Đằng sau cuộc đánh tham nhũng ở Việt Nam là gì?

DCVOnline | Tin Reuters

HÀ NỘI (Reuters) – Việc Việt Nam tấn công quan chức tham nhũng cao cấp đã dẫn tới việc bắt giữ hàng chục viên chức của công ty dầu khí quốc doanh PetroVietnam và ngành ngân hàng cung như ở Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam.

Đồng thời việc làm sáng tỏ tình trạng hối lộ, quản lý kém và thói bao che dung túng người nhà trong các công ty nhà nước trong giai đoạn cổ phần hóa những công ty đó đang gia tăng, các vụ bắt giam cho thấy phe bảo thủ trong Đảng Cộng sản ở Việt Nam đang tahwsng thế.

Có bao nhiêu người liên luỵ?

Ít nhất 51 người của PetroVietnam và trong ngành ngân hàng đã bị bắt. Một số đã ra toà và đã bị kết án. Nhân vật cao cấp nhất bị bắt giữ là cựu Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Việt Nam Đinh La Thăng. Thăng là cựu thành viên Bộ Chính trị đầu tiên bị truy tố trong hàng chục năm qua. Cả ông Thăng và luật sư của ông đã không sẵn sàng bình luận. Đức cáo buộc Việt Nam đã bắt cóc một nghi phạm, Trịnh Xuân Thanh, cựu nhân viên của Petro Vietnam. Hơn 100 viên chức khác cũng đang bị đe dọa truy tố hoặc đã bị hạ tầng công tác hoặc đã bị sa thải.

PetroVietnam là gì?

PetroVietnam là một doanh nghiệp lộn xộn gồm 15 đơn vị trực tiếp, 18 công ty con và 46 chi nhánh, có cổ phần nhỏ hơn. Mất mát hàng trăm đã xây ra ở các đơn vị khác nhau, từ những ngân hàng đến các công ty xây dựng và các nhà máy điện cho đến các cưởng dệt may.

Các vụ tai tiếng tại PetroVietnam liên hệ với ngành ngân hàng bằng một thỏa thuận, trong đó công ty dầu khí mất 35 triệu đố-la trong một khoản đầu tư vào Ocean Bank. Cựu giám đốc điều hành của chủ nợ – một cựu chủ tịch PetroVietnam – đã bị kết án tử hình.

Cuộc dánh tham những này có nghĩa gì về mặt chính trị?

Nó cho thấy một nỗ lực quy mô có phối hợp nhằm kiềm chế tham nhũng nhờ đó một số viên chức chính phủ đã làm giàu cho chính họ và bôi nhọ đi hình ảnh của đảng cầm quyền.

Nhưng nó cũng cho phép lãnh đạo Đảng Cộng sản hiện nay siết chặt lại dưới thời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sau khi ông Trọng đã thắng trong một cuộc tranh giành quyền lực với cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hồi năm ngoái.

Dù việc bắt thanh trừng có còn lên cao hơn nữa hay không thì quyền lực tối cao của Trọng đã được bảo đảm suốt nhiệm kỳ kéo dài đến năm 2021 và phe của Trọng đã chiếm được vị trí tốt hơn để duy trì sự thống trị của phe nhóm đó, thậm chí còn vượt cả ra ngoài.

Những khác biệt giữa các nhóm khác nhau trong đảng Cộng sản Việt Nam là gì?

Mặc dù đảng cộng sản Việt Nam trưng bày một hình ảnh đoàn kết, nhưng tực sự có nhiều quan điểm khác nhau về mọi thứ từ tốc độ và dự cởi mở của việc đổi mới đến sự cân bằng ngoại giao của Việt Nam giữa Trung Quốc, Hoa Kỳ và các cường quốc khác.

Điều đặc miêu tả đúng nhất vai trò lãnh đạo hiện nay là bảo thủ trong việc bảo vệ quyền lực tuyệt đối của đảng cùng liên kết chặt chẽ với cơ quan an ninh.

