Chính phủ Trudeau công bố kế hoạch đã đợi từ lâu để đối phó với một Trung Hoa ‘ngày càng gây rối’

Murray Brewster | DCVOnline

Chiến lược hứa hẹn sự hiện diện quân sự lớn hơn của Canada trong khu vực

Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương chờ đợi từ lâu của Canada mô tả Trung Hoa là một “cường quốc toàn cầu ngày càng gây rối” trên vũ đài thế giới — một lực lượng kinh tế và xã hội quá lớn để có thể không màng tới nhưng cũng ngày càng tập trung vào việc bẻ cong những quy luật quốc tế cho thích hợp với lợi ích của chính họ.

Dùng ngôn ngữ thẳng thừng đáng ngạc nhiên, tài liệu chiến lược nói rằng chính phủ Canada cần phải “sáng suốt” về những mục tiêu của Trung Hoa ở Viễn Đông và những nơi khác. Chiến lược này hứa hẹn sẽ chi gần nửa tỷ đô la trong 5 năm để cải tiến hợp tác quân sự và tình báo với những đồng minh trong khu vực. Trong tài liệu dài 26 trang, đã cấp cho giới truyền thông trước khi phát hành chính thức tại Vancouver vào Chủ nhật, có đoạn viết,

“Sự trỗi dậy của Trung Hoa, nhờ chính những quy tắc và chuẩn mực quốc tế mà nước này ngày càng coi thường, đã có ảnh hưởng lớn đến Ấn Độ-Thái Bình Dương và nước này có tham vọng trở thành cường quốc hàng đầu trong khu vực.

Trung Hoa đang đầu tư lớn lớn để thiết lập ảnh hưởng kinh tế, ảnh hưởng ngoại giao, khả năng tấn công quân sự và kỹ thuật tiên tiến. Trung Hoa đang tìm cách định hình trật tự quốc tế thành một môi trường dễ dãi hơn cho những lợi ích và giá trị ngày càng xa rời đối với chúng ta.”

Tài liệu chiến lược này cũng viết

“Kích cỡ và tầm ảnh hưởng tuyệt đối của Trung Hoa khiến sự hợp tác là việc cần có để giải quyết một số áp lực hiện sinh của thế giới, chẳng hạn như biến đổi khí hậu và thiệt hại về đa dạng sinh học, sức khỏe toàn cầu và phổ biến vũ khí hạch tâm.”

Về khía cạnh đó, kế hoạch chi tiết về chính sách đối ngoại của Canada phản ảnh những cách ứng xử mà những đồng minh thân nhất của Canada, kể cả Hoa Kỳ, đã thể hiện vào tháng 2 năm ngoái, đã đưa ra tầm nhìn của riêng Hoa Kỳ về sự can dự trong khu vực.

XEM (9’) | Bộ trưởng Ngoại giao thảo luận về chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương mới.

Bộ trưởng Ngoại giao Mélanie Joly nói chuyện tromg chương trình Rosemary Barton Live về kế hoạch của chính phủ liên bang ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương. Bà cho biết kế hoạch này, được thiết lập trong suốt mười năm, nhằm mục đích tăng cường sự hiện diện ngoại giao và quân sự của Canada.

Điểm khác biệt giữa chiến lược của Mỹ và Canada nằm ở điểm tài liệu chiến lược của Canada nêu rõ rằng họ sẽ “luôn luôn bảo vệ lợi ích quốc gia của mình một cách không hối lỗi” và rằng quan điểm của họ sẽ “được định hình bởi sự đánh giá thực tế và sáng suốt về Trung Hoa ngày nay.”

Nhiều người trong giới quan sát — kể cả một số đảng viên Đảng Tự do nổi tiếng — trong vài năm qua đã thúc giục chính phủ duy trì mối quan hệ đầu tư và kinh doanh thân thiện với Bắc Kinh đã xây dựng trong hai thập kỷ qua.

