Ukraine hạ 8 tướng của Nga, Việt Nam hạ 5 tướng của mình không mất một viên đạn

Lê Hồng Hiệp | DCVOnline

Mặc dù Đảng CSVN tuyên bố rằng không có ‘vùng cấm’ trong cuộc chiến chống tham nhũng, nhưng nhu cầu về lòng trung thành của quân đội có thể đã khiến Đảng CSVN không giải quyết triệt để nạn tham nhũng trong quân đội, đặc biệt là khi có liên quan đến những sĩ quan cao cấp.

Tham nhũng là kẻ thù nguy hiểm nhất của quân đội Việt Nam

Mặc dù có những dấu hiệu cho thấy chính phủ Việt Nam thật sự muốn giải quyết nạn tham nhũng ngay cả ở những cấp cao nhất trong Quân đội Nhân dân Việt Nam, nhưng những trở ngại vẫn còn trong cuộc đấu tranh xóa bỏ nạn tham nhũng.

Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng của Việt Nam trong việc giải quyết một cách hiệu quả những mối đe dọa an ninh trong tương lai.

Ngày 18 tháng 4 năm 2022, năm tướng lĩnh và hai sĩ quan cao cấp khác của Cảnh sát biển Việt Nam (VCG) đã bị Cơ quan Điều tra Hình sự Bộ Quốc phòng bắt giữ để chờ điều tra về những tội danh tham nhũng, trong đó có tội biển thủ. Những người bị bắt gồm Trung tướng Nguyễn Văn Sơn (nguyên Tư lệnh VCG), Trung tướng Hoàng Văn Đồng (nguyên Chính ủy VCG), Thiếu tướng Doãn Bảo Quyết (nguyên Phó Chính ủy VCG), Thiếu tướng Phạm Kim Hậu (nguyên Phó Tư lệnh VCG) và Tham mưu trưởng), và Thiếu tướng Bùi Trung Dũng (nguyên Phó Tư lệnh VCG).

(Từ trên xuông, từ trái sang) Thiếu tướng Doãn Bảo Quyết (nguyên Phó Chính ủy VCG), Trung tướng Hoàng Văn Đồng (nguyên Chính ủy VCG), Trung tướng Nguyễn Văn Sơn (nguyên Tư lệnh VCG), Thiếu tướng Phạm Kim Hậu (nguyên Phó Tư lệnh VCG) và Tham mưu trưởng), và Thiếu tướng Bùi Trung Dũng (nguyên Phó Tư lệnh VCG). DCVOnline tổng hợp

Đây là vụ mới nhất trong một loạt các vụ bê bối tham nhũng gần đây dẫn đến việc hàng chục sĩ quan cao cấp trong lực lượng quân đội và công an Việt Nam bị cho giải ngũ. Riêng trong quân đội, ít nhất 20 tướng lĩnh đã bị kỷ luật hoặc khởi tố kể từ năm 2016. Sĩ quan cao cấp nhất bị khởi tố là ông Nguyễn Văn Hiền, nguyên Tư lệnh Hải quân, Thứ trưởng Quốc phòng. Hiền đã bị kết án 3 năm rưỡi tù vào cuối năm 2020 vì để ba lô đất của quân đội tại TP.HCM chuyển nhượng trái phép cho người đầu tư tư nhân, gây thiệt hại cho nhà nước gần 40 triệu USD.

Vụ bắt giữ năm tướng lĩnh VCG và kỷ luật ba tướng lĩnh tại Đại học Quân y có dính líu đến vụ bê bối tham nhũng Việt Á cách đây vài tuần là những cái lông vũ trang hoành cho cái mũ chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) và Tổng bí thư. Nguyễn Phú Trọng, từ năm 2016, đã thực hiện một chiến dịch tiêu diệt những kẻ tham nhũng. Tuy nhiên, những gì đã phơi bày cho đến nay có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, vì tham nhũng trong quân đội, được cho là phổ biến và có nguồn gốc sâu xa, nhìn chung rất khó phát giác và diệt trừ.

Quân đội Việt Nam tham gia vào một loạt các hoạt động thương mại, có được điều kiện thuận lợi nhờ vai trò thống trị của lực lượng này trong nền chính trị Việt Nam. Điều này đôi khi khiến chính quyền dân sự làm theo những yêu cầu của giới chức quân sự, kể cả về tài nguyên và cách đối xử ưu đãi, tạo cơ hội cho tham nhũng phát triển mạnh. Sự hiện hữu của các doanh nghiệp thuộc quân đội, cả doanh nghiệp chân chính và các công ty bình phong thành lập để hỗ trợ thu thập thông tin tình báo và mục đích hoạt động, cũng khiến các hoạt động trục lợi của những cá nhân tham nhũng khó bị phát giác do sự phân biệt không rõ ràng giữa các hoạt động liên quan đến thương mại và quốc phòng.

Vì thông tin về các hoạt động của quân đội thường được coi là nhạy cảm hoặc bí mật, điều này cung cấp một lớp che chắn cho giới chức quân đội tham nhũng. Ví dụ, mặc dù một số thương vụ mua bán vũ khí của Việt Nam được cho là có liên quan đến tiền lại quả cho các tướng lĩnh từ các công ty bán vũ khí, nhưng vẫn chưa có cuộc điều tra chính thức nào về những cáo buộc như vậy.

