Lượng khí thải CO2 của Trung Hoa có thể đã giảm, ở thời điểm mang tính bước ngoặt đối với thế giới

Ambrose Evans-Pritchard | DCVOnline

Việc truy tìm vị thế tối cao toàn cầu của Tập hoàn toàn phù hợp với sự thống trị về kỹ thuật sạch của Trung Hoa

Lượng khí thải carbon của Trung Hoa đã đạt đỉnh hoặc sẽ đạt đỉnh vào mùa đông này, sớm hơn 7 năm so với kế hoạch. Chúng có thể ổn định trong một hoặc hai năm nhưng sau đó sẽ giảm theo cấp số nhân vì những lý do cơ học và không thể ngăn cản được.

Tập Cận Bình đã đánh cuộc chiến lược và kinh tế khổng lồ bằng sự thống trị của kỹ thuật sạch, nhằm mục đích chiếm lĩnh thị trường tái tạo của thế giới. Ảnh: Carlos Barria/Reuters

Mục tiêu quân bằng khí thải (net zero) của quốc gia này vào năm 2060 có thể sẽ đạt được sớm hơn một chục năm so với giả định trước đây và có lẽ sớm hơn ở châu Âu.
Tập Cận Bình đã đánh cuộc chiến lược và kinh tế khổng lồ bằng sự thống trị của kỹ thuật sạch, nhằm mục đích chiếm lĩnh thị trường tái tạo của thế giới và phá vỡ sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp năng lượng từ đường biển chạy qua Hạm đội 7 Hoa Kỳ.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết Trung Hoa chiếm 60% tổng số năng lượng mặt trời và năng lượng gió mới được lắp đặt trên toàn thế giới trong năm nay và năm tới. Phát triển này kết hợp với sự suy giảm mạnh mẽ về tốc độ tăng trưởng theo khuynh hướng kinh tế của Trung Hoa và sự cạn kiệt của mô hình bất động sản kiểu Ponzi.
Lauri Myllyvirta, đồng sáng lập Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, cho biết Trung Hoa đã đạt đến điểm bùng phát về mặt cấu trúc khi việc phát triển năng lượng tái tạo đang vượt xa mức tăng nhu cầu điện.
Ông nói: “Về cơ bản, mức giảm phát thải của ngành điện vào năm 2024 đã được kiểm soát. Chúng ta có thể thấy tổng lượng CO2 thải ra trong nửa đầu năm tới sẽ giảm.”

Trung Hoa đang xây dựng một mạng lưới khổng lồ gồm những “căn cứ năng lượng sạch” ở những sa mạc Gobi, Ordos và Tengger, và xa hơn nữa trên khắp những vùng đất hoang khô cằn ở phía tây bắc. Những công viên năng lượng mặt trời và gió chạy dọc theo một vòng cung từ Nội Mông đến Thanh Hải trên cao nguyên Tây Tạng.

Điện sẽ đến những thành phố kỹ nghệ của Trung Hoa bằng cáp điện áp cực cao, giúp giảm mất mát chuyển tiếp xuống 3,5% mỗi 1000 km.

Tầm mức đó thật đáng kinh ngạc. Công viên năng lượng mặt trời Golmud ở Thanh Hải hiện là dự án năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới với công suất 2,8 gigawatt (GW), dùng bảy triệu tấm pin trải dài trên bãi cát. Kế hoạch là mở rộng nó gấp sáu lần trong vòng năm năm.

Chính phủ Hoa lục đang phê duyệt hai nhà máy than mới mỗi tuần. Nó không có nghĩa như nhiều người ở phương Tây nghĩ. Trung Hoa đang bổ túc trung bình một GW điện than để dự phòng cho mỗi sáu GW năng lượng tái tạo mới. Đây là hai dự án này song hành.

Chuyên gia than Trung Hoa Li Ting cho biết, “Càng dùng nhiều năng lượng tái tạo thì nhu cầu về khai thác than càng cao. Một số lớn những nhà máy điện than sẽ không hoạt động.”