Tuy nhiên, tài liệu chiến lược mới dường như phản ảnh những bài học từ những xung đột quốc tế gay gắt đã khiến quan hệ giữa Canada và Trung Hoa rơi vào tình trạng đóng băng: xung đột vì vụ bắt giữ và dẫn độ liên quan đến Meng Wanzhou, giám đốc điều hành công ty viễn thông Trung Hoa Hoa Vi; để trả đũa, Trung Hoa bắt giữ 2 công dân Canada Michael Spavor và Michael Kovrig; và thậm chí  Chủ tịch Trung Hoa Tập Cận Bình gần đây lên lớp Thủ tướng Justin Trudeau ở Hội nghị G20 tại Indonesia — một sự kiện đã được camera ghi lại. Tài liệu chiến lược viết,

“Trong những lĩnh vực có bất đồng sâu sắc, chúng tôi sẽ thách thức Trung Hoa, kể cả khi nước này có hành động cưỡng ép — về kinh tế hay những mặt khác — bỏ qua những trách nhiệm về nhân quyền hoặc làm suy yếu lợi ích an ninh quốc gia của chúng tôi và của những đối tác trong khu vực.”

Trong một cuộc phỏng vấn phát hình hôm Chủ nhật trong chương trình Rosemary Barton Live của CBC, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mélanie Joly đã mô tả kế hoạch tổng thể là “thực dụng” và có nguyên tắc.  Joly nói,

“Cách ứng xử của chúng ta rất rõ ràng, quý vị biết đấy, và chúng ta có một khung sườn rõ ràng, cơ bản là bảo vệ lợi ích quốc gia của chúng ta mà không ảnh hưởng đến những giá trị và nguyên tắc của chúng ta.

Mélanie Joly

Vì vậy, những gì tôi đã nói nhiều lần vào thời điểm này là chúng ta sẽ thách thức khi chúng tôi phải làm như thế và chúng ta sẽ hợp tác khi chúng ta cần hợp tác.”

Đầu tư nước ngoài, sự can thiệp của ngoại bang

Nhìn chung, chiến lược của Canada dự định đầu tư khoảng 2 tỷ đô la, trong số những thứ khác, để củng cố “cơ sở hạ tầng, nền dân chủ và công dân Canada chống lại sự can thiệp của nước ngoài.”

Chiến lược này đưa ra những thay đổi đối với Đạo luật Đầu tư Canada để ngăn chặn những công ty quốc doanh   và những tổ chức nước ngoài khác đe dọa an ninh quốc gia của Canada bằng cách thu mua những ngành kỹ nghệ  quan trọng và sở hữu trí tuệ của Canada. Tất cả những cơ quan liên bang được yêu cầu duyệt xét những Bản ghi nhớ (MOU) với Trung Hoa và những quốc gia khác để bảo đảm lợi ích quốc gia của Canada được bảo vệ.

XEM (2’) | Canada phát huy hợp tác quân sự và tình báo với những đồng minh ở Ấn Độ-Thái Bình Dương: Gọi Trung Hoa là ‘cường quốc toàn cầu ngày càng gây rối’, chính phủ Canada đang đưa ra chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương mới, kể cả khoản chi 2,3 tỷ đô la để tạo mối quan hệ chặt chẽ hơn với khu vực.

Chiến lược của Canada duy trì chính sách Một Trung Hoa khi nói đến Đài Loan. Hòn đảo — một nền dân chủ — phải đối phó với những mối đe dọa ngày càng tăng từ Bắc Kinh, và không loại trừ việc sử dụng vũ lực quân sự trong nỗ lực thống nhất Đài Loan với đại lục. Tài liệu Chiến lược viết,

“Canada sẽ phản đối những hành động đơn phương đe dọa hiện trạng ở eo biển Đài Loan.”

Hôm  Chủ nhật, Bộ trưởng Quốc phòng Anita Anand đã trả lời những câu hỏi về việc Canada sẵn sàng bảo vệ Đài Loan, cũng như liệu chính phủ có lo ngại về phản ứng dữ dội của Trung Hoa do sự hiện diện ngày càng tăng của Canada hay không. Bà nói,

“Chúng ta sẽ  bảo đảm để khu vực này vẫn là một khu vực ổn định và sẽ tiếp tục phát triển kinh tế.”

Anita Anand

Cũng hôm Chủ nhật, Joly đã vạch ra một ranh giới trực tiếp giữa sự can dự của Canada vào Thái Bình Dương và một trọng tâm chính khác trong chính sách đối ngoại của nước này: Bắc Cực. Bà cho biết mối quan hệ chặt chẽ hơn với Nam Hàn và Nhật Bản sẽ yểm trợ mục tiêu duy trì chủ quyền của Canada trong khu vực, trước sự quan tâm ngày càng tăng từ những quốc gia như Trung Hoa. Bà nói:

“Sẽ có nhiều người Canada hơn trong khu vực để  bảo đảm hòa bình và duy trì luật pháp.”

