nhất thế giới, sản xuất.

Nhật Bản có thế mạnh trong việc phát triển nhà ở và những cơ sở thương mại như theo những thỏa thuận trọn gói với mạng đường sắt. Công ty Đường sắt Nishi-Nippon đã thành lập một liên doanh với công ty phát triển bất động sản Philippines Axeia Group để xây dựng khu nhà ở gợi lại cảnh quan thành phố Fukuoka, thành phố của Nhật Bản, nơi đặt trụ sở chính của Nishi-Nippon.

Công ty phát triển bất động sản Nomura của Nhật Bản đã hợp tác với một công ty thuộc tập đoàn GT Capital Holdings của Philippines để tham gia vào những dự án xây dựng ở Manila thông qua một liên doanh.

Nhưng vì nhiều dự án đường sắt ở Đông Nam Á đang được phê duyệt tại các thành phố đã phát triển cao, nên rất ít cơ hội cho những dự án bất động sản bổ túc.

Junichiro Haseba, phó chủ tịch điều hành của công ty tư vấn SBCS cho biết: “Thực tế là không có nhiều khả năng để mua được đất mới dọc theo mạng đường sắt.”

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: From Bangkok to Manila, Southeast Asia metro rail expands rapidly | KOSUKE INOUE and YUICHI SHIGA | Nikkei | Jul 11, 2019