Hướng dẫn về thuật ngữ kinh tế của Đảng Cộng sản Trung Hoa

Shanghai | DCVOnline

Ngày càng quan trọng Chủ tịch Trung Hoa Tập Cận Bình đọc diễn văn chào mừng năm mới khó hiểu.

Tập Cận Bình, “*những thay đổi sâu sắc chưa từng thấy trong một thế kỷ*”. Ảnh: Imago

Một khẩu hiệu mới của đảng cộng sản Trung Hoa (ĐCSTH) ra đời vào ngày 9 tháng 1. Nhóm chữ này xuất hiện trên trang nhất của Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của ĐCSTH, khó có thể giải thích nó một cách dễ dàng. Dịch lỏng lẻo thì chúng có thể là “chín vấn đề cần phải hiểu rõ”. Điển hình như của cách nói của đảng, nó đã được viết tắt thành một câu cửa miệng ba âm: jiu ge yi. Những vấn đề mà nó đề cập đến gồm cả những khẩu hiệu khác, chẳng hạn như “thoát khỏi chu kỳ thăng trầm lịch sử” và “lãnh đạo cuộc cách mạng xã hội vĩ đại là mục đích nền tảng”. Chỉ bằng cách thấu hiểu những nguyên tắc như vậy thì người ta mới có thể tiến hành “tự cách mạng” – lại một khẩu hiệu khác, tập trung vào việc chống tham nhũng.

Những nhóm chữ thông dụng này không nói không xuôi. Chúng quanh co và thường khó giải thích được. Dân thường thường bỏ ngoài tai những khẩu hiệu đó. Tuy nhiên, chúng đại diện cho ngôn ngữ của quyền lực đảng – “chính sự phổ biến mà [đảng] phần lớn phụ thuộc vào” như David Bandurski thuộc nhóm nghiên cứu Dự án Truyền thông Trung Hoa cho biết. Những biệt ngữ đó đặt giai điệu cho những cuộc vận động kinh tế. Nó thậm chí còn xác định toàn bộ thời kỳ tăng trưởng. Vào thời điểm giới lãnh đạo Trung Hoa đang cố gắng kéo nền kinh tế ra khỏi tình trạng trì trệ, thậm chí còn có nhiều lý do hơn bình thường để chú ý đến cách phát ngôn của đảng.

Bộ máy tuyên truyền của ĐCSTH có quyền định nghĩa những từ ngữ thông dụng của họ. Nhưng Tập Cận Bình, người lãnh đạo tối cao của Trung Hoa, đã nâng cao tầm quan trọng của ý thức hệ trong đời sống hàng ngày và kinh doanh, có nghĩa là chuyên viên kinh tế và giới phân tích kỹ nghệ đã phải dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu ngôn ngữ này và thường đưa ra những cách giải thích của riêng họ. Ví dụ: “Sự thịnh vượng chung” đã trở thành cụm từ được thảo luận nhiều nhất vào năm 2021. Nó được một số trong giới đầu tư hiểu là phản ứng dữ dội đối với những người giầu có. Sau đó nó dường như đã xẹp xuống. Cho đến nay, chưa có định nghĩa chính thức nào được đảng đưa ra.

Theo Bloomberg, “Phát triển phẩm chất cao” đã gây ra tranh cãi tương tự vào tuần đầu tiên của năm 2024. Nó được nhắc đến trong bài phát biểu đầu năm mới của ông Tập, và thực tế là ông đã thốt ra cụm từ này thường xuyên gấp đôi vào năm 2023 so với năm trước, đã làm chuyên gia kinh tế vừa hài lòng vừa bối rối. Một số người tin rằng nó báo hiệu sự đầu tư nhiều hơn vào kỹ thuật tiên tiến, có thể giúp kích thích tăng trưởng. Những người khác cho rằng nó có thể làm giảm sự chú trọng đến những động cơ tăng trưởng truyền thống của Trung Hoa, chẳng hạn như sản xuất cấp thấp, và cho thấy khả năng chấp nhận tăng trưởng chậm hơn ngày càng tăng.

Sự nhầm lẫn như vậy không đủ để ngăn chặn tuyên truyền đảng. Kể từ khi ông Tập lần đầu tiên dùng cụm từ “những thay đổi sâu sắc chưa từng thấy trong một thế kỷ” trong một bài phát biểu chính sách vào năm 2018, chúng đã trở nên phổ biến trong những văn bản chính sách của địa phương. Giới chức chính phủ ở Hong Kong đã bắt đầu lập lại. Người môi giới Trung Hoa thả nhóm chữ này vào ghi chú cho khách hàng. Mặc dù thuật ngữ này thường được coi là một nhóm chữ chính trị thông dụng, một số chuyên gia hiện đang cố gắng đưa nó vào ngôn ngữ của chính sách kinh tế. Một số người phân tích tại ngân hàng đầu tư cicc đã đưa ra một định nghĩa ngắn gọn. Theo họ, “những thay đổi chưa từng thấy” gồm “cạnh tranh giữa những nước lớn, bùng phát của đại dịch một lần trong thế kỷ, biến đổi khí hậu và chuyển đổi xanh, khoảng cách giàu nghèo và dân số già đi”. Ai biết được họ có đúng không?

Nhiều nhóm chữ tuyên truyền của đảng đã trở thành ý thức hệ tư tưởng sâu rộng bao trùm nhiều lĩnh vực xã hội và nền kinh tế. Một chủ trương ngày càng phổ biến – “trẻ hóa quốc gia theo hệ thống thời đại mới” – tập trung vào việc khôi phục vị thế kinh tế và văn hóa của Trung Hoa trên thế giới. Bất chấp chỉ định đáng sợ này, nó có thể được dùng để giải thích nhiều khuynh hướng tích cực đã diễn ra dưới sự lãnh đạo của ông Tập, đặc biệt là sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của Trung Hoa. “Con đường hiện đại hóa của Trung Hoa” cũng rộng mở và mơ hồ tương tự. Tại một hội thảo do nhà nước tổ chức ở Thượng Hải vào ngày 10 tháng 1, một nhóm chuyên gia đã nói chuyện rất lâu về việc đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân và thậm chí cả du lịch của giới trẻ đều phù hợp với con đường này của Trung Hoa.

Hiện tại vẫn chưa rõ ĐCSTH có kế hoạch gì cho jiu ge yi. Manoj Kewalramani, người xuất bản một bản tin phiên dịch tờ Nhân dân Nhật báo, cho biết nó có thể trở thành một phần của cuộc chiến chống tham nhũng. Nếu vậy, nó sẽ bắt đầu xuất hiện trên những biểu ngữ trên toàn quốc. Nhưng sự hiện diện khắp nơi của nó cũng không làm cho nó dễ hiểu hơn chút nào hết.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: A guide to the Chinese Communist Party’s economic jargon | Shanghai | The Economist | Jan 11th 2024.