Mélanie Joly

Tài liệu chiến lược đã được soạn thảo trong nhiều năm qua và được những đồng minh của Canada trong khu vực, gồm cả Nhật Bản và Nam Hàn, háo hức chờ đợi, những quốc gia này đang vận động hành lang để hợp tác chặt chẽ hơn. Nó cũng có một phần về Ấn Độ, trong đó có cam kết hướng tới một hiệp định thương mại mới.

Khi được bầu lần đầu tiên vào năm 2015, chính phủ Đảng Tự do đã hứa sẽ phát triển một cách ứng xử mới đối với Trung Hoa sau nhiều năm quan hệ căng thẳng dưới chính quyền Đảng Bảo thủ trước đây.

Nhưng Canada đã phải vật lộn để tìm ra cách ứng phó với một Trung Hoa ngày càng quyết đoán — đôi khi hiếu chiến — và người lãnh đạo tối cao của nước này Tập Cận Bình, người đã công khai bác bỏ những yếu tố của mô hình quản trị kiểu phương Tây, chẳng hạn như phân chia quyền lực.

Đảng Tự do báo hiệu kế hoạch tăng cường cam kết quân sự của Canada ở khu vực trong chuyến công du nước ngoài gần đây của thủ tướng tới Hội nghị thượng đỉnh G20.

Cam kết đó được nêu rõ trong tài liệu chiến lược bằng những lời hứa sẽ tăng cường tham gia những cuộc tập trận quân sự quốc tế và tăng số tàu chiến Canada sẽ đưa đến khu vực.

Ngoài ra còn có cam kết giúp những quốc gia nhỏ hơn trong khu vực xây dựng lực lượng an ninh của họ, có lẽ là với sự trợ giúp về mặt huấn luyện của Canada. Cam kết đó tương tự như lời hứa mà chính phủ Đảng Tự do đã đưa ra vào năm 2017 nhằm giúp tăng cường huấn luyện và nâng cao phẩm chất của đôafn quân giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc — một lời hứa đã không được thực hiện.

Chiến lược nói rằng những cam kết quân sự gắn liền với việc duyệt xét lại chính sách quốc phòng của Canada, sau khi Nga xâm lăng Ukraine của Nga vào tháng Hai. Đánh giá đó vẫn chưa được công bố.

Những lời hứa về quốc phòng và an ninh trong Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương được công bố vào thời điểm quân đội Canada đang thiếu 10.000 người và đang gặp khó khăn trong việc tuyển mộ những người mới.

Joly cho biết chính phủ sẽ thực hiện chiến lược này và sẽ  “làm như đã nói.”

Đầu tháng này, tòa đại sứ Trung Hoa tại Canada đã phản biện lại bài phát biểu của Joly phát biểu trước khi công bố chiến lược mới, nói rằng nó

“chứa nhiều nội dung tiêu cực liên quan đến Trung Hoa bóp méo sự thật, phóng đại cái gọi là ‘mối đe dọa từ Trung Hoa’ và làm mất uy tín của Trung Hoa, cấu thành sự can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Hoa. Trung Hoa quan ngại sâu sắc về điều này và kiên quyết phản đối.”

Tòa đại sứ Trung Hoa tại Canada

Chiến lược này đã được Đại sứ Hoa Kỳ tại Canada, David Cohen, hoan nghênh trong một tuyên bố hôm Chủ nhật.

TÁC GIẢ | Murray Brewster, Phóng viên cao cấp về Quốc phòng vad An ninh của CBC News, tại Ottawa. Ông đã đưa tin về chính sách đối ngoại và quân sự của Canada từ Quốc hội trong hơn mười năm. Trong số những công tác khác, ông  ấy đã dành tổng cộng 15 tháng ở chiến trường để đưa tin về cuộc chiến Afghanistan cho  The Canadian Press. Trước đó, ông đã đưa tin về những vấn đề quốc phòng và chính trị cho CP ở Nova Scotia trong 11 năm và là trưởng văn phòng của Standard Broadcast News ở Ottawa.

© 2022 DCVOnline

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

---

Nguồn: Trudeau government unveils long-awaited plan to confront an ‘increasingly disruptive’ China | Murray Brewster | CBC News | 27 Nov 2022.