Những nhà máy than sẽ được dùng để hỗ trợ năng lượng gió và mặt trời thay vì làm năng lượng nền, đồng thời ngăn chặn tình trạng mất điện lặp lại từng gây chấn thương cho giới tinh hoa Trung Hoa vào năm 2021-2022.
Những công ty than sẽ được trả trợ cấp theo cơ chế giá công suất đã công bố hồi đầu tháng này để duy trì nguồn điện dự trữ. S&P Global cho biết tốc độ dùng công suất sẽ giảm xuống còn 25% trong hai thập kỷ tới.
Việt đốt than sẽ ngày càng đi kèm với việc thu hồi carbon. Tỉnh khai thác mỏ Sơn Tây đang khai triển một dự án biến CO2 thành ‘vàng’ bằng cách chế tạo ống nano carbon, giúp tăng cường năng lượng của pin lithium-ion trong xe điện.

Ông Myllyvirta cho biết lượng khí thải của Trung Hoa tăng vọt trong hai năm qua là một hiện tượng bất thường do việc cắt thủy điện sau hạn hán. La Niña hiện đang làm đầy những hồ chứa của Dãy núi Tuyết Lớn và Tây Tạng.
Cuộc chiến của Putin ở Ukraine cũng khiến việc dùng than tăng đột biến sau khi giá khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) tăng vọt. Giai đoạn đó đang mờ dần. Nhập cảng LNG của Trung Hoa trong tháng 10 đã tăng 30% so với một năm trước.

Trước để tâm quá mức đến ý muốn của người đọc về số liệu, cần phải nêu rõ mức độ to lớn của những gì Trung Hoa đang làm. Hội đồng Điện lực Trung Hoa cho biết nước này sẽ tăng thêm 210 GW năng lượng mặt trời trong năm nay, gấp đôi tổng công suất năng lượng mặt trời được lắp đặt ở Mỹ cho đến nay.

Nó sẽ không ngừng lại ở đó. Carbon Brief cho biết sản lượng của những tấm pin mặt trời của Trung Hoa là 310 GW vào năm 2022; sẽ là 500 GW vào năm 2023; và 1000 GW vào năm 2025 – gấp bốn lần tổng số công suất của những trại đặt năng lượng mặt trời mới trên toàn thế giới vào năm ngoái.

Trung Hoa chắc chắn đang vượt qua ván trượt của mình. Lưới điện vẫn chưa thể hấp thụ được nhiều năng lượng tái tạo như vậy. Cắt giảm là một vấn đề mãn tính. Nhưng điều hiển nhiên không kém là Trung Hoa sẽ không để điều đó cản trở. Lưới năng luojng sẽ bắt kịp.

Mức tăng công suất pin thậm chí còn mạnh hơn: 550 GWh vào năm 2022; 800 GWh vào năm 2023 và 3.000 GWh vào năm 2025. Điều đó sẽ làm giảm bớt thời gian gián đoạn ngắn hơn.

Điều cần nhớ về Tập là ông ấy đã ‘xanh’ từ lâu rồi, trước khi nó trở thành mốt. Ông đã viết một chuyên mục hàng tuần cách đây hai mươi năm với tư cách là người đứng đầu đảng cộng sản ở Chiết Giang cảnh cáo rằng mô hình kinh tế “tiêu tốn năng lượng và gây ô nhiễm cao” của Trung Hoa là không bền vững.

Ông ấy bất chấp tính chính thống của kỹ nghệ hóa chóng mặt và tôn sùng GDP, phát động chương trình “GDP xanh” cấp tiến ở Chiết Giang vào năm 2004. Chương trình này kêu gọi chính quyền địa phương trừ đi thiệt hại sinh thái khỏi số liệu GDP thô.