Nó đánh dấu sự thay đổi phong cách lãnh đạo thời Nguyễn Tấn Dũng và các đồng minh của ông, một số người cũng đã nổi tiếng và cho thấy dấu hiệu họ sẵn sàng cởi mở chính trị hơn nữa.

Cùng lúc với cuộc thanh trừng tham nhũng nội bộ, Việt Nam cũng đã bắt giữ nhiều blogger, những người hoạt động và phê bình chính phủ khác trong năm nay, nhiều hơn bất cứ năm khác kể từ cuộc đàn áp giới trẻ hoạt động từ năm 2011.

Thanh trừng tham nhũng phổ biến đến mực nào?

Rất ít người buồn rầu khi giới chức tham nhũng bị bắt giam, nhưng người dân cũng nghi ngờ động cơ thực sự của đảng cộng sản Việt Nam. Sự tham nhũng hàng ngày của giới chức cấp thấp và cảnh sát vẫn là một chuyện bình thường trong đời sống ở Việt Nam.

Cuộc thanh toán tham nhũng này đã tác động gì đối với PetroVietnam?

Lợi nhuận thuần của PetroVietnam năm 2016 ở mức thấp nhất trong 7 năm qua, chỉ hơn 7% so với hơn 15% trong năm 2009. PetroVietnam nói với Reuters rằng giá dầu là yếu tố lớn nhất, nhưng cũng cho biết vì có những dự án thất bại, sai phạm của viên chức trong công ty và cuộc điều tra thanh trừng đều đã có ảnh hưởng.

Cổ phiếu của Petrolimex không được niêm yết trên sàn chứng khoán, nhưng một số đơn vị của PetroVietnam kém hiệu quả hơn so với cổ phần của PTT Thái Lan từ năm 2009.

Điều này có nghĩa gì đối với việc đổi mới và tư nhân hoá?

Mặc dù cuộc thanh lọc hàng ngũ chỉ cho thấy sự tăng cường về mặt chính trị của đảng cộng sản, giới lãnh đạo đã cho thấy ít dấu hiệu trì hoãn cải cách kinh tế hơn so với chính quyền trước đây.

Bị áp lực vì thâm hụt ngân sách, chính quyền cộng sản Việt Nam đã đẩy nhanh kế hoạch bán cổ phần chính trong những tài sản thu hút nhất – nhà máy bia Sabeco và Vinamilk.

Họ cũng bán cổ phần tại ba đơn vị của PetroVietnam.

Một số trong giới phân tích kinh tế và kinh doanh tin rằng việc những viên chức của Petro Vietnam sợ bị dán hiệu tham nhũng có thể tiếp tục làm đình trệ các quyết định hành chánh trong các công ty nhà nước và các bộ.

Chính quyền Việt Nam ban hành lệnh truy tố và quản chế cựu chủ tịch và bốn viên chức cao cấp khác của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, Tổng Công ty Cao su Đồng Nai, Công ty Cao su Phú Riềng. Năm viên chức này bị cáo buộc đã vi phạm các quy định của nhà nước.

Ông Lê Quang Thung, cựu chủ tịch HĐTV Tập đoàn Cao su Việt Nam, và bốn quan chức khác trong đó có một kế toán trưởng tại các đơn vị VRG bị cáo buộc cố ý đi ngược lại các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế.

Đại diện của công ty không thể đưa ra nhận xét.

Công an cho biết họ đang mở rộng các cuộc điều tra về các vi phạm bị cáo buộc tại Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, hai công ty con và các bên liên quan.

VRG ở thành phố Hồ Chí Minh là công ty nhà nước lớn nhất trong ngành cao su. Ông Thung đã nghỉ hưu theo Quyết định số 1885/QĐ-TTG do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ký từ ngày 26/10/2011.

(1 đô-la = 22.710 đồng)

© 2017 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net

---

Nguồn:
– What’s behind Vietnam’s corruption crackdown? Reuters Dec. 11, 2017.
– Vietnam Prosecutes Former State Rubber Firm Chairman Amid Corruption Crackdown>a>. Reuteurs, Dec. 12, 2017.

Matthew Tostevin và Mai Nguyễn đưa tin; Clarence Fernandez, Hugh Lawson biên tập.