Mỹ kỳ vọng nâng cấp quan hệ ngoai giao với Việt Nam, có thể khiến Trung Hoa bất bình

Francesco Guarascio | DCVOnline

HÀ NỘI, ngày 4 tháng 9 (Reuters) – Hoa Kỳ dự tính sẽ nâng quan hệ ngoại giao với cựu thù Việt Nam lên cấp cao nhất khi Tổng thống Joe Biden đến Hà Nội trong tuần tới, một quyết định có thể khiến Trung Hoa khó chịu.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden phát biểu trước khi trao Huân chương Danh dự cho những cựu chiến binh Quân đội Hoa Kỳ đã chiến đấu trong Chiến tranh Việt Nam, trong một buổi lễ ở Phòng phía Đông tại Toà Bạch Ốc ở Washington, Hoa Kỳ, ngày 5 tháng 7 năm 2022. REUTERS/Kevin Lamarque/File Photo

Lo ngại phản ứng của nước láng giềng lớn hơn nhiều, Việt Nam ban đầu bày tỏ sự thận trọng về việc nâng cấp quan hệ. Do đó chính quyền Biden đã cố thuyết phục quốc gia Đông Nam Á này, bằng những chuyến công du của những thành viên cao cấp của chính phủ Hoa Kỳ trong những tháng gần đây.

Cố gắng chưa từng có đã khiến Washington kỳ vọng sẽ được nâng lên vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng ngoại giao của Việt Nam, cùng với Trung Hoa và Nga, từ hai bậc phía dưới.

Biden đã nói chuyện này một cách công khai vào tháng 7 và giới chức ở cả hai nước kể từ đó đã bày tỏ sự lạc quan một cách không chính thức về việc nâng cấp hai bậc, mặc dù cả hai chính phủ không có tuyên bố chính thức nào.

Bộ Ngoại giao Trung Hoa kêu gọi Mỹ không nhắm vào “bên thứ ba” khi hợp tác với những nước khác ở châu Á. Mao Ning, người phát ngôn Bộ Ngoại giao, nói trong cuộc họp báo hàng ngày tại Bắc Kinh hôm thứ Hai,

“Chúng tôi tin rằng khi thiết lập những mối quan hệ với những nước châu Á, Hoa Kỳ nên từ bỏ tâm lý trò chơi được mất trong Chiến tranh Lạnh, tuân thủ những tiêu chuẩn căn bản của quan hệ quốc tế, không nhắm vào bên thứ ba và không làm suy yếu hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trong khu vực.”
Mao Ning

Có lẽ đang tìm cách xoa dịu Bắc Kinh, Việt Nam đang thảo luận về những chuyến thăm cấp cao nhất tới Hà Nội sau hoặc ngay trước khi Biden đến vào ngày 10 tháng 9, với giới chức chính phủ Việt Nam cho biết Chủ tịch Trung Hoa Tập Cận Bình hoặc Thủ tướng Lý Cường có thể gặp những nhà lãnh đạo Việt Nam trong những ngày hoặc tuần tới.

Hôm thứ Hai, bộ Ngoại giao Trung Hoa đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về ý tưởng về chuyến thăm như vậy, mặc dù họ đã xác nhận rằng Lý Cường chứ không phải Tập Cận Bình sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh những nhà lãnh đạo thế giới G20 ở Ấn Độ vào thứ Bảy và Chủ nhật tuần này.

Lý Cường cũng sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Jakarta diễn ra từ thứ Ba đến thứ Năm.

Hợp Tác Kinh Doanh?

Le Hong Hiep, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Iseas–Yusof Ishak của Singapore nói, rủi ro về việc Hà Nội nâng cấp quan hệ ngoại giao với Washington hai bậc một lúc có thể không diễn ra tốt đẹp ở Bắc Kinh vẫn còn cao, nhưng giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam có thể đã tính toán thời điểm tốt nhất cho quyết định này là ngay bây giờ vì quan hệ Mỹ với Trung Hoa “có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai”.

Alexander Vuving thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á-Thái Bình Dương Inouye tại Hawaii cho biết:

“Nền kinh tế Việt Nam rất cần được tăng cường về vốn, Kỹ thuật và tiếp cận thị trường.” Ông lưu ý rằng đó có thể là lý do chính cho việc nâng cấp.
Alexander Vuving

Hiệp cho biết, việc tăng cường cung cấp quân sự của Hoa Kỳ cho Hà Nội cũng đã được thảo luận từ lâu nhưng dự định sẽ không có thỏa thuận ngay lập tức vì những cuộc đàm phán này cần thời gian.

Trong khi đó, Việt Nam đang đàm phán với một số quốc gia khác để nâng cấp và mở rộng kho vũ khí phần lớn do Nga sản xuất và gần đây đã tham gia nhiều cuộc họp quốc phòng cao cấp với giới chức hàng đầu của chính phủ Nga.

Hỗ trợ tham vọng trở thành trung tâm của ngành kỹ nghệ bán dẫn của Việt Nam cũng là một phần trong nỗ lực khuyến khích của Washington, nhưng nguồn vốn công có sẵn theo Đạo luật CHIPS cho đến nay vẫn còn rất hạn chế.

Ông Vũ Tú Thành, người đứng đầu văn phòng Việt Nam của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN cho biết, Mỹ có thể viện trợ nhiều hơn.

Năng lượng là một lĩnh vực khác mà sự hợp tác có thể tăng cường khi Việt Nam chuẩn bị trở thành quốc gia tham gia về Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và gió biển, mặc dù sự chậm trễ về hành chính và tài trợ đang làm cụt hứng.

Việc nâng cấp quan hệ ngoại giao kỳ vọng sẽ thúc đẩy kế hoạch của những công ty Mỹ tại Việt Nam. Những người quen thuộc với kế hoạch này cho biết, hãng sản xuất máy bay Boeing (BA.N) và công ty năng lượng AES (AES.N) có thể ra thông báo trong chuyến thăm của Biden.

Họ cho biết Boeing hy vọng sẽ bán được tới 50 chiếc trong số 737 máy bay phản lực 737 MAX trong chuyến viếng thăm. Những công ty này từ chối bình luận. Theo Thành của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN,

Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất cảng lớn nhất của Việt Nam và thủ tục quan thuế của Hoa Kỳ có thể được nới lỏng để thúc đẩy thương mại.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: US expects to upgrade Vietnam ties, risks China anger | Francesco Guarascio | Reuters | September 4, 2023. Francesco Guarascio @fraguarascio viết tin; Trevor Hunnicutt, Khánh Vũ, Lizz Lee, Martin Quin Pollard và Tim Hepher bổ túc; Lincoln Feast, Sharon Singleton và Alison Williams chỉnh sửa.