Thị trường dầu mỏ sẽ ra sao nếu không có nhu cầu của Trung Hoa?

David Fickling | DCVOnline

Việc giới nghiêm ở Thượng Hải đã khiến giá cả lao dốc, nhưng sẽ lầm to nếu nghĩ rằng đại dịch là yếu tố duy nhất.

Thị trường dầu mỏ thế giới sẽ đối phó như thế nào nếu không có Trung Hoa? Họ có thể sắp được biết qua.

Như với mọi mặt hàng trên thế giới, nhu cầu của Trung Hoa đã có ảnh hưởng mạnh mẽ trong vài chục năm qua. Mức tiêu thụ dầu khí, nói chung thấp hơn so với một số vật liệu khác: Với khoảng 15% nhu cầu toàn cầu, quốc gia này dùng ít hơn một chút cho mỗi người so với mức trung bình của thế giới, so với khoảng 53% thị phần sản xuất thép trên thế giới của Trung Hoa. Tuy nhiên, xét về mức tăng trưởng, Trung Hoa là tất cả, chiếm 41% số thùng dầu  thô hàng ngày được bơm thêm từ năm 2009 đến năm 2019.

Đó là vấn đề của cả Trung Hoa và thế giới. Dầu mỏ chiếm khoảng một phần ba lượng khí thải toàn cầu, chỉ  sau than đá. Nhưng việc dùng nó trong hơn một tỷ động cơ và nhà máy hóa chất trên khắp thế giới khiến nó khó thay thế hơn nhiên liệu rắn vốn được dùng tập trung hơn. Mức tiêu thụ dầu cao nhất trong thời gian ngắn là điều kiện tiên quyết để tránh biến đổi khí hậu tàn khốc.

Ngay cả khi đặt ra những thiệt hại khác về khí hậu, lợi ích tư lợi hẹp nhất của Trung Hoa cũng chỉ về cùng một hướng. Nước này phụ thuộc vào nhập cảng 73% lượng dầu thô. Trong những thời điểm tốt nhất, rủi ro an ninh đòi phải có những ống dẫn dâu đi qua Myanmar và Siberia, hoạt động hải quân ở Ấn Độ Dương và xây dựng đảo ở Biển Đông. Cuộc xâm lăng của Nga vào Ukraine và phản ứng từ Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và các đồng minh của họ, khiến nguy cơ đó trở nên thực tế hơn rất nhiều. Nếu Bắc Kinh muốn mối đe dọa xâm lăng Đài Loan thực sự có hiệu quả, họ không chỉ phải đối phó với lệnh cấm vận kinh tế mà Nga đang phải gánh chịu — mà họ còn có thể bị cắt nguồn cung cấp năng lượng cần thiết để cung cấp năng lượng cho cỗ máy chiến tranh và nền kinh tế nói chung.

Kỳ vọng về nhu cầu giảm trong tuần này, khi Covid-19 buộc phải giới nghiêm ở Thượng Hải và ước tính mức tiêu thụ giảm 200.000 thùng mỗi ngày, đã khiến thế giới biết một chút về việc có thể xảy ra. Giá dầu thô Brent giảm 6,8% hôm thứ Hai, mức giảm hàng ngày mạnh nhất trong gần ba tuần, trước khi giảm thêm vào thứ Ba.

Sẽ là một sai lầm nếu coi cơn khát dầu của Trung Hoa tạm dừng như lần này chỉ là chuyện nhất thời trong đại dịch. “An ninh năng lượng” là một trong những chủ đề chính của Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Bắc Kinh về năng lượng được công bố vào tuần trước, cùng với “hiệu năng”. Thuật ngữ trước đây bao gồm cả việc ngăn chặn tình trạng mất điện như những trường hợp mất điện xảy ra trên khắp Hoa lục vào mùa thu năm ngoái và giảm sự phụ thuộc nặng nề của Trung Hoa vào xăng dầu nhập cảng.