Ông đã bị những nhóm lợi ích được đảm bảo đánh bại; đó là một lý do tại sao ông ta đã cẩn thận không gây ra một cuộc đối đầu quá sớm với nhóm vận động hành lang than đầy quyền lực của Trung Hoa. Thay vào đó, ông đang phá vỡ nhóm vận động hành lang bằng cách ưu tiên cho những công ty tái tạo quyền đực dùng tín dụng giá rẻ từ những ngân hàng do nhà nước kiểm soát.

Bộ não đằng sau phong trào GDP xanh là Xie Zhenhua, chuyên gia đàm phán khí hậu của Trung Hoa ngày nay và là người mở đường cho hiệp định khí hậu Paris.

Zhenhua đã giúp Tập vượt qua sự phản đối cố hữu từ những người bảo vệ cũ của Trung Hoa bằng cách sử dụng Đường cong Kuznets để chỉ ra rằng lượng khí thải CO2 của một quốc gia đạt đỉnh và giảm một cách tự nhiên khi quốc gia đó phát triển, và do đó những “nhượng bộ” về khí hậu sẽ không cản trở sự phát triển của Trung Hoa.
Điều này dẫn đến cuộc trò chuyện buổi tối ở Anh Đài của Tập với Barack Obama và thỏa thuận biến Hiệp ước Khí hậu Paris thành hiện thực.

Xie Zhenhua và nhà đàm phán Hoa Kỳ John Kerry đã lặp lại công thức này trong tháng này trước COP28 ở Dubai, kêu gọi tăng gấp ba lần năng lượng tái tạo vào năm 2030, cũng như thu hồi carbon. Sẽ không dễ dàng để cartel carbon phá hoại COP28 bằng cách biến nó thành cuộc chiến giữa phương Tây và phần còn lại của thế giới.

Khái niệm ‘nhượng bộ’ trong mọi trường hợp đều không hấp dẫn. Chính Trung Hoa đang ở giai đoạn cuối của một thế giới “hai độ”. Những tháp nước ở Tây Tạng đang nóng lên nhanh gấp đôi nhiệt độ trung bình toàn cầu. Sông băng tan chảy đang gây ra ngập lụt mùa xuân, sau đó là hạn hán. Những tầng chứa nước ở đồng bằng phía Bắc Trung Hoa đang cạn kiệt.

Tập uốn vị thế quyền lực tối cao toàn cầu. Ông sẽ không bao giờ để nỗi lo về khí hậu cản trở sự trỗi dậy của Trung Hoa. Nhưng hôm nay cả hai đã có sự liên kết hoàn hảo. Kỹ thuật sạch đã trở thành mũi nhọn trong cuộc chinh phục kinh tế toàn cầu của Trung Hoa và điều này làm thay đổi động lực ngoại giao khí hậu của Bắc Kinh.
Những kẻ lề mề không thể núp đằng sau Trung Hoa được nữa. Khi lượng khí thải của Trung Hoa rơi tự do, Tập sẽ trở thành một vấn đề thậm chí còn lớn hơn đối với họ so với những nhà thuyết giáo phương Tây.

Đối với những người ở Châu Âu nghĩ rằng thuế biên giới carbon có thể bảo vệ ngành kỹ nghệ xe hơi trước việc nhập cảng xe điện giá rẻ của Trung Hoa, họ đang tự lừa mình.

Vua pin CATL của Trung Hoa sẽ sản xuất pin lithium-ion tại một nhà máy khổng lồ không carbon ở Tứ Xuyên trước khi Đức có thể có nhưng cơ sở tương tự. Tình thế đã đảo ngược.

Dù bạn đọc nhìn nó theo cách nào, lượng khí thải CO2 cao nhất ở Trung Hoa là thời điểm bước ngoặt đối với địa chính trị toàn cầu và đối với nhân loại.

Bài viết này trích từ bản tin Tình báo kinh tế của The Telegraph.

Tác giả: Ambrose Evans-Pritchard là bình luận gia kinh tế hàng đầu của Vương quốc Anh

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: China’s CO2 emissions may be falling already, in a watershed moment for the world |Ambrose Evans-Pritchard | The Telegraph | 21 November 2023