Nhiệm vụ chính của quân đội là bảo vệ quốc gia chống lại những kẻ xâm lăng ngoại bang, nhưng nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chế độ cầm quyền. Điều này làm cho việc giải quyết nạn tham nhũng trong quân đội trở thành một vấn đề nhạy cảm đối với ĐCSVN, vì nó liên quan đến hành động cân bằng tinh tế giữa việc duy trì kỷ luật và liêm chính trong quân đội và duy trì lòng trung thành của khối tuớng lãnh đối với Đảng. Mặc dù Đảng CSVN tuyên bố rằng không có ‘vùng cấm’ trong cuộc chiến chống tham nhũng, nhưng nhu cầu về lòng trung thành của quân đội có thể đã khiến Đảng CSVN không giải quyết triệt để nạn tham nhũng trong quân đội, đặc biệt là khi có liên quan đến những sĩ quan cao cấp.

Tham nhũng chuyển hướng nhiều nguồn tài nguyên cần thiết từ các khoản đầu tư vào các nỗ lực hiện đại hóa quân đội của Việt Nam, vốn đã chậm lại kể từ năm 2016. Tham nhũng cũng làm suy giảm tinh thần của những sĩ quan và binh sĩ và làm suy giảm khả năng sẵn sàng chiến đấu của họ. Một số hành động tham nhũng bị cáo buộc, chẳng hạn như ăn cắp nhiên liệu từ tàu chiến và báo cáo sai thời biểu tuần tiễu, thậm chí khiến Việt Nam phải đối mặt với các mối đe dọa an ninh tiềm tàng, đặc biệt trong lúc tranh chấp ở Biển Đông ngày càng gia tăng và Trung Hoa thường xuyên xâm phạm vùng biển Việt Nam.

Nay đang đối mặt với nạn tham nhũng tràn lan, khả năng đối phó với các mối đe dọa an ninh và quân sự tiềm ẩn có thể bị thách thức nghiêm trọng.

Tham nhũng cũng là kẻ thù vô hình có thể loại ngay cả những nhân vật lãnh đạo quân sự có kinh nghiệm và năng lực nhất ra khỏi vòn chiến, đe dọa làm suy yếu khả năng chỉ huy tổng thể của quân đội. Bình luận về vụ bắt giữ năm tướng VCG, một người dùng Facebook đã cay đắng nhận xét:

“Ukraine tuyên bố đã giết được tám tướng của Nga, và Việt Nam cũng đã triệt hạ được năm tướng của họ, ngay cả khi không có bất kỳ cuộc giao tranh nào.”

Việc truy tố các tướng lĩnh VCG cho thấy chiến dịch chống tham nhũng có thể sẽ tiếp tục trong những năm tới, và nhiều vụ tham nhũng cao cấp liên quan đến các sĩ quan trong quân đội có thể xảy ra. Tuy nhiên, nếu không giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của tham nhũng thì khó có thể khiến tình trạng tham nhũng trong quân đội sẽ thuyên giảm.

Ngoài việc cải thiện việc giám sát dân sự đối với chi tiêu quân sự, ngăn cản quân đội tham gia vào các hoạt động thương mại trục lợi và nâng cao thu nhập của quân nhân, Việt Nam cấp thiết phải xóa bỏ thói ‘mua bán quyền lực’ trong quân đội. Mặc dù chưa có cuộc điều tra chính thức nào, nhưng hành động hối lộ để được thăng chức được biết là phổ biến ở cả các tổ chức chính phủ dân sự và quân đội. Một khi họ được thăng chức, những kẻ hối lộ phải tìm cách gỡ vốn, thu lại tiền ‘đầu tư’ của họ, do đó cố thủ và làm tồi tệ thêm tình trạng tham nhũng ban đầu. Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà tham nhũng trong quân đội dường đang như leo thang kể từ năm 2006, khi số lượng tướng lĩnh quân đội bắt đầu tăng mạnh. Năm 1975, khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc, quân đội Việt Nam chỉ có 36 sĩ quan cấp tướng, nhưng đến năm 2018, Việt Nam trong thời bình đã có 415 sĩ quan quân đội mang quân hàm cấp tướng.

Quân đội Việt Nam tự hào vì đã đánh bại ba cường quốc. Những thành công này đã đạt được khi tham nhũng hầu như không có trong hàng ngũ quân đội. Quân đội Nhân dân Việt Nam hiện đang đối phó với nạn tham nhũng tràn lan, khả năng đối phó với những mối đe dọa an ninh và quân sự tiềm ẩn có thể bị thách thức nghiêm trọng. Tham nhũng hiện đã nổi lên như một kẻ thù nguy hiểm nhất của Quân đội Nhân dân Việt Nam, mà chiến thắng rõ ràng vẫn còn ngoài tầm tay.

Tác giả | Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp là chuyên viên Nghiên cứu viên hàng đầu của Chương trình Nghiên cứu Chính trị và Chiến lược Khu vực và Điều hợp viên của Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại ISEAS — Viện Yusof Ishak. Ông cũng là biên tập viên của tạp chí Đông Nam Á Đương đại hàng đầu của viện.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: Corruption is the Worst Enemy of the Vietnamese Army | LE HONG HIEP | Fulcrum SG | 22 Apr 2022.