Thu hẹp mức tiêu thụ đó sẽ không dễ. Các mỏ dầu nội địa của Trung Hoa dường như đã đạt đến mức giảm dần lợi nhuận. Các công ty dầu khí quốc doanh gần đây đã chi tiêu rất mạnh — PetroChina Co. năm ngoái đã dành chi tiêu cho đầu tư hơn cho Saudi Arabian Oil Co. và công ty lọc dầu lớn nhất nước China Petroleum & Chemical Corp. tuần này hứa hẹn sẽ tăng vốn đầu tư lên mức kỷ lục 198 tỷ nhân dân tệ (31 tỷ USD), trong đó hoạt động khoan dầu chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong tổng số. Tuy nhiên, sản lượng từ tất cả các khoản chi tiêu đó chỉ tăng lên một cách khiêm tốn và mục tiêu sản xuất 200 triệu tấn vào năm 2025 về cơ bản sẽ cho thấy quốc gia này sẽ giữ ổn định ở mức hiện tại.

Điều đó chỉ để lại một lựa chọn nếu Trung Hoa nghiêm túc trong việc giảm phụ thuộc vào nhiên liệu nhập cảng: tiết kiệm.

Còn rất nhiều việc phải làm trên mặt trận đó. Cường độ dầu của nền kinh tế Trung Hoa — lượng dầu thô cần thiết để tạo ra sản lượng 1.000 đô la — rất cao đối với một quốc gia đông dân vì phải nhập cảng, vào khoảng 0,22 thùng vào năm 2019. Con số đó chỉ được cải tiến dần dần trong thời gian mười năm qua, với cả Hoa Kỳ và Nga đang giảm mức tiêu thụ của họ với tốc độ nhanh hơn. Tuy nhiên, nếu Trung Hoa có thể sánh với mức độ cải thiện gần đây của Tây Âu là khoảng 4% hàng năm về cường độ dùng dầu, thì nước này có thể tăng trưởng nền kinh tế ở mức 5% một năm trong suốt mười năm tới mà không làm tăng thêm nhu cầu dầu một cách đáng kể.

Thị trường có hiệu lực

Bắc Kinh cần nâng cao tham vọng. Kế hoạch 5 năm hứa rằng xe điện sẽ đạt 20% doanh số bán xe hơi vào năm 2025, nhưng chúng đã có khả năng vượt một phần tư thị trường xe du lịch của Trung Hoa trong năm nay. Sinopec dự kiến công suất lọc dầu sẽ đạt mức giới hạn một tỷ tấn trong cùng năm, đủ để đẩy sự phụ thuộc vào nhập cảng của nước này lên cao hơn nữa, do các mục tiêu sản xuất dầu trong nước tương đối khiêm tốn.

Với khối lượng hiện tại và mức giá trung bình hàng năm được dự báo là 103 đô la/thùng cho năm nay, dầu có thể sẽ là mặt hàng nhập cảng lớn nhất của Trung Hoa trong năm nay, trị giá 389 tỷ đô la và vượt cả chip máy tính. Các kho dự trữ dầu mỏ bí mật và rộng lớn của nó, vốn đã hút thêm các thùng trong nhiều năm, giờ dường như ít nhiều đã đầy.

Việc chấm dứt chứng nghiện tiêu thụ dầu mỏ này nên được ưu tiên. Sự thèm muốn dầu thô của Trung Hoa không chỉ là mối đe dọa đối với thế giới — mà còn là rủi ro đối với một chính phủ có tính hợp pháp phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế vẫn còn quá phụ thuộc vào dầu nước ngoài. Những người mong đợi nhu cầu vô độ của Trung Hoa để thúc đẩy tiêu dùng như cách họ đã làm trong mười năm qua nên chú ý.

Tác giả | David Fickling là nhà báo phụ trách chuyên mục Ý kiến của Bloomberg về hàng hóa, cũng như các công ty ckỹ nghệ và tiêu dùng. Ông từng là phóng viên của Bloomberg News, Dow Jones, Wall Street Journal, Financial Times và Guardian. @davidfickling

Liên lạc với tác giả của bài này: David Fickling tại [email protected]; Liên hệ với biên tập viên chịu trách nhiệm về bài này: Rachel Rosenthal tại [email protected]

© 2022 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

---

Nguồn: How Will Oil Markets Cope Without China’s Demand?  | David Fickling | Bloomberg | March 29